Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2022/2671 Esas 2022/3752 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Çorum-Ortaköy il yolunda yapılmak üzere sözleşme yapılan iş için yüklenici tarafından yapılan ilave işlerin bedelinin ödenmediği gerekçesiyle açılan davada, daha önce verilmiş olan kararın temyiz incelemesi sonucunda bozulması üzerine mahkeme, bozma kararına uymakla birlikte gerekli işlemleri tam olarak gerçekleştirmemiştir. Bu nedenle, işin uzmanı bilirkişiler kuruluna dosya tevdi edilerek, sözleşme hükümleri, iş artışı ve fazla imalatların bedelleri gibi konuların incelenmesi ve rapor hazırlanması gerektiği belirtilerek, mahkeme kararı bozulmuştur.
Kanun Maddeleri: 6100 sayılı HMK'nın 266 ve devamı maddeleri, 818 sayılı BK'nın 410. maddesi.

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki asıl ve birleşen davada alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın reddine yönelik verilen hüküm süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde özetle, 05.08.2008 tarihli sözleşme ile müvekkilinin Çorum-Ortaköy il yolunda iyileştirme yapılması yapım işini üstlendiklerini, işin devamı sırasında davalı idarenin talebi ile sözleşme dışı imalâtlar yaptıklarını, ancak bunların bedellerinin ödenmediğini belirterek, fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak 1.000,00 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiş, yargılama sırasında talebini ıslah ederek 859.776,52 TL'ye çıkarmış, bozma sonrası alınan bilirkişi raporları neticesinde birleşen Samsun 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/363 Esas sayılı dosyasında 17.472,48 TL’nin, birleşen Samsun 5.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/175 Esas sayılı dosyasında ise 1.101.131,50 TL'nin tahsilini istemiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesi ile sözleşme konusu iş ile ilgili %20 keşif artışı yapılarak bedelinin ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece 28.06.2018 tarih, 2016/278 Esas, 2018/358 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve 859.776,52 TL’nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Anılan bu karara karşı davalı tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi tarafından istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine (Kapatılan) 15.Hukuk Dairesi’nin 08.10.2019 tarih, 2019/2711 Esas ve 2019/3823 Karar sayılı ilamıyla; "....... Davacı tarafından sözleşme dışı imalât yapıldığı iddia edildiğine göre bu iddianın sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre değerlendirilmesi gerekir. Yukarıda açıklandığı gibi sözleşme dışı imalâtlar için hakedişlere ihtirazî kayıt konulmasına gerek olmadığından mahkemece yapılması gereken iş konusunda uzman bilirkişilerden alınacak rapor ile öncelikle sözleşme kapsamında yapımı gereken imalâtların yapılıp yapılmadığının saptanması, bundan sonra sözleşme götürü bedelli olduğundan %10 oranda yapıldığı belirtilen fazla imalâtların denetime açık bir şekilde belirlenip bedellerinin sözleşme fiyatlarıyla hesaplattırılması, bu oranı aşan imalât yapıldığının saptanması halinde ise bedellerinin yine sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı BK'nın 410. maddesine göre yapıldığı yıl mahalli rayiçlerine göre ve Dairemizin yerleşmiş uygulamalarına göre KDV'nin piyasa fiyatlarının içinde olduğu dikkate alınarak belirlenip sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi doğru olmamış, bozulması gerekmiştir." gerekçesi ile bozulmuş, mahkemece yapılan yargılamanın 03.12.2019 tarihli oturumunda bozma ilamına uyulmasına karar verilmiştir. Bu kez yapılan yargılamada mahkemece davanın 525.815,25 TL yönünden kısmen kabulüne karar verilmiş, kararı taraf vekilleri temyiz etmişlerdir.
Yargıtayın bozma kararına uyan mahkeme, bozma kararı uyarınca işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır. Çünkü, mahkemenin bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli müktesep hak doğmuştur.
Bu anlatımlar ışığında somut olay incelendiğinde; mahkemece bozmaya uyulmuş ise de, bozma gereklerinin yerine getirildiğinden söz edilemez. Dairemizin hükmüne uyulan bozma ilamında; "...sözleşmenin 9. maddesine göre sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 21. ve 22. maddedeki yöntemler gözetilerek ilave iş bedeli hesaplanması” gerekçesi ile hesaplama yöntemi konusunda bilirkişi raporu alınması gereğine işaret edilmiştir. Yargıtay bozma ilamından sonra alınan bilirkişi ek raporları bozmada belirlenen usul ve esaslara uygun hesaplama içermemektedir. Bozma gereklerinin tam olarak yerine getirilmemesi usul ve yasaya aykırı olmuş ve bu nedenlerle hükmün bozulması gerekmiştir.
O halde mahkemece yapılacak iş; bozma ilamı doğrultusunda 6100 sayılı HMK' nın 266 ve devamı madde hükümlerine uygun olarak işin uzmanı bilirkişiler kuruluna dosya tevdii edilerek, sözleşme hükümleri, 12.10.2008 tarihli tutanakla belirlendiği üzere sözleşme kapsamında yapılan %20 iş artışı ve iş artışının 3. hak edişte ödendiği önceki bozma ilamında da belirlenen ilke ve esaslara göre iş artışını aşan imalatların bedellerinin, yine sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı BK'nın 410. maddesine göre yapıldığı yıl mahalli rayiçlerine göre ve Dairemizin yerleşmiş uygulamalarına göre KDV'nin piyasa fiyatlarının içinde olduğu dikkate alınarak belirlenip, fazla imalatlar konusunda hakedişlerle yapılan ödemeler de dikkate alınarak mükerrer ödemeye sebebiyet vermeyecek şekilde incelenerek mahkemenin ve Yargıtay'ın denetimine elverişle rapor almak, rapora teknik itirazlar olursa bu itirazları karşılayacak ek rapor almak, tarafların iddia ve savunmaları üzerinde durularak karar vermekten ibarettir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Samsun 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 29.03.2022 günlü ve 2019/462 Esas, 2022/180 Karar sayılı kararının taraflar yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde davacıya iadesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine, 29.06.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.