Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/3409 Esas 2022/3558 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın davalı ... yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı ... yönünden kabulüne yönelik verilen hüküm süresi içinde davalılar vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle, davacıların uzun süredir malik sıfatıyla zilyet olduğu gayrimenkul hakkında davalı yüklenici ... ile 08.02.2007 tarihinde adi yazılı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığını, yüklenicinin sözleşme gereğince gayrimenkulü belediyeden satın aldığını, ancak inşaata başlamak yerine arsayı dava dışı 3. şahsa devrettiğini, o kişiden de son malik diğer davalı ...'in davacılara ait gayrimenkulü muvazaalı olarak devraldığını, taraflar arasındaki sözleşmeyi bildiğini, davalılarca hile yoluyla ve davacıların bilgisizliğinden istifade edilerek hiçbir bedel ödenmeden devralınan taşınmazın davalı ... adına kayıtlı tapu kaydının iptali ile hisseleri oranında davacılar adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle, taşınmazların uzun süredir dava dışı belediye adına kayıtlı olduğunu, ihale yoluyla davalı ... tarafından belediyeden satın alındığını, ...'nün bir süre sonra taşınmazı dava dışı Ateşhan Mühendislik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ile Engin Ateş'e iki eşit hisse olarak satıp, tapudan devrettiğini, bu kişilerden de müteahhitlik yapan müvekkili Cengiz'in bir miktar para bir miktar da kat karşılığı inşaat sözleşmesi şartları dahilinde dava konusu taşınmazı satın aldığını ve tapuda adına tescil ettirdiğini belirterek, davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle, taşınmazı belediyeden ihale yoluyla satın aldıktan sonra kendi adına ruhsat aldığını, davacıların taşınmazdaki evleri tahliye etmemeleri nedeniyle inşaata başlayamadığını, ekonomik nedenlerle inşaatı yapmasının zorlaştığını, arsayı inşaat ruhsatı ile beraber dava dışı kişilere devrettiğini, onlardan da Cengiz'in satın aldığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde, davacılar ... ve Mustafa ile davalı ... arasında 08/02/2007 tarihli adi yazılı kat karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığı, davacılar tarafından noterlikçe tanzim sözleşmeleri ile taşınmazın zilyetliklerinin davalı ...’ye devredildiği, arsanın ... tarafından belediyeden bedeli ödenmek suretiyle kendi adına satın alındığı, sonrasında dava dışı Engin Ateş ve Ateşhan Mühendislik.. Şti’ne satıldığı, bu kişilerce de 21/01/2011 tarihinde davalı ...'e devir ve temlik edildiği, temlik aşamalarında dava konusu taşınmazda davacıların zilyetliklerinin devam ettiği, davalı ...'in dava konusu yerde inşaat yapan bir yüklenici olduğu, bu nedenle sözleşmelerin ne şekilde yapıldığını dolayısıyla davalı ...'nün belediyeden dava konusu taşınmazı davacıların halefi olarak aldığını bilebilecek durumda olduğundan davalı ...'in iyiniyetli olduğunun kabul edilemeyeceği, davacılar tarafından davalı ... tarafından belediyeye davacıların halefi olarak ödenen bedelin mahkeme veznesine depo edildiği, davalı ...’nün tapu maliki olmadığı bu nedenle de pasif husumetinin bulunmadığı anlaşıldığından, davanın davalı ... yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, diğer davalı ... yönünden kabulü ile taşınmazın davalı ... adına kayıtlı tapunun iptali ile davacılar adına hisseleri oranında tesciline, davacılar tarafından depo edilen 44.638,80.-TL bedelin karar kesinleştiğinde davalı ...'a ödenmesine, karar verilmiştir.
Kararı, davalılar vekili temyiz etmiştir.
1-Dosyadaki yazılara ve mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına göre davalı ... vekilinin yerinde olmayan tüm, davalı ... vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince;
Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Uyuşmazlık, gecekondu önleme bölgesinde davacıların zilyetliğinde bulunan taşınmazda yapılacak inşaatla ilgili taraflar arasında akdedilen daire karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanmaktadır. Sözleşme uyarınca davacıların zilyetliğinde bulunan arsanın davalı ... ile yapılan sözleşmeye dayanılarak ... tarafından belediyeden bedeli ödenmek suretiyle alındığı akabinde Engin Ateş ve Ateşhan Mühendislik Arıtım Teknolojileri İnş. Ltd. Şti’ne 21.01.2011 tarihinde bu kişi tarafından da davalı ...’e 30.04.2012 tarihinde temlik edildiği anlaşılmıştır.
Davalı yüklenici ...’nün üstlendiği edimin ifası için sözleşme gereği devraldığı taşınmazı dava dışı 3. kişiye satıp devretmesi sebebiyle sözleşmenin ifa olanağının kalmadığı ve davacıların da sözleşme konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile adlarına tescilini talep etmeleri karşısında sözleşmeden dönüldüğü anlaşılmaktadır. Bu durumda, karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde dönme seçimlik hakkının kullanılmasının doğal sonucu olarak tarafların karşılıklı olarak üstlendikleri ifa yükümlülüklerinden kurtulduğu ve daha önce ifa ettikleri edimlerin iadesini talep edebilecekleri kabul edilmelidir.
Mahkemece uyulan bozma ilamı doğrultusunda, davalı malik Cengiz’in iyi niyetli kabul edilmemesi sebebiyle, ilk malik ve yüklenici ... tarafından belediyeye davacıların halefi olarak ödenen bedelin iadesi şartıyla tapu kaydının iptaline ve davacılar adına tesciline karar verilmesi isabetli ise de yüklenici ...’ye ödenecek bedelin tespitinde hataya düşülmüştür. Bu kapsamda yapılan incelemede, sözleşmenin ifası amacıyla yüklenici ... tarafından dava dışı belediyeden ihale yoluyla ayrı ayrı satın alınan 205 ada 6 ve 7 parsel sayılı taşınmazların tevhitle 205 ada 18 parsel (yeni 268 ada 9 parsel) halini aldığı, mahkemece tevhit sonucu oluşan bu parselin tapusunun iptaline karar verildiği halde satış bedeli depo ettirilirken tevhit edilen iki ayrı parselin satış bedelleri yerine sadece 205 ada 6 parsel sayılı taşınmazın satış bedeli olan 44.638,80 TL’nin depo ettirildiği, diğer parsel olan 205 ada 7 parsel sayılı taşınmazın satış bedeli olan 32.958,00 TL ile taşınmazların belediyeden satın alınması ve devri aşamasında davacılar yararına yapılan masraf ve sair ödemelerin ilgili kurumlarından getirtilmek suretiyle hesaba katılmadığı anlaşılmıştır.
Öte yandan taraflarca akdedilen adi yazılı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin alt kısmına “Bu sözleşmeden doğan haklarımı ve alacaklarımı ...’a 60.000-TL karşılığında devrettim. Yapılacak olan inşaattaki daireme karşılık olmak üzere diğer haklarım saklıdır. 21/06/2007 - ...” metni yazılarak, metnin davacılardan ... tarafından imza edildiği, metinde geçen 60.000,00 TL’nin alındığı hususu davacılardan ...’in 08/10/2015 tarihli celsedeki kabul ve ikrarıyla ihtilafsız hale geldiği, bu bedelin sözleşme sebebiyle ödendiği için davalı ...’ye iadesi gerekeceği gözden kaçırılarak, ödenecek bedelin tespitinde ...’ye iade edildiği usulünce iddia ve ispat olunamayan 60.000,00 TL’nin de hesaba katılmadığı görülmüştür.
Bu durumda mahkemece yapılması gereken iş, mahkeme veznesine depo ettirilen 205 ada 6 parsel sayılı taşınmazın satış bedeli olan 44.638,80 TL’den başka, 205 ada 7 parsel sayılı taşınmazın satış bedeli olan 32.958,00 TL’nin, ilgili kurum kayıtları getirtilmek suretiyle taşınmazların belediyeden satın alınması ve devri aşamasında davacılar yararına yapıldığı tespit olunacak tüm masraf ve ödemeler ile sözleşme kapsamında davalı yüklenici ...’ye temlik edilen kişisel hak sebebiyle alınan 60.000,00 TL’nin toplamı üzerinden bulunacak bedelin de davacılarca depo edilmesi sağlanarak, davalı ...’ye iadesi şartıyla şimdiki gibi tapu kaydının iptali ile davacılar adına tesciline karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ve hatalı değerlendirme ile eksik hesaplanan bedel üzerine kabul karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin tüm, davalı ... vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle kabulü ile, hükmün davalı ... yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde davalı ...'a iadesine, aşağıda yazılı harcın temyiz eden davalı ...'den alınmasına, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine, 23.06.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.