Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2022/7318 Esas 2022/9588 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi tarafından verilen bir kararda; çocuğun yararının gözetilmesi gerektiği, velayet konusunun çocukların menfaatine uygun şekilde belirlenmesinin önemli olduğu vurgulanmıştır. Çocuğun yararı, bedensel, fikri ve ahlaki bakımdan en iyi şekilde gelişebilmesi ve sosyal, ekonomik ve kültürel koşulların sağlanmasıdır. Velayet konusu kamu düzenine ilişkindir ve re'sen araştırma ilkesi geçerlidir. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 12. maddesi ile Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi'nin 3 ve 6. maddeleri, çocukların kendilerini ilgilendiren davalarla ilgili görüşlerini ifade etme haklarını vurgulamaktadır. Kararda, ortak çocukların velâyetine yönelik psikolog, pedagog ve sosyal çalışmacıdan oluşan bir heyet ile inceleme yapılması ve çocukların menfaatine uygun şekilde karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir. 4787 sayılı Kanunun 5. maddesi de bu incelemenin yapılmasını gerektirmektedir. Sonuç olarak, bölge adliye mahkemesi kararı bozulmuş ve konu yeniden incelenmek üzere dosya ilgili bölge adliye mahkemesi hukuk dairesine gönderilmiştir. Kararda geçen kanun maddeleri: Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 12. maddesi, Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi'nin 3 ve 6. maddeleri, 4787 sayılı Kanunun 5. maddesi.

MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
DAVACI-DAVALI : ...

Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davacı-davalı kadın tarafından velayet yönünden temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
Velayet düzenlemesinde; çocukla ana ve ... yararının çatışması halinde, çocuğun yararına üstünlük tanınması gereklidir. Çocuğun yararı ise; çocuğun bedensel, fikri ve ahlaki bakımdan en iyi şekilde gelişebilmesi ve böyle bir gelişmenin gerçekleştirilmesi için, çocuğa sosyal, ekonomik ve kültürel koşulların sağlanmış olmasıdır. Çocuğun bu konulardaki ... yararını belirlerken; çocuk yetişkin biri olmuş olsaydı, kendisini ilgilendiren bir olayda, kendi yararı için ne gibi bir karar verebilecekti ise, çocuk için karar veren makamındaki kişinin de aynı yönde vermesi gereken karar; yani çocuğun farazi düşüncesi esas alınacaktır.
Velayet kamu düzenine ilişkin olup, re’sen araştırma ilkesi geçerlidir. Bu nedenle, yargılama sırasında meydana gelen gelişmelerin bile göz önünde tutulması gerekir.
Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 12. maddesi ile Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi'nin 3 ve 6. maddeleri, iç hukuk tarafından yeterli idrake sahip olduğu kabul edilen çocuklara, kendilerini ilgilendiren davalarda görüşlerini ifade etmeye olanak tanınmasını ve görüşlerine gereken önemin verilmesi gerektiğini öngörmektedir. Çocukların ... yararı gerektirdiği takdirde görüşlerinin aksine karar verilmesi mümkündür. Velayet hususu, çocukları ilgilendiren konuların en başında gelir.
Açıklanan nedenlerle, ortak çocukların velâyetine yönelik psikolog, pedagog ve sosyal çalışmacıdan oluşturulacak heyete yeniden inceleme yaptırılarak (4787 sayılı Kanun m. 5), ortak çocukların fiilen bulunduğu yerin barınma ve yaşama koşullarını da değerlendirir içerikte sosyal inceleme raporu alınarak, idrak çağında olan çocuklar ... ve ... ...’ın beyanları da alınmak sureti ile toplanılan tüm deliller hep birlikte değerlendirilerek ebeveynlerinden hangisinin yanında kalmasının çocukların menfaatine olacağı tespit edilip, sonucuna göre bir karar verilmek üzere hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen bölge adliye mahkemesi kararının açıklanan sebeple BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde yatırana iadesine, dosyanın ilgili bölge adliye mahkemesi hukuk dairesine gönderilmesine oy birliğiyle karar verildi. 24.11.2022 (Prş.)