Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/8988 Esas 2022/9639 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davanın tarafı davacı işçi, çalıştığı dönemlerdeki toplu iş sözleşmelerinin eksik uygulandığını iddia ederek fark ücret, ikramiye ve ilave tediye alacakları talep etmiştir. İlk derece mahkemesi bu talebi kabul etmiş ancak davalının istinaf başvurusu sonucu Bölge Adliye Mahkemesi kararı bozmuştur. Yeniden yapılan yargılama sonrasında davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Temyiz incelemesi sonucunda ise Bölge Adliye Mahkemesi kararı bozulmuştur. Kararda, bilirkişi raporundaki çelişkiler nedeniyle bozmaya karar verildiği belirtilmiştir. Kanun maddeleri olarak 4857 sayılı İş Kanunu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 281 ve 282 nci maddeleri ile 327 nci maddesi, 369 ve 371 inci maddeleri gösterilmiştir.

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında ... ... Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ... davalı vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacı asılın ücretin belirlenmesinde 11, 12, 13, 14 ile 1, 2, 3, 4 ve 5. dönem toplu ... sözleşmelerinin ve ayrıca 2005 ve 2007 Çerçeve Anlaşma Protokollerinin eksik uygulandığını ileri sürerek fark ücret, ikramiye ve ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının ücretinin doğru olarak belirlendiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
... 35. ... Mahkemesinin 12.02.2019 tarihli ve 2018/346 Esas, 2019/38 Karar sayılı kararı ile toplanan delillere göre ve bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar verildiği; ancak davalının istinaf başvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, taraf teşkili sağlanmadığı gerekçesiyle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (4) üncü alt bendi uyarınca esas incelenmeden kararın kaldırıldığı ve davanın yeniden görülmesi için gönderildiği belirtilerek yeniden yapılan yargılama sonucunda toplanan delillere göre aldırılan bilirkişi raporunun dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
... 35. ... Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.


B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 21.05.2019 tarihli ve 2019/1527 Esas, 2019/1189 Karar sayılı kararı ile davalının vekâlet ücretine yönelik istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 04.02.2021 tarihli ve 2020/4858 Esas, 2021/3445 Karar sayılı kararı ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının; eksiklikler giderilerek denetime elverişli bilirkişi raporu alınması ve sonucuna göre taraflar yararına oluşan usuli kazanılmış hak ilkesi de gözetilerek bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.

B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının üyelik bilgileri, dönemsel toplu ... sözleşmeleri getirtilerek ilk işe giriş tarihinden itibaren ücret tespitinin yapıldığı, aldırılan bilirkişi raporunun denetime ve hüküm kurmaya elverişli olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... davalı vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.

B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı Tarafın Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı temyiz yolunun kapalı olduğunu, eksik incelemeye ve hatalı bilirkişi raporuna dayalı karar verildiğini, davacının toplu ... sözleşmelerinden yararlanma bilgisi temin edildikten sonra ek rapor alınmadığını, davalı tarafından belgelerin İlk Derece Mahkemesindeki yargılama aşamasından sonra sunulduğu gözetilmeden yargılama gideri ve vekâlet ücreti belirlendiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

2. Davalı Tarafın Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; bilirkişi raporuna karşı itirazlarının dikkate alınmadığını, bilirkişi raporunun hatalı olduğunu, bozma kararına da uygun olmadığını belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; Bölge Adliye Mahkemesince aldırılan bilirkişi raporunun denetime ve hüküm kurmaya elverişli olup olmadığı, yargılama gideri ve vekâlet ücretinin doğru belirlenip belirlenmediği noktalarına ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1.4857 sayılı ... Kanunu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu, 6100 sayılı Kanun'un 281 ve 282 nci maddeleri ile 327 nci maddesi, 369 ve 371 inci maddeleri.


2. Dairemizin 24.11.2021 tarihli ve 2021/11618 Esas, 2021/15758 Karar sayılı kararının, bozma kararının gereğinin yerine getirilmesi gerektiğine yönelik ilgili kısmı şu şekildedir:
"...
Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, mahkeme yönünden; bozma kararında gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yapılarak, kararda açıklanan hukuki esaslar çerçevesinde hüküm kurmak yükümlülüğü doğar. Bu hukuki aşama “usulü kazanılmış hak” olarak adlandırılır. (09/05/1960 gün ve 21/9 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı). Bu hukuki kurum mahkemeye; hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararındaki esaslar ve yerine getirilmesi istenilen hususlar kapsamında, yargılama usulünün, davanın sürüncemede kalmaması ve en az maliyetle bir an önce bitirilmesi amacına yönelik “usûl ekonomisi ilkesi” çerçevesindeki hükümleri ışığında, uyulan bozma kararı gereğinin yerine, tam olarak getirilmemesi gerekçesiyle ikinci kez “BOZULMASINA” sebebiyet vermeyecek şekilde, özenle işlem yapmak ve hüküm kurmak zorunluluğunu getirir. ..."


3. Değerlendirme
Dosyanın incelenmesinde; Bölge Adliye Mahkemesince hükme esas alınan 22.02.2022 tarihli bilirkişi raporunda dönemsel ücretin belirlendiği tablodaki yevmiye miktarı ile fark alacakların hesaplandığı tabloda tespit edilen yevmiye miktarının birbiri ile örtüşmediği belirlenmiştir. Buna göre örneğin, 19.01.2016 tarihinde ücretin belirlendiği tabloda 109,72 TL yevmiye esas alınmasına karşın fark ücret ve ikramiye alacağına ilişkin hesap tablosunda tespit edilen günlük ücretin Ocak ayı için 111,80 TL olduğunun ancak 114,30 TL ödendiğinin belirtildiği; 2015 yılı Haziran ayı için ise dönemsel yevmiyenin, ücretin belirlendiği tabloda 100,52 TL gösterilmesine karşın fark alacakların hesaplamasının yapıldığı tabloda aynı dönem için 102,45 TL yevmiyenin esas alındığı görülmektedir. Şu hâlde hükme esas alınan bilirkişi raporunun kendi içinde çelişkili olduğu ve bu hâliyle kararın eki sayılamayacağı anlaşılmaktadır. Bölge Adliye Mahkemesince çelişkiler giderilerek ve kararın İlgili hukuk kısmının (2) numaralı paragrafında açıklandığı şekilde, bozma kararı doğrultusunda denetime elverişli rapor alınması yerine belirtilen bilirkişi raporuna itibar edilerek hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Bozma sebebine göre taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacı tarafa iadesine,

Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

19.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.