Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/8653 Esas 2022/8884 Karar Sayılı İlamı

İLK DERECE
MAHKEMESİ :... Mahkemesi


Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işyerinde arıza bakım onarım teknisyeni olarak olarak çalıştığını, ... sözleşmesinin davalı işverence haksız feshedildiğini, davacının haftalık çalışma süresini aşan fazla çalışmalarının olduğunu, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatillerde çalıştığını, yaptığı bu çalışmaların karşılığı ücretlerin ödenmediğini, yol ücreti ile yemek ücreti ödeneceği söylenmesine rağmen ödenmediğini iddia ederek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, yol ve yemek ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; talep ettiği alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının talep ettiği alacakların mesnetsiz olduğunu, davacının yüklenici firma çalışanı olduğun, bu nedenle sosyal haklar ile yapılacak ödemelerden yüklenici firmanın sorumlu olduğunu, davacıya yol ve yemek ücreti ödeneceğine dair herhangi bir sözleşme hükmü bulunmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 11.05.2017 tarihli ve 2017/295 Esas, 2017/197 Karar sayılı kararıyla ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğinin işveren tarafından ispat edilmesi gerektiği ancak davalı işveren tarafından bu hususta delil ibraz edilmediği, dolayısı ile ... sözleşmesinin haksız ve bildirim sürelerine uyulmadan feshedildiğinin kabulü gerektiği, yıllık izinleri kullandırdığının veya ... sözleşmesi feshedildikten sonra yıllık izin ücreti ödendiğinin işveren tarafından yazılı delil ile ispatlanması gerektiği ancak davalı işveren tarafından bu hususta yazılı bir delil ibraz edilmediği, tanık beyanlarına göre davacının haftalık normal çalışma süresi olan 45 saatin üzerinde çalışmasının bulunduğu, ayrıca hafta tatilleri ile ulusal bayram ve genel tatil günlerinde de çalıştığı ancak fazla çalışma, hafta tatilleri ile ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma ücretlerinin davalı tarafından ödendiğine dair yazılı bir delil ibraz edilmediği, yemek ve yol ücreti de dahil bir kısım alacaklar için açılan benzer dava dosyalarında davanın kabulüne karar verildiği ve Yargıtay ilgili hukuk dairesi tarafından sadece fazla çalışma yönünden bozma kararı verildiği, diğer temyiz itirazlarının yerinde olmadığının belirtildiği (mahkemenin 2013/166 ve benzeri seri dava dosyaları), ayrıca davalı ... Elektrik Dağıtım A.Ş. aleyhine yemek ve yol ücretinin tahsili için ... ... Mahkemelerinde açılan 86 adet emsal dosyada kabul kararı verildiği ve bu kararların Yargıtayca onandığı gerekçesiyle kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yılık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatilli ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ile yol ve yemek ücreti alacaklarına ilişkin taleplerinin kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili stinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 27.12.2017 tarihli ve 2017/1663 Esas, 2017/2123 Karar sayılı kararıyla ... sözleşmesinin işveren tarafça haklı bir neden olmaksızın ve bildirim öneline uyulmaksızın feshedildiği, davacının ödenmeyen bir kısım işçilik alacaklarının İlk Derece Mahkemesince alınan bilirkişi raporları uyarınca mevcut olduğu ve davalı işverenin asıl işveren sıfatıyla ödenmeyen işçilik alacaklarından müteselsilen sorumlu olduğu, her ne kadar davalı tarafça istinaf başvurusunda işyerinde üçlü vardiyanın uygulandığı ileri sürülmüş ise de dosyada bulunan bir kısım vardiya listelerinden vardiya sistemine uyulmadığının anlaşıldığı gerekçeleriyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 22.10.2020 tarihli ve 2020/3586 Esas, 2020/19525 Karar sayılı ilâmı ile davalının sair temyiz itirazlarının reddine karar verilerek;
" ...
Somut olayda; davacı işe alınırken yol ve yemek ücreti alacağı ödeneceği belirtilmesine rağmen hiç ödeme yapılmadığı, davalı ile alt işverenler arasında imzalanan ihale şartnamelerinde işçilere yol ve yemek yardımı yapılacağının belirtildiği iddiası ile yol ve yemek ücreti alacağı talep etmiştir. Davacının çalıştığı alt işverenler ile imzalanan ihale sözleşmesi ve şartnamelerin tamamı dosyaya kazandırılmamış, aylık yol ve yemek ücretinin miktarı hususunda bir araştırma yapılmamıştır. Hükme esas alınan raporda dosyaya ibraz edilen emsal nitelikteki kararlar ile dosyaya ibraz edilen 31/10/2012 tarihli davalı yazısı esas alınarak davacının 2010-2014 yılları arası çalışması karşılığı yol ve yemek ücreti alacağı hesaplanmıştır. Ancak yapılan araştırma ve inceleme yeterli değildir.
Şöyle ki; davacının çalıştığı alt işverenlerin davalı ile yaptıkları hizmet alım sözleşmesi ve ekleri yargılama esnasında dosya kapsamında bulunmamaktadır. Anılan sebeple, öncelikle, davacının çalıştığı alt işveren şirketlerle yapılan ihale sözleşmesi ve idari şartnameler ve davacının yaptığı işe göre her bir sözleşme döneminde çalışmaya dayanak hizmet alım sözleşmeleri, teknik ve idari şartnameler ile hizmet sözleşmeleri sair ekleri davalıdan ve davacının çalıştığı alt işverenden celp edilerek incelenmeli, şartnamede yemek ve yol yardımına ilişkin hüküm bulunup bulunmadığı ve ihale sözleşmelerinde şartnameye atıf olup olmadığı ve sözleşmede birim fiyata yol ve yemek ücretinin dahil edilip edilmediği ve bordrolarda her bir ihale sözleşmesi döneminde idari şartname kapsamında sözleşme bedeline dahil ücretlerin bordrolara yansıtılıp yansıtılmadığı, ödeme yapılıp yapılmadığı mali müşavir ve ihale sözleşmeleri konusunda uzman bilirkişilerce incelenmeli sözleşmede birim fiyata yol ve yemek ücretinin dahil edilip edilmediği denetlenmelidir. Emsal dava dosyası da dosya ekine alınarak, içeriğindeki bilgi ve belgeler incelenmeli, aylık 200,00 TL yol ücreti ve aylık 300,00 TL yemek ücreti ödenmesine ilişkin kabullerin dayanaklarının ne olduğu belirlenmelidir.
Başka bir dava dosyasına cevaben düzenlendiği anlaşılan ... Elektrik Dağıtım A.Ş. ... İl Müdürlüğü’nün 31.10.2012 tarihli yazısında, yol ve yemek ücretlerinin nakdi olarak ödendiğine ilişkin ifade bulunmakta olup, bu yazı üzerinde durularak, hangi tarih aralıklarında ne miktarda ödeme yapılması hususunun kararlaştırılmış olduğu, ilgili müdürlükten sorularak, alınacak cevabi yazı ve ekleri incelenmelidir.
Yukarıda belirtilen eksiklikler tamamlandıktan sonra davalının yemek ve yol ücreti ödemesi gerektiği anlaşılıp da ödenecek yemek ve yol yardımının miktarının belirlenememesi halinde ilgili oda ve kurumlara müzekkere yazarak, davacının çalıştığı döneme ilişkin her yıl için ayrı ayrı ve gidiş geliş toplu taşıma ücreti sorulmalı, yine davacının çalıştığı döneme ilişkin her yıl için ayrı ayrı günlük yemek ücreti konusunda emsal araştırması yapılmalı, gelen yazı cevapları ve araştırma yazıları ile birlikte dosya bilirkişiye tevdi edilerek ek rapor alınmalı ve sonucuna göre hüküm kurulmalıdır.
Eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir. ... ” gerekçeleriyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilâmına uygun şekilde araştırma yapıldıktan sonra davacı asılın çalıştığı dönemlere ilişkin her yıl için ayrı ayrı belirlenen taşıma ücreti ile günlük yemek ücreti esas alınarak davacının yol ve yemek ücreti alacağı hüküm altına alınmış, bozma konusu yapılmayan alacak kalemleri hakkında bozma öncesi gibi hüküm kurularak davanın kabulüne karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.

B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde; Mahkemece belirlenen günlük yol ve yemek ücreti tutarlarının eksik olduğunu ve hesaplamanın davacının tüm çalışma dönemi için yapılması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.

2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davacının yol ve yemek ücreti talebinin reddi gerekirken kabulünün hatalı olduğunu, müvekkili Kurumun yol ve yemek ücretlerinden sorumlu tutulmasının kabul edilemeyeceğini, davacının dosyaya davasını ispata yarar hiçbir bilgi ve belge sunmadığını, davacının ücret bordolarını ihtirazı kayıt koymadan imzaladıktan sonra ücret bordosunda yazılı haklarının dışında hakları olduğunu beyan ederek talepte bulunamayacağını, hesaplamaya esas alınan ücretler ve davacının hizmet süresinin gerçeği yansıtmadığını, davacı tanığının dile getirmiş olduğu abartılı, çelişkili ve hayatın olağan akışına aykırı beyanlar doğrultusunda bilirkişi raporu düzenlendiğini, müvekkili Şirketin dava konusu işi yükleniciye verdiğini, davanın yüklenici yerine müvekkili Şirkete yöneltilmesinin hukuken uygun bulunmadığını ileri sürmüştür.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının yol ücreti ve yemek ücreti alacağı istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun ilgili hükümleri.

3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalıya yükletilmesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

12.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.