Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/11382 Esas 2022/11218 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 7. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 43. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki toplu iş sözleşmesinin hükümsüzlüğünün tespiti ve alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... Müdürlüğün üyesi bulunduğu (Türk Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (...) ile ... arasında işletme düzeyinde bağıtlanan 26 ve 27 nci Dönem Toplu İş Sözleşmesinin 01.03.2015-28.02.2017 ve 01.03.2017-28.02.2019 tarihleri arasındaki dönemi kapsayacak şekilde yürürlüğe girdiğini, bu sözleşmeler incelendiğinde, müvekkilinin üyesi bulunduğu davalı ... ile imzaladığı toplu iş sözleşmesinin ikinci kısım birinci bölümünde, "... gölü ... Müdürlüğü İşyerlerinde Çalışan Gemi adamı ve Büro Personeline Uygulanacak Hükümler" ana başlığı altında 132 nci madde de, "Bu Toplu İş Sözleşmesinde Uygulanmayacak Hükümler" yan bağlığında işçilere uygulanmayacak hükümlerin (çalışma süreleri, ücretler, tazminatlar, izinler vs.) sıralandığını, söz konusu 132 nci maddenin Anayasa ve iş hukukuna hakim eşitlik ilkesine aykırı olduğunu, müvekkilinin ... üyesi olduğunu, Sendikanın iki dönemdir müvekkilinin çalıştığı işyerindeki işçiler aleyhine düzenlemeler yapılmasına olur verdiğini, üye işyerleri arasında ayrımcılık yaparak müvekkilinin özlük haklarını kısıtladığını, müvekkilinin açıkça maddi zarara uğradığını, 132 nci madde sebebiyle ... Sendikasına üye diğer işçilerle eşit haklardan yararlanamadığını iddia ederek 26 ve 27 nci Dönem Toplu İş Sözleşmesnin 132 nci maddesinin iptaline, 109 uncu madde ve devamı maddelerinin uygulanmasına, 132 nci maddenin uygulanması sebebiyle eksik ödenen veya hiç ödenmeyen ücretlerinin tahsilini talep edilmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... Müdürlük vekili cevap dilekçesinde; talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının alacak talepleri için belirsiz alacak davası açılmasında hukuki yarar bulunmamasından kaynaklı olarak davanın usulden reddinin gerektiğini, davacının ... İş Kurumu Genel Müdürlüğünün 30.07.2002 tarihli 11528 sayılı tevzi kararına istinaden 28.08.2012 tarihinde müvekkili İdareye atamasının yapılarak 8 inci grup düz işçi pozisyonunda çalışmaya başladığını, daha sonra usta yardımcısı olarak çalışmasına devam ettiğini, 2015 yılında ... 25. Bölge Müdürlüğüne nakil edildiğini ve 13.12.2016 tarihinde kendi isteğiyle emekli olduğunu, atamanın dayanağı olan Yönetmelikte ve davacının müvekkili İdarede göreve başladığı dönemde yürürlükte olan 9. Dönem Toplu İş Sözleşmesinde başka kamu kurumlarından devredilen işçilerin devredildikleri işyerinde bulundukları pozisyonlara, aynı pozisyonun bulunmaması hâlinde ise benzer en yakın pozisyona yerleştirilmesi gerektiği hususlarında düzenleme bulunmadığını, davacının kendisi için uygun görülen kadronun karşılığı olan derece ve kademenin yevmiyesinden intibakının yapılarak sürekli işçi kadrosunda işe başlatıldığını, bu nedenle de davacının intibakı yapılmamış ücret üzerinden çalışmasının devam ettiği iddiasının gerçeği yansıtmadığını, dava dilekçesinde bahsi geçen davaların işbu davaya emsal olamayacağını, dava dilekçesinde istenilen faiz isteminin de hukuka aykırı olduğunu savunarak, davanın reddi talep edilmiştir.
2.Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; yapılan toplu iş sözleşmelerinin işyerinin niteliğine göre yapıldığını, davacının önceleri Denizciler Sendikası üyesi iken 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu (6356 sayılı Kanun) ile işkolları değiştirildiğinden, davacının çalıştığı eski işkolunun da müvekkili Sendikanın işkolu ile birleştirildiğini, bu durumun davacının bilgisi dahilinde olduğunu, hangi hâllerde toplu iş sözleşmesinin iptal edileceğinin 6356 sayılı Kanun'un 33 ve 45 inci maddelerinde belirtildiğini, davacının devrettiği temsil yetkisi ile müvekkili Sendikanın diğer davalı ile toplu iş sözleşmesini bağıtladığını, şimdi de işbu dava ile iptalini talep ettiğini, aynı koşullar ve durumlar içinde olan kişiler arasında ayrım yapılmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu toplu iş sözleşmelerinin kapsamında bulunan Haydarpaşa ve ... Liman İşletmesi Müdürlüklerinde çalışan gemiadamları ile davacının çalıştığı ... Feribot Müdürlüğünde çalışan gemiadamlarının yaptıkları işlerin niteliği arasında esaslı farklılıklar bulunduğu, dava konusu toplu iş sözleşmelerinde işçi lehine hükümler bulunduğu, buna göre işin ve işyerinin farklı özellikler taşıması nedeniyle Liman İşletmesi Müdürlükleri çalışanları ile davacının çalıştığı ... Feribot Müdürlüğü çalışanları arasında ücret ve özlük hakları konusunda farklı düzenlemeler getirilmesinin eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; eşitlik ilkesine aykırı olarak toplu iş sözleşmesinde yer alan hükümlerden müvekkili işçinin yararlanmayacağına dair maddelerin iptali ve söz konusu maddeler nedeniyle eksik ödenen işçilik alacaklarının tahsili talepli davada toplu iş sözleşmesinin 132 nci maddesinin eşitlik ilkesi ve ayrımcılık yasağı ilkesine aykırı olup iptali gerektiği, davacının çalıştığı işyeri ve yaptığı iş ile diğer işyerleri arasında az ücret ödenmesini gerektirecek farklılığın bulunmadığı, hatta müvekkilinin daha ağır şartlarda çalıştığını, bu hükümler ile davacı aleyhinde ayrımcılık yapılmasının hiçbir haklı gerekçesi olmadığını, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesi tarafından, dava konusu toplu iş sözleşmelerinin kapsamında bulunan Haydarpaşa ve ... Liman İşletmesi Müdürlüklerinde çalışan gemiadamları ile davacının çalıştığı ... Feribot Müdürlüğü'nde çalışan gemiadamlarının yaptıkları işlerin niteliği arasında esaslı farklılıklar bulunduğu, dava konusu toplu iş sözleşmelerinde işçi lehine hükümler bulunduğu, buna göre işin ve işyerinin farklı özellikler taşıması nedeniyle Liman İşletmesi Müdürlükleri çalışanları ile davacının çalıştığı ... Feribot Müdürlüğü çalışanları arasında ücret ve özlük hakları konusunda farklı düzenlemeler getirilmesinin eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmeyeceği değerlendirilerek davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizliğe rastlanılmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekilinin temyiz dilekçesinde; çalışma koşulları dikkate alındığında müvekkilinin genel itibarıyla çalışma koşullarının daha ağır olduğu, buna rağmen toplu iş sözleşmesi hükümleriyle daha az ücret almak zorunda bırakıldığı, yapılan incelemenin eksik ve hatalı olduğu ileri sürülerek kararın bozulmasını talep edilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, toplu iş sözleşmesi hükümlerinin eşitlik ilkesine aykırılık sebebiyle hükümsüz olup olmadığı, davacı lehine toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan bir alacağın bulunup bulunmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
2709 sayılı T.C. Anayasası, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) ilgili hükümleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.