Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/6530 Esas 2022/7932 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 50. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : TESPİT

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 31. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... Müdürlüğünün 11.03.2020 tarihli yazısında “...Sistem üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarından yapmış olduğumuz tetkikte;... Tem. Hiz. A.Ş. ünvanlı işyerinde çalışmadığınız, 31.08.2018 tarihinde SGK' dan çıkışlarınızın yapıldığı, 01.04.2018 tarihi itibari ile ...Üniversitesi Rektörlüğü İdari İşler Daire Başkanlığı işyerine SGK girişlerinizin yapıldığı tespit edilmiştir. Bakanlığımız Çalışma Genel Müdürlüğünün 25.11.2019 tarih ve 2959162 yazılarında "Bakanlığımızca bir işyeri veya işletmede bir sendikanın toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkili olup olmadığının belirlenmesinde başvuru tarihindeki mevcut durumun esas alınarak değerlendirme yapıldığından, 6356 sayılı Kanunda toplu iş sözleşmesi yürürlük sürelerinin geriye götürülmesini engelleyen bir hükme yer verilmemiş olması nedeniyle fiilen yürütme imkanı bulunması halinde toplu iş sözleşmesi prosedürünün yürütülmesi gerektiği düşünülmektedir." denilmektedir. Bu nedenle .... 06.03.2020 tarih ve 4566969 varide sayı ile kaydımıza giren 04.03.2020 tarihli grev oylaması yapılması talebiniz ile ilgili olarak yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığı”nın bildirildiğini, asıl işveren ...Üniversitesi Rektörlüğünün temizlik hizmet alım ihalesi ile faaliyette bulunan alt işveren... Tem. Hiz. A.Ş. işyerinde çalışan işçilerin müvekkili ... Sendikasının üyesi olduğunu, dava dışı işveren ile toplu iş sözleşmesi prosedürü yürütüldüğünü, 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin yürürlüğe girmesi üzerine asıl işveren ...Üniversitesi Rektörlüğü İdari İşler Dairesi Başkanlığına ait işyerinde temizlik hizmet alım ihalesi yoluyla faaliyette bulunan... Tem. Hiz. A.Ş.'de çalışan işçilerin, 01.04.2018 tarihinde asıl işveren olan kamu kurum ve kuruluşunun daimi işçi kadrolarına geçirildiğini, sürecin bu işverenle devam ettirilemeyeceği yönündeki işlemin, Anayasa'ya, Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere, 4857 sayılı İş Kanunu'na (4857 sayılı Kanun), İş Kanunu İli Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 6552 Sayılı Kanun (6552 sayılı Kanun) ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) lafzına, ruhuna ve amacına açıkça aykırı olduğunu, ihale süresinin sona ermesinin toplu iş sözleşmesi imzalanmasına engel teşkil etmeyeceğini, 6356 sayılı Kanun'da toplu iş sözleşmelerinin yürürlük sürelerinin geriye götürülmesini engelleyen bir hüküm bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle dava konusu Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünün (... Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü) 11.03.2020 tarih, 43422173-915 sayılı işleminin hukuka aykırı olduğunun tespiti ile iptaline, toplu iş sözleşmesi prosedürünün grev aşamasından itibaren devam etmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; ...Üniversitesi Rektörlüğünde hizmet alım sözleşmesi ile faaliyet gösteren ...Tem. Hiz. A.Ş. işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak için Sendikaya 02.10.2019 tarih ve 2433476 sayılı yetki belgesi düzenlenerek verildiğini, bu süreçte 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında 2018 yılında kamuda hizmet alım sözleşmesi ile çalışan işçilerin sürekli işçi kadrolarına geçirildiğini, ...Üniversitesi Rektörlüğünde hizmet alım sözleşmesi ile faaliyet gösteren ...Tem. Hiz. A.Ş. işyeri de bu kapsamda faaliyet gösterdiğinden, işçilerinin ...Üniversitesi Rektörlüğü kadrosuna geçişiyle söz konusu işverenin hizmet alım sözleşmesi kapsamındaki faaliyetinin sona erdiğini, Kurumun fiilen yürütülme imkanı olduğu sürece toplu iş sözleşmesi sürecinin görüşmelerine devam ettiğini, arabuluculuk süreci ve grev ilanı süreci işletildiğini, devamında grev oylaması talep edildiğini, Kurum tarafından yapılan incelemede grev oylaması talebinde bulunan işçilerin tümünün 01.04.2018 tarihi itibariyle ...Üniversitesi Rektörlüğü kadrosuna geçirildiğini, grev ilanı tarihinde ...Tem. Hiz. A.Ş. işverenliğine bağlı olarak çalışmadıklarının tespit edildiğini, grev oylaması sürecini fiilen yürütme olanağı bulunmadığından ve söz konusu grev oylaması talebi kanuni şartları taşımadığından grev oylaması talebi hakkında herhangi bir işlem yapılamayacağının ilgililere bildirildiğini, somut durumda Kanun gereği aranan şartlar sağlanmaksızın grev oylaması talebinde bulunulduğunu, işçilerin yaptığı 04.03.2020 tarihli grev oylaması talebiyle ilgili yapılacak bir işlem bulunmadığından davalı Kurum kararının hukuka uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...Bu düzenlemeler kapsamında dava konusu olan işyerinde iş alan yüklenici firma çalışanlarının 696 sayılı KHK kapsamında 01.04.2018 tarihinde ...Üniversitesi kadrosuna geçirildiği görülmüştür. Taşeron şirkete ait işçiler kadroya alınması ile birlikte işçilerin hem statüsü, hem işvereni, hem tabi olduğu işkolu hem de çalıştığı işyerinin niteliği değişmiştir. Yine yukarıda yer verilen yasal gerekçelerle işçinin daimi işçi kadrosuna geçirilmesini iş yeri devri olarak nitelendirmek de mümkün görünmemektedir. Dosya uyuşmazlığı çözümü bakımından bilirkişiye tevdii edilmiş olup uzman bilirkişi tarafından hazırlanan rapor dosya kapsamıyla uyumlu bulunmuştur. İşçi özgür iradesiyle daimi işçi kadrosuna geçtiğinden ve hukuki statüsü ve işvereni değiştiğinden artık önceki döneme ilişkin tis süresinin sona erdiği ve uygulanmaya devam etmesinin mümkün olmadığı değerlendirilmiş ve davalı kurumun işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı...” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile özetle;
“...Yargılamada ileri sürülen iddia ve cevaplar, toplanan deliller, tüm dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde; İlk Derece Mahkemesi kararının Dairemizce de benimsenmiş maddi deliller ve hukuksal gerekçelere dayandığı, hukuka aykırı olduğunun tespiti ve iptali istenen işlemde usul ya da yasaya aykırılık bulunmadığı...” gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, devam eden toplu görüşme sürecinde davacı işçi sendikasının grev oylaması talebine karşı toplu iş sözleşmesi prosedürünü fiilen yürütme imkanı bulunmadığını bildiren ... ... Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü işleminin hukuka aykırılığının tespiti ile iptali istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”

2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde mahkemeye yapabilir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Belgesi” başlıklı 44 üncü maddesi ise şöyledir:
“Tespit yazısına süresi içinde itiraz edilmemişse sürenin bitimini takip eden altı iş günü içinde; yapılan itiraz reddedilmişse ya da kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen sendikanın itirazı sonucunda yetki şartlarına sahip olduğunu tespit eden kesinleşmiş mahkeme kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde; ilgili sendikaya, Bakanlıkça bir yetki belgesi verilir.”

4. 6356 sayılı Kanun'un “Grev oylaması” başlıklı 61 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Grev kararının işyerinde ilan edildiği tarihte o işyerinde çalışan işçilerin en az dörtte birinin ilan tarihinden itibaren altı iş günü içinde işyerinin bağlı bulunduğu görevli makama yazılı başvurusu üzerine, görevli makamca talebin yapılmasından başlayarak altı iş günü içinde grev oylaması yapılır.”

3. Değerlendirme
1. Dosya içeriğinden, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 28.02.2017 tarihli yetki tespit kararı ile davacı işçi sendikasının dava dışı ...Tem. Hiz. A.Ş.’ye ait işyerinde toplu iş sözleşmesi yapabilmek için gereken çoğunluğu sağladığının tespit edildiği, tespit konusu işyerinin dava dışı ...Tem. Hiz. A.Ş. tarafından hizmet alım sözleşmesi ile dava dışı ...Üniversitesi Rektörlüğü işyerinde faaliyet yürütülen alt işveren işyeri olduğu, yetki belgesinin düzenlenmesi ile toplu görüşme sürecinin başladığı, arabulucu tarafından 22.01.2020 tarihinde uyuşmazlık tutanağı düzenlendiği, Sendikanın 28.02.2020 tarihinde grev kararı aldığı ve grev kararının 03.03.2020 tarihinde ilan edildiği, 06.03.2020 tarihinde grev oylaması talep edildiği anlaşılmaktadır.

2. ... Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün dava konusu yazısı ile “...Sistem üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarından yapmış olduğumuz tetkikte;... Tem. Hiz. A.Ş. ünvanlı işyerinde çalışmadığınız, 31.08.2018 tarihinde SGK' dan çıkışlarınızın yapıldığı, 01.04.2018 tarihi itibari ile ...Üniversitesi Rektörlüğü İdari İşler Daire Başkanlığı işyerine SGK girişlerinizin yapıldığı tespit edilmiştir. Bakanlığımız Çalışma Genel Müdürlüğünün 25.11.2019 tarih ve 2959162 yazılarında "Bakanlığımızca bir işyeri veya işletmede bir sendikanın toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkili olup olmadığının belirlenmesinde başvuru tarihindeki mevcut durumun esas alınarak değerlendirme yapıldığından, 6356 sayılı Kanunda toplu iş sözleşmesi yürürlük sürelerinin geriye götürülmesini engelleyen bir hükme yer verilmemiş olması nedeniyle fiilen yürütme imkanı bulunması halinde toplu iş sözleşmesi prosedürünün yürütülmesi gerektiği düşünülmektedir." denilmektedir. Bu nedenle .... 06.03.2020 tarih ve 4566969 varide sayı ile kaydımıza giren 04.03.2020 tarihli grev oylaması yapılması talebiniz ile ilgili olarak yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığı” hususu davacı Sendikaya bildirilmiştir.

3. Somut uyuşmazlıkta dava sadece Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğüne karşı açılmış ve İlk Derece Mahkemesince de bu şekilde sonuçlandırılmıştır. Davacı Sendikanın talebi dikkate alındığında, yargılama sonucunda verilecek karardan alt işveren ...Tem. Hiz. A.Ş. ile asıl işveren ...Üniversitesi Rektörlüğünün hukuki menfaatinin etkileneceği açık olmasına karşın, Mahkemece taraf teşkili sağlanmaksızın işin esasının incelenmesi doğru olmamıştır.

4. İlk Derece Mahkemesince davayı alt işveren ...Tem. Hiz. A.Ş. ile asıl işveren ...Üniversitesi Rektörlüğüne de yöneltmesi için davacı Sendikaya kesin süre verilmeli, ara kararın gereği yerine getirildiği takdirde alt işveren Şirket ile asıl işveren Rektörlüğe de cevap ve delil sunma imkânı tanınmalı, taraf teşkili sağlandıktan sonra işin esası incelenmeli ve oluşacak sonuca göre karar verilmelidir. Anılan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme sonucunda İlk Derece Mahkemesince yazılı şekilde hüküm tesisi ve bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddi kararı hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Bozma sebebine göre sair hususların bu aşamada incelenmesine yer olmadığına,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

16.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.