Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/3374 Esas 2022/3804 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı vekili kooperatiften ihraç edilen müvekkilinin üyeliğinin geri alınması ve aidat borcunun karşılanmış olması sebebiyle kooperatiften alacaklı çıktığını belirtiyor. İlk derece mahkemesi tarafından davacının menfi tespit talebine dair karar verilmeden dava kabul edilmiş ve davacının talepleri kabul edilmiştir. İstinaf mahkemesi ise, menfi tespit talebini incelemeyerek sadece davanın reddine karar vermiştir. Temyiz sürecinde, kararın hatalı olduğu ve menfi tespit talebinin incelenmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu nedenle, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi'nin kararı bozulmuş ve dosya ilk derece mahkemesine gönderilmiştir. HMK 297/2 ve HMK 373/1 maddeleri konuya açıklık getirmektedir.

MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen kararın temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, parasal yükümlülüklerini yerine getirmediği iddiasıyla davalı kooperatif tarafından müvekkilinin üyelikten ihracına karar verildiğini, müvekkilinin yaptığı iş bedeli nazara alındığında; esasen kooperatiften alacaklı çıkacağını ileri sürerek, davalı kooperatifin 22/07/2017 tarihli genel kurul toplantısında alınan ihraç kararının iptaline, müvekkilinin kooperatife yaptığı elektrik iş bedelinin aidat borcuna mahsup edilerek yapılan iş karşılığı müvekkilinin kooperatife aidat borcu olmadığının tespitine, aidat borcu olmaması halinde davalı kooperatiften alacağı olup olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davanın reddini istemiştir.
İlk derece Mahkemesince, iddia, savunma, bilirkişi raporu ile tüm dosya kapsamına göre; davaya konu 22/07/2017 tarihli davalı kooperatif olağan genel kurul toplantısında davacı üyenin üyelikten ihracına ilişkin alınan kararın, ihraca dayanak yapılan ihtarnamelerin usulsüz olduğu, davacının gerçek ve kişisel borç miktarını yansıtmadığı, usulüne uygun olmayan ihtarname dayanak yapılarak ihraç kararı verilemeyeceği gerekçesiyle, davanın kabulüne; davacının yapılan iş karşılığı kooperatife üye ait borcu olmadığının tespitine ilişkin istemiyle ilgili karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Anılan karara karşı davacı vekilince istinaf yoluna başvurulması üzerine Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince genel kurul kararının iptali istemi ile birlikte davacı menfi tespit talebinde bulunmuş ise de; esasen genel kurul kararının iptalini talep etmesi aidat borcunun talep edildiği miktar kadar olmadığı iddiasına dayandığı ve ihraç kararının da iptaline karar verilmiş olduğu, menfi tespit davasının konusuz kalıp, bu talep hakkında hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmesinin doğru olduğu olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, ihraç kararının alındığı genel kurul kararının iptali ile kooperatife borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
HMK 297/2 maddesi uyarınca mahkemece davacının her bir talebi konusunda ayrı ayrı karar verilmelidir. Davacı tarafından menfi tespit talebine ilişkin yargılama aşamasında harç ikmal edildiği halde bu talep konusunda karar verilmesine yer olmadığına dair karar verildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda mahkemece, menfi tespit istemine ilişkin olarak işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçe ve değerlendirme ile istinaf başvurusunun esastan reddi kararı doğru olmamış, istinaf mahkemesi kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının bozulması uygun görülmüştür.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin 04.01.2021 tarih ve 2019/2575 esas 2021/2 karar sayılı kararın kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının davacıyararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine, HMK 373/1 maddesi gereğince dosyanın ilk derece mahkemesine karardan bir örneğin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 29.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.