Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5443 Esas 2022/8828 Karar Sayılı İlamı

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı ... Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilli davacının davalılardan ... Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin asıl işveren olduğu çeşitli projelerde alt işverenler değişmesine rağmen kesintisiz olarak 13.02.2010-03.01.2019 tarihleri arasında beton pompa operatörü olarak çalıştığını, en son alt işverenin diğer davalı ...Hazır Beton İnş. Taş. San. ve Tic. A.Ş. olduğunu, ... sözleşmesinin haksız ve bildirimsiz olarak feshedildiğini, müvekkilinin işyerinde haftanın yedi günü 08.00-20.00, 20.00-08.00 saatleri arasında iki vardiya hâlinde çalıştığını, ancak işin durumuna göre vardiyayı erken alıp geç de bırakabildiğini, resmî tatil ve bayramlarda çalışmaya devam edildiğini, davacının çalıştığı süre boyunca yıllık izinlerini de kullanmadığını ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
1.Davalı ... Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili cevap dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açılmasında hukuki yarar bulunmadığını, husumet itirazında bulunduklarını, müvekkili Şirket ile diğer davalı Şirket arasındaki sözleşme hükümlerine göre davacının diğer davalı Şirketin işçisi kabul edilmesi gerektiğini, diğer davalı ile ... Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş arasında alt işveren-asıl işveren ilişkisi bulunmadığını, müvekkili Şirketin hazır beton üretim işini üstlenmiş iken diğer davalı Şirketin ayrı uzmanlık alanı içinde bulunan ve ayrı bir organizasyon, çalışma, ekipman, eleman ve bilgi gerektiren taşıma işini üstlendiğini, bu sebeple yalnızca diğer davalı Şirketin işveren konumunda olduğunu, zamanaşımı def'inde bulunduklarını ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.

2.Davalı ...Hazır Beton İnş. Taş. San. ve Tic. A.Ş. vekili cevap dilekçesinde; davanın hukuki yarar yokluğundan reddi gerektiğini, davacı taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davacının müvekkili Şirkette beton pompa operatörü olarak çalışmakta iken, ... bitimi sebebiyle davacının ... sözleşmesinin tazminatları ödenmek suretiyle feshedildiğini, davacının müvekkili Şirketi ibra ettiğini, davacının çalıştığı tesislerde 2-3 vardiya hâlinde çalışma olduğunu, özellikle kışın gece çalışmalarında çalışma süresinin düştüğünü, davacının iddia ettiği gibi bir çalışma şekli bulunmadığını, davacının müvekkili Şirkette çalıştığı dönem içerisinde yıllık ve haftalık izinlerini kullandığını, imzalı bordrolar ve ibranamelerde bunun açıkça belirtildiğini, yıllık 270 saate kadar fazla çalışmaların davacının ücretine dâhil olduğunun sözleşme ile kararlaştırıldığını, harici kısımların ve resmî tatil ücretlerinin de ödendiğinin imzalı bordrolar ile sabit olduğunu ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının 13.02.2010-03.01.2019 tarihleri arasında asıl işveren davalı ... Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin değişen alt işverenleri nezdinde çalıştığı, son alt işverenin diğer davalı ...Hazır Beton İnş. Taş. San. ve Tic. A.Ş. olduğu, davalılar arasında alt işveren-asıl işveren ilişkisi bulunduğu, ... sözleşmesinin işverence feshedildiği, feshin haklı sebebe dayandığının davalılarca ispatlanmadığı, bu sebeple davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, dinlenen tanık anlatımları ile davacının fazla çalışma yaptığı, hafta tatilleri ile ulusal bayram ve genel tatillerde çalıştığını ispatlamasına rağmen karşılığının işverence ödendiğinin ispatlanmadığı, davacının çalıştığı döneme ait 68 günlük yıllık izin hakkının kullandırıldığının veya ücretinin ödendiğinin de davalı tarafça yazılı delil ile ispatlanamadığı gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili istinaf başvuru dilekçesinde; davalı Şirketin unvan değişikliğine gittiğini, ... Çimento Fabrikaları A.Ş. olarak UYAP sistemine davalı sıfatıyla kaydedilmeleri gerektiğini, davacının müvekkili Şirketin çalışanı olmayıp diğer davalı Şirketin çalışanı olduğunu, davalı Şirketler arasında alt işveren-asıl işveren ilişkisi bulunmadığını, husumet itirazlarının kabul edilmemesinin hatalı olduğunu, davacının kıdem ve ihbar tazminatı ile diğer işçilik alacaklarına hak kazanmadığını, dosyaya sunulan belgeler ve diğer delillerin değerlendirilmediğini, davacı tanıklarının haksız, mesnetsiz ve hayatın olağan akışına aykırı beyanları esas alınarak hazırlanan bilirkişi raporunu kabul etmediklerini, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, zamanaşımı def'i değerlendirilmeden hüküm kurulduğunu, davanın müvekkili Şirket yönünden reddi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile
"...
Davacının beton pompa operatörü olarak davalılar nezdinde 13/02/2010 - 03/01/2019 tarihleri arasında 8 yıl 10 ay 21 günlük kıdemle çalıştığı, davalı ... AŞ'nin asıl işveren, davalı ...Yapı AŞ'nin alt işveren olduğu, davacı tanıklarının beyanlarına göre davalı ... yerinde elden ödeme olduğu, emsal ücret kayıtları ve davacı tanıklarının beyanları gözetildiğinde davacının aylık net ücretinin 4.000 TL olduğu, cevap dilekçesindeki zaman aşımı itirazı doğrultusunda bilirkişice hesaplamaların yapıldığı, davanın belirsiz alacak davası olarak açıldığı gözetildiğinde davalıların ıslaha yönelik zaman aşımı itirazlarının nazara alınamayacağı, bu kapsamda davalı ... AŞ'nin zaman aşımına yönelik itirazlarının değerlendirilmediği yönündeki istinafının haklı olmadığı, davacının SGK çıkış kodunun 04 ( işveren tarafından haklı olmayan nedenle fesih) olduğu gözetildiğinde davacının ... akdinin davalı işverenler tarafından haklı olmayan nedenle feshedildiği ve davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, davacı tarafça fazla mesai, ... ve hafta tatili alacaklarının tanıkla ispatlandığı, bordrolarda ... ve fazla mesai alacakları yönünden yapılan tahakkukların bilirkişice hesaplanan alacaklardan mahsup edildiği, ilk derece mahkemesi kararının Dairemizce de benimsenmiş maddi deliller ve hukuksal gerekçelere dayandığı anlaşılmakla ilk derece mahkemesince verilen kararın dosya kapsamına uygun olduğu..."
gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili temyiz başvuru dilekçesinde; istinaf başvuru dilekçesinde belirttiği gerekçelere ek olarak; ihbar olunan firmanın kendi delillerini ibraz etmesine imkan tanınmadan eksik inceleme ile karar verildiğini, ödeme belgeleri ve sunulan kayıtların değerlendirilmediğini de ileri sürerek istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının tahsili istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.

2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun (YHGK) 27.01.2010 tarihli ve 2009/9-586 Esas, 2010/31 Karar sayılı kararı uyarınca ödeme itirazı yargılamanın her aşamasında ileri sürülebilir. Kural olarak, yargılama aşamasında sunulmayan deliller, temyiz veya karar düzeltme aşamasında sunulamazlar. Bu kuralın tek istisnası, dayanılıp sunulan delilin o davaya konu olan borcu kesin olarak ortadan kaldıran bir nitelik taşımasıdır. Borcun ödendiğini gösteren makbuz veya ibraname bu istisnanın tipik örneğidir.

3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2. Somut olayda, davalı tarafça ödeme belgelerinin dikkate alınmadığı ileri sürülmüş olup dosya kapsamında yer alan 03.01.2019 düzenleme tarihli "Ocak/2019 Kıdem Bordrosu" başlıklı imzalı belgede 23.376,54 TL kıdem tazminatı, 4.852,96 TL ihbar tazminatı tahakkuku; imzalı "Ocak/2019 Ücret Hesap Pusulası" başlıklı belgede 23.376,54 TL kıdem tazminatı, 4.852,96 TL ihbar tazminatı ve "sen. izin" adı altında 3.614,15 TL olmak üzere toplam asgari geçim indirimi dahil net 30.563,40 TL tahakkuk yer almaktadır. Bunun yanından dosyada imzasız "Ocak/2019 Ücret Hesap Pusulası" başlıklı bir belge daha yer almakta olup söz konusu belgede ise yalnızca senelik izin tahakkukuna yer verilmiştir. İmzalı 03.01.2019 düzenleme tarihli "Ocak/2019 Ücret Bordrosu" ise net 30.563,40 TL tahakkuk içermektedir. Her ne kadar dosya kapsamında yer alan 03.02.2019 tarihli ibraname içeriğindeki miktarların ödendiğinin banka aracılığıyla ispatlanmadığı gerekçesiyle yasal şartları taşımadığından ibranameye itibar edilmemesi yerinde ise de dava konusu alacaklara ilişkin imzalı belgelere ilişkin hiç değerlendirme yapılmaması hatalı olmuştur.

3.Saptanan bu durum karşısında ve yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulduğunda, Mahkemece işverence ibraz edilen belgeler ile ilgili olarak, imzası ve içeriği bakımından davacının beyanı alınıp söz konusu belgeler hakkında bir değerlendirme yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,

12.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.