Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/7156 Esas 2022/8140 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 29. Hukuk Dairesi

DAVA TÜRÜ : TESPİT

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... Anadolu 14. İş Mahkemesi

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen tespit davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 15.09.2011 yılında ... Üniversitesi Rektörlüğü Personel Daire Başkanlığında şoför olarak işe başladığını, işe başladıktan sonra farklı bir işveren üzerinden ücret aldığını, her yıl bir veya iki gün boşluklarla yenilenen gerçeğe aykırı sözleşmeler ve değişen alt işverenler sebebiyle 4857 sayılı İş Kanunu'ndan (4857 sayılı Kanun) kaynaklanan yıllık izin ücreti, kıdem ve ihbar tazminatı gibi haklardan yararlanmasının engellendiğini, davacı şoförlük yapmasına rağmen sözleşmede özel güvenlik görevlisi olarak gözüktüğünü, devam eden muvazaalı iş ilişkisinin daha fazla mağduriyetine yol açtığını, muvazaalı iş ilişkisinin tespiti için dava yoluna başvurma zorunluluğu doğduğunu bildirerek alt işveren asıl işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunun tespit edilmesini, 4857 sayılı Kanun'un 2 inci maddenin yedinci fıkrasında belirtilen şartlar gözetilerek asıl işveren nezdinde yapmış olduğu iş korunarak özlük haklarının iade edilmesini talep etmiştir.



II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava belirsiz alacak davası olmadığından öncelikle talep sonucu bildirilmeden açılmış olan davanın dava şartı yokluğundan reddi gerektiğini, müvekkili Kurum ile dava dışı firma arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunmadığını, davacının müvekkili Kurum tarafından satın alınan hizmet işi kapsamında ... Güvenlik Şirketi adına çalıştığını, iş sözleşmesinin davacının işvereni ... Kurumsal tarafından feshedildiğini bildirerek davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
... Anadolu 14. İş Mahkemesinin davanın reddine dair 13.03.2018 tarihli ve 2015/132 Esas, 2018/316 Karar sayılı kararının ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesinin 2018/3409 Esas ile 2019/2025 Karar Sayılı ilâmı ile kaldırılması üzerine Mahkemece yeniden yapılan yargılama sonucunda 03.03.2020 tarihli ve 2019/510 Esas, 2020/216 Karar sayılı karar ile;
"...Davacının ... Anadolu 1. İş Mahkemesinde açmış olduğu 2015/224 Esas sayılı işe iade davası davacı lehine sonuçlanmış olup, muvazaa tespiti yapılmış ve Yargıtay 9. Hukuk Dairesine 2017/26873 Esas 2017/18887 Karar sayılı ilamı ile kesinleşmiştir, ... Anadolu 1. İş Mahkemesi dosyasının 08/01/2016 tarihli bilirkişi raporunda da ayrıntılı olarak değerlendirme yapıldığı, gözetilerek yeniden keşif yapılması ve rapor alınması hususları usul ekonomi gereği gerekli bulunmayarak mahkememizce yapılan değerlendirme sonucunda; alt işveren ... Güvenlik Şirketinin davalı iş yerinde yardımcı işi üstlendiği, işçi seçiminden işin ve işçinin yönetimine kadar tüm süreçlerin asıl işverence yürütüldüğü, alt işverenin sadece bordro şirketi işleri gördüğü, alt işverenlik ilişkinin işçi temini niteliğinde olduğu, alt işveren tarafından temizlik ve güvenlik dışında işlerin üstelenildiği, ancak alt işverenin bu işlerin yürütülmesinde uzmanlığa sahip olmadığı, davalı asıl işveren ... Üniversitesi Rektörülüğü ile alt işveren ... Güvenlik Hizmetleri Ltd.Şti arasında kurulan ilişkinin muvazaalı olduğu davacının baştan itibaren davalı ... Rektörülüğü işçisi olduğu kabul edilerek asıl işveren nezdinde yaptığı işler korunak özlük haklarının iadesine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur... " gerekçesi ile davanın kabulüne ve muvazaanın tespitine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 02.10.2020 tarihli ve 2020/2004 esas, 2020/1241 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının muvazaa tespiti yönünden isabetli olduğu ancak davalı Üniversitenin harçtan muaf olduğu gözetilmeksizin aleyhine harca hükmedilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne ve muvazaanın tespitine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizin 16/03/2021 tarihli ve 2021/1449 Esas, 2021/6236 Karar sayılı kararı ile "...Davacının ... Anadolu 1. İş Mahkemesinde açmış olduğu 2015/224 esas sayılı işe iade davası davacı lehine sonuçlanmış olup, muvazaa tespiti yapılmış ve Yargıtay 9. Hukuk Dairesine 2017/26873 esas 2017/18887 karar sayılı ilamı ile kesinleşmiştir. Bu sebeplerle; davacının eda davası açma imkanı varken söz konusu tespit davası açmasında güncel hukuki yararı bulunmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesi ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir..." gerekçesi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına ve dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 16/03/2021 tarihli 2021/1449 esas, 2021/6236 karar sayılı bozma ilamında da belirttiği üzere taraflar arasında ... Anadolu 1. İş Mahkemesinde açılan davada mahkemece 16/02/2016 tarihli 2015/224 esas, 2016/104 karar sayılı dava dosyasında davalı üniversitenin asıl işveren konumunda olduğu, hukuki ilişkinin muvazaalı olduğu, davacının davalı üniversite nezdinde işe iadesine karar verildiği, kararın davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 23/112017 tarihli 2017/26873 esas, 2017/18887 karar sayılı kararı ile mahkemece verilen kararın onandığı ve muvazaaya ilişkin tespitin kesinleşmiş olduğu görülmüş, işbu dava dosyasında davacının eda davası açma imkanı varken söz konusu tespit davası açmasında artık güncel hukuki yararının bulunmadığı anlaşıldığından davanın reddine işbu dava dosyasının dava tarihinin 03/02/2015 tarihi olduğu, muvazaa olgusunun tespit edildiği ... Anadolu 1. İş Mahkemesinin 2015/224 esas sayılı dava dosyasının dava tarihinin ise 03/04/2015 tarihi olduğu işbu dava dosyasının açıldığı tarihte davacının davaya açmakta güncel hukuki yararının bulunduğu bu nedenle davacı yararına vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğine oy birliği ile karar vermek gerekmiş aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-) Davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile; ... ANADOLU 14. İŞ MAHKEMESİ'nin 03/03/2020 tarih 2019/510 Esas, 2020/216 Karar sayılı Kararının KALDIRILMASINA,
A- Açılan davanın REDDİNE..." dair kesin olarak karar verilmiştir.

2. Bölge Adliye Mahkemesinin 06.04.2022 tarihli ek kararı ile;
"...Dairemizin 17.06.2021 tarihli 2021/1281 Esas ve 2021/1489 Karar sayılı kararının hüküm kısmının vekalet ücretine ilişkin 4 numaralı bendinde "İstinaf incelemesi sırasında duruşma açılmadığından taraflar yararına istinaf vekalet ücreti takdirine yer olmadığına" karar verildiği, her ne kadar taraf vekillerinin istinaf incelemesi sırasında açılan duruşmaya iştirak ettikleri görülmüş ise de Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2021/2-96 Esas, 2021/205 Karar ve 04/03/2021 tarihli ilamı uyarınca; HMK'nun 373 üncü maddesi ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümlerinin tamamı bir bütün olarak gözetildiğinde bozma sonrası yapılan yargılama nedeni ile taraflar yararına yeniden vekalet ücretine hükmedilemeyeceği anlaşılmıştır.
...
Yine Dairemizce dosyanın incelenmesinde, hüküm kısmının yargı yoluna ilişkin bendinde "Dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda ilk derece mahkemesi tarafından verilen karar tarihinde yürürlükte olan 7036 sayılı kanunun 8/a maddesi ile 4857 sayılı kanunun 20/3 maddesi uyarınca mahiyeti itibariyle kesin olmak üzere 17.06.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.
" şeklinde hüküm kurulduğu anlaşılmakla, HMK'nun 304 üncü Maddesi uyarınca hükümdeki yazı ve hesap hataları ile diğer benzeri açık hataların mahkemece resen düzeltilebileceği hususu da göz önünde bulundurularak Dairemiz kararının hüküm kısmının yargı yoluna ilişkin bendinin;
"Dair dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda 7036 sayılı İş Mahkemesi Kanunu'nun 9 uncu maddesi yollamasıyla Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nın 361 inci maddesi uyarınca gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde Yargıtay'a temyiz yolu açık olmak üzere 17.06.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi." şeklinde düzeltilmesine karar verilerek ilgili hüküm fıkraları düzeltilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz başvuru dilekçesinde; dava reddedildiği hâlde davalı lehine vekâlet ücreti takdir edilmeyip davacı lehine vekâlet ücreti takdir edilmesinin hatalı olduğunu, muvazaa tespitinin doğru olmadığını ileri sürerek hükmü temyiz etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı aleyhine vekâlet ücreti takdir edilip edilemeyeceğine ve davalı ile dava dışı ... Güvenlik Şirketi arasındaki hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olup olmadığına ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrası.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 326, 327, 331 ve 332 inci maddeleri.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 2 inci maddesinin altıncı ve yedinci fıkraları.

3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Davacı işçi muvazaalı asıl işveren alt işveren ilişkisi kapsamında davalı Üniversite bünyesinde çalıştırıldığı iddiası ile işbu davayı açmıştır. Dosya kapsamından dava dilekçesinin davalıya tebliğinden sonra davacının işten çıkartıldığı, iş sözleşmesinin haksız feshedildiği ve muvazaalı çalıştırıldığından bahisle asıl işveren Üniversite aleyhine işe iade davası açtığı ve bu davadaki yargılama devam ederken muvazaa tespitiyle asıl işveren Üniversite nezdinde işe iadesine yönelik hükmün kesinleştiği anlaşılmaktadır. Kesinleşen işe iade kararı dikkate alındığında, eldeki tespit davasında yargılamaya devam edilmesinde davacının hukuki yararı bulunmasa da davanın açıldığı tarih itibarıyla hukuki yarar mevcuttur. Bu hâlde davalı tarafın aleyhine dava açılmasına sebebiyet verdiğinin anlaşılmasına göre davalı aleyhine vekâlet ücreti takdirinde isabetsizlik bulunmamaktadır.

3. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,


Davalı ... Rektörlüğü harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

22.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.