Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/10204 Esas 2022/11214 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 9. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ... (...) Şirketinin ... Termik Santrali işyerinde alt işverenlerde 1991 yılında çalışmaya başladığını, bu çalışmasının 12.01.2015 tarihine kadar aralıksız olarak devam ettiğini, davacının ilk olarak ... Genel Müdürlüğü bünyesinde işe başladığını, santralin özelleştirilmiş olduğunu, bu sebeple davacının ... sözleşmesinin feshedildiğini, özelleştirilme sonrası davacının davalı ...Ş. bünyesinde çalışmasına 14.01.2015 tarihinden sonra devam ettiğini, davacının değişen alt işverenlerden etkilenmeden kesintisiz olarak çalışmasına devam ettiğini, ... sözleşmesinin 24.02.2016 tarihinde feshedildiğini, taraflar arasındaki hukuki ilişkinin muvazaalı olduğunu, alt işverenlerin işe başlarken işçilerden boş kağıt aldıklarını, ibraname imzalattıklarını ve bankaya yatan miktarları geri aldıklarını belirterek, fazlaya dair talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile 1,00 TL kıdem tazminatının fesih tarihinden itibaren bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı üzerinden faizi ile birlikte davalılar ... ve ... Elektrik Üretim A.Ş.'den müştereken ve müteselsilen tahsiline, 1,00 TL ihbar tazminatı ve 1,00 TL izin ücreti alacağının temerrüt tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte yalnızca davalı ...Ş.'den tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ...Ş. vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazında bulunduklarını davacı ile arabuluculuk görüşmeleri sonucu kıdem ve ihbar tazminatı ve ücret farkı hususlarında anlaştıklarını, anlaşma sonrası da davacının kendilerini ibra ettiğini, özelleştirme öncesi çalışmalardan müvekkili Şirketin sorumlu olmayacağını, muvazaa iddialarının yerinde olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazında bulunduklarını, kendilerinin ihale makamı olduğunu, muvazaa iddialarının yerinde olmadığını, dava konusu alacaklardan ihaleyi alan şirketlerin sorumlu olacağını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının davalılardan ... tarafından işletilmekte olan ... Termik Santrali işyerinde farklı alt işveren şirketlere bağlı olarak 20.01.1992-12.01.2015 tarihleri arasında çalıştığı, işyerinin özelleştirme kararı sonucunda 22.12.2014 tarihli sözleşme ile davalı ... tarafından diğer davalı ...Ş.'ye devredildiği, davacının aynı işyerinde 14.01.2015 tarihinde girişinin yapılarak alt işverenler bünyesinde çalışmaya devam ettiği, 24.02.2016 tarihinde çıkışının verildiği, davacının açtığı işe iade davasında ... Elektrik Üretim A.Ş. ile alt işverenlerin arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğuna karar verilerek davacının ... Elektrik Üretim A.Ş.'ye iade edildiği ancak davacının süresinde başvurusuna rağmen işe alınmadığının anlaşıldığı, dosya kapsamına göre davacının özelleştirmeden etkilenmeksizin aynı işyerinde çalışmasına aralıksız devam ettiği bu nedenle özelleştirme ile ... sözleşmesinin sona ermediği yani davalılar arasında işyeri devri yapıldığı, davalı ...Ş. vekili tarafından işyerinin özelleştirme tarihinden sonraki işçilik alacakları ile ilgili olarak davacı ile ihtiyari arabuluculuk anlaşması yapılarak davacıya kıdem ve ihbar tazminatlarının ödendiği bu itibarla özelleştirme sonrası dönemin taraflar arasında anlaşma ile tasfiye edildiğinin kabul edildiği, özelleştirme öncesi davalı ... ve alt işverenler bünyesinde geçen çalışmalarına ilişkin alacaklarının ise işyeri devri tarihindeki emsal kadrolu işçi ücretine göre hesaplanarak hüküm altına alındığı, davacıya yapılan kısmi kıdem tazminatlarının makbuz niteliğinde kabul edildiği, hesaplanan kıdem tazminatından davalıların müşterek müteselsil sorumlu tutulduğu, yıllık izin ve ihbar tazminatı alacaklarından ise işyerini devralan son işveren ... Elektrik Üretim A.Ş.'nin tek başına sorumlu olacağı gerekçeleriyle davanın kabulüne karar vermiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı ...Ş. vekili istinaf dilekçesinde; müvekkili Şirketin herhangi bir sorumluluğu olmadığını, davacının yeni bir sözleşmeye dayalı olarak çalışmaya başlaması nedeniyle 12.01.2015 tarihli feshin geçerli sayılarak bu döneme kadar olan çalışmalardan, özelleştirme öncesi dönemden yalnızca diğer davalının sorumlu tutulması gerektiğini, özelleştirme suretiyle varlık satış sözleşmesi 22.12.2014 tarihinden önceki döneme ilişkin kendilerinin hiçbir sorumluluğunun bulunmadığının kararlaştırıldığını, davacının müvekkili Şirketi ibra ettiğini, bilirkişi raporunda hesaplamaya esas teşkil eden ücret miktarının yerinde olmadığını, davacı sendika üyesi olmadığından ücret hesaplamasında toplu ... sözleşmesindeki yan haklar dahil edilerek hesaplama yapılmasının hukuka aykırı olduğunu, kıdem tazminatına esas ücret tespit edilirken ilave tediye alacağı, yol ücreti ve yemek ücreti eklenmesinin hukuken mümkün olmadığını, müvekkili Şirket aleyhine ihbar tazminatı ile yıllık ücretli izin alacağına hükmedilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde, İlk Derece Mahkemesi kararının hatalı olduğunu, müvekkilinin ihale makamı olduğunu, davacının alacaklarından sorumlu olmadıklarını, hizmet alım sözleşmelerinde işçilerin alacaklarından firmaların sorumlu olduğunun belirlendiğini, müvekkili Şirket ile diğer alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı kabul edilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalı ...Ş. aleyhine açtığı işe iade davasında hizmet alım sözleşmelerinin muvazaalı olduğunun Yargıtay tarafından kabul edilmiş olması sebebiyle İlk Derece Mahkemesinin bu yöndeki kararının isabetli olduğu, özelleştirme sonrası dönemin taraflar arasında anlaşma ile tasfiye edildiği kabulünün ve işyeri devri kurallarına göre, devir tarihindeki emsal kadrolu işçi ücretine göre yapılan hesaplamaların doğru olduğu, davacının kamu işçisi sayılarak kıdem tazminatı hesaplamasına ilave tediye alacağının dahil edilmesi ve yine yol ve yemek ücretinin de hesaplamaya dahil edilmiş olmasının isabetli olduğu, davacının kıdem tazminatından davalılardan müşterek ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş olmasının usul ve kanuna uygun olduğu, yine yıllık ücretli izin ile ihbar tazminatı alacağından son işveren ... Elektrik Üretim A.Ş.'nin tek başına sorumlu tutulmasının isabetli olduğu gerekçesiyle davalılar vekillerinin istinaf başvurularının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi uyarınca ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı ...Ş. vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelerle Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın temyizen incelenerek bozulmasını istemiştir.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelerle Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın temyizen incelenerek bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık ücretli izin ücreti alacaklarının ispatı, bu alacakların hesabına esas alınması gereken ücretin tespiti, davalılar arasındaki ilişkinin hukuki niteliği ile sorumluluklarının kapsamına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi, 4857 sayılı ... Kanunu.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davalı ... tarafından sunulan ücret bordrolarına göre davacıya emsal işçinin günlük çıplak ücretinin 92,63 TL olduğu belirtilerek, dava konusu alacakları buna göre hesaplandığı anlaşılmıştır.
3. Davacının toplu ... sözleşmesinin tarafı olan sendikaya üyeliği veya dayanışma aidatı ödeyerek faydalanma talebi bulunmadığından, toplu ... sözleşmesinden yararlanması olanaklı değildir. Davalı tarafından emsal olarak bildirilen işçinin sendika üyesi olduğu ve kazan işletme bölümünde gözlemci usta olarak çalıştığı, dolayısıyla da davacı için emsal olamayacağı açıktır.
4.Bu itibarla, davacının sendika üyesi olmadığı ve dayanışma aidatı da ödemediği gözetildiğinde; davalı işverene ait işyerinde davacı ile aynı işi yapan ve sendika üyesi olmayan emsal işçi olup olmadığı belirlenerek emsal işçi olması hâlinde ücret farkı ve ilave tediye alacakları emsal işçi ücretine göre hesaplanıp hüküm altına alınmalı; sendikalı olmayan emsal işçi bulunmadığının anlaşılması hâlinde ise davalı ile ihbar olunanlar arasındaki sözleşme ve şartnamelerde işçiye ödenecek ücretin belirlenmiş olması ya da işçiyle yapılan bireysel ... sözleşmesinde ücretin gösterilmiş olması hâlinde bu ücrete göre ücret farkı ve ilave tediye alacağı hesaplanarak hüküm altına alınmalı, böyle bir tespit yapılamadığı takdirde ücret farkı talebi reddedilerek ilave tediye alacağı davacının almakta olduğu ücret üzerinden hesaplanarak hüküm altına alınmalıdır.
5.Ayrıca hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacı olarak "..." ismi yerine "Turgut Sarı" gösterilmesi sebebiyle yapılan hesaplamaların davacının alacaklarına ilişkin olup olmadığı da denetlenememekte olup karar bu yönüyle de hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.