Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/10271 Esas 2022/9933 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :... Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ancak uyulmasına karar verilen bozma ilâmı gereği yerine getirilmeksizin karar verilmesi üzerine Dairemizin 16.09.2021 tarihli ilâmı ile karar tekrar bozulmuştur.

İlk Derece Mahkemesince Dairemizin 16.09.2021 tarihli bozma ilâmına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işveren ... Büyükşehir Belediye Başkanlığında şoför olarak 15.05.2015-13.11.2017 tarihleri arası çeşitli alt işverenlere bağlı gösterilmek suretiyle çalıştığını, müvekkilinin 2015 yılı Mayıs ayında ... Sendikasına üye olduğunu, davalı asıl işveren ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının en son sözde alt işveren Tekten İnş. Tem. İlaç Gıda San. Ticaret Limited Şirketi ile yapılan ihale sözleşmesini feshettiği gerekçesiyle davacı ile birlikte diğer bir çok işçinin 13.11.2017 tarihinde işten çıkarıldığını ileri sürerek davacının davalı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının işçisi olduğunun tespiti ile toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan işçilik alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafın talep etmiş olduğu alacak kalemlerinin zamanaşımına uğradığını ve husumet yokluğu nedeniyle davanın reddi gerektiğini, davacının ... sözleşmesinin müvekkili davalı ... tarafından sonlandırılmadığını, davacının yüklenici firmanın işçisi olduğunu, davacının yüklenici firmalarda 1 yıldan az süreli olarak çalışmasının olduğunu, bu nedenle kıdem tazminatı ve yıllık izin alacağını hak etmediğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 26.09.2019 tarihli ve 2017/1394 Esas, 2019/890 Karar sayılı kararıyla davacının işyeri şahsi sicil dosyası, tanık anlatımları ve bilirkişi raporuna göre davanın kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 16.01.2020 tarihli ve 2019/203 Esas, 2020/54 Karar sayılı kararıyla;
"... işveren tarafından gerçekleştirilen feshin haklı veya geçerli bir nedene dayanmadığı, davalılar arasındaki ilişkinin işçi teminine yönelik olduğu, davalılar arasında geçerli bir asıl işveren-alt işveren ilişkisi bulunmadığı, ilişkinin muvazaaya dayandığı, davacının baştan itibaren davalı belediyenin işçisi sayılması gerektiği, davalı şirketin kendi muvazaasına dayanarak bir hak elde edemeyeceği, mahkeme tarafından bu hususlarda yapılan tespit ve değerlendirmelerin isabetli olduğu ..." gerekçe gösterilerek davalının istinaf başvurusunun esas yönünden reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 25.02.2021 tarihli ve 2020/5147 Esas, 2021/4904 Karar sayılı ilâmı ile;
"... davacı işyerinde örgütlü ve yetkili olan ... Sendikasına üye olduğunu, fakat muvazaalı bir biçimde yüklenici firmaların işçisi olarak gösterildiğinden sendika ile davalı ... arasında imzalanan Toplu ... Sözleşmesinden yararlandırılmadığını iddia etmiş, İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesince davalı ... ile dava dışı hizmet alım sözleşmesi imzalanan şirketler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu gerekçesi ile davacı işçinin davalının taraf olduğu Toplu ... Sözleşmelerinin tamamından yararlanabileceği kabul edilmiş ise de varılan bu sonuç ve gerekçe dosya kapsamına uygun düşmemektedir. Şöyle ki; davacı tarafından davalı ... ile dava dışı son alt işveren şirkete karşı açılan feshin geçersizliği ve işe iade davasının yapılan yargılaması sonunda İlk Derece Mahkemesi; davalı ... ile dava dışı şirket arasında geçerli bir asıl işveren-alt işveren ilişkisi bulunduğu kabulü ile feshin geçersizliğine, davacının alt işveren şirketteki işine iadesine karar vermiştir. Bu kararın taraflarca istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yapılan inceleme sonucu yeniden esas hakkında verilen hükümde; “5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 67. maddesi uyarınca Belediyelerin kendi asıl işi olan yolcu taşımacılığı işini de ihale ile alt işverene verebilecekleri” gerekçesi ile 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu’nun 8/a maddesi ile 4857 sayılı ... Kanunu’nun 20/3. maddesi uyarınca mahiyeti itibariyle kesin olarak feshin geçersizliğine, davacının alt işveren şirketteki işine iade kararı verdiği ve davacının muvazaa iddiasını ispatlayamadığı kabul edildiği anlaşılmış olup Bölge Adliye Mahkemesinin feshin geçersizliği ve işe iade davasındaki muvazaaya ilişkin tespitinin işbu davada unsur etkisi nedeni ile kuvvetli delil olarak kabul edilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir ..." gerekçesiyle karar bozularak dosya kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 13.04.2021 tarihli ve 2021/226 Esas, 2021/241 Karar sayılı kararı ile bozma ilâmına uyulduğundan bahisle dava konusu alacaklar hüküm altına alınmıştır.

C. İkinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 16.09.2021 tarihli ve 2021/7334 Esas 2021/12014 Karar sayılı ilâmı ile;
"... Mahkemece hükmüne uyulan bozma ilamında işaret edildiği üzere dava konusu talepler hakkında, davalı ... ile dava dışı hizmet alım sözleşmesi imzalanan şirketler arasındaki ilişkinin muvazaalı olmadığı kabul edilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, hükme esas alınan alternatifli bilirkişi raporunun her iki seçeneğinin de belirtilenin aksine muvazaanın ispat edildiği kabulü doğrultusunda; davalı ... nezdinde çalışan emsal işçinin ücretleri ile davalı ... işyerinde yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesi hükümlerine dayanılarak ve davacının 6772 sayılı Kanun kapsamında bulunmadığı hususu da değerlendirilmeksizin hazırlandığı anlaşılmış olup hükmüne uyulan bozma gereklerinin yerine getirilmesi gerekir ..." gerekçesiyle karar tekrar bozularak dosya kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmiştir.

D. İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ikinci bozma ilâmına uyulduğundan bahisle dava konusu alacaklar hüküm altına alınmıştır.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesince kesin delil olarak değerlendirilemeyecek işe iade kararının, işbu dosyada verilen hükümde koşulsuz bir şekilde dikkate alınmasının isabetli olmadığını, hükme esas alınan rapordaki hesaplamaların hatalı olduğunu, zira 13.11.2017 tarihindeki yevmiye üzerinden hesaplama yapıldığını, davacının davalı işverence işe başlatılmadığını bu nedenle müvekkilinin işe iade başvurusunun işverene tebliğ tarihinin sorulması ve tebliğ tarihinden itibaren 1 ay sonraki yevmiye baz alınarak hesaplamaların yapılması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini istemiştir.

2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davanın süresinde açılmadığını, zamanaşımı nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, davacı ile müvekkili davalı İdare arasında sözleşmeye dayalı işçi-işveren ilişkisi bulunmadığını bu nedenle davalı İdareye karşı açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle de reddine karar verilmesi gerektiğini, dinlenen davacı tanıklarının davalıya karşı davaları olduğundan beyanlarına itibar edilemeyeceğini, davacının tüm ücretlerinin ödendiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini istemiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, uyulmasına karar verilen bozma ilâmının gereğinin yerine getirilip getirilmediği ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı Kanun'un ilgili hükümleri.

3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı ve davalı vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalı tarafa yükletilmesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

20.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.