Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/8928 Esas 2022/12290 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 7. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... ... Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Kurum bünyesinde 02.02.2006 ile ....04.2020 tarihleri arasında usta öğretici olarak kesintisiz çalıştığını, ... sözleşmesinin davalı tarafından hiçbir gerekçe gösterilmeksizin haksız feshedildiğini, uyuşmazlığın çözümünde adli yargının görevli olduğuna dair emsal nitelikli Uyuşmazlık Mahkemesi kararı bulunduğunu iddia ederek haksız fesih nedeniyle kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ile yıllık ücretli izin alacağının ... sözleşmesinin haksız fesih tarihinden itibaren işleyecek mevduata uygulanan en yüksek banka faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin de davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun (657 sayılı Kanun) 89 uncu maddesinde "Her derecedeki eğitim ve öğretim kurumları ile üniversite ve akademi(Askeri Akademiler dahil) okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmen veya öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine veya diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebilir. Ücretle okutulacak ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ve diğer hususlar ilgili Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulunun kararı ile tespit olunur." hükmünün yer aldığını, bu maddeye istinaden çıkarılan ... Kurumlarında Sözleşmeli Veya Ek Ders Görevi İle Görevlendirilecek Uzman Ve Usta Öğreticiler Hakkında Yönetmelik'in 5 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca da, uzman ve usta öğreticilerin 657 sayılı Kanun'un 89 uncu maddesi uyarınca 02.12.1998 tarihli ve 98/12120 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan ... Öğretmen ve Yöneticilerin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Esaslarda belirtilen miktarda ek ders görevi verilebileceği belirtilerek, davacının sosyal güvenlik hukuku yönünden sigorta kapsamında olmasının ... sözleşmesi ile çalıştığını göstermediğini savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının yaptığı işin özel hukuk ilişkisi kapsamındaki ... sözleşmesinden ziyade statü hukukundan kaynaklanan istihdama ilişkin olduğu anlaşıldığından uyuşmazlığın çözümünde idari yargının görevli olduğu belirtilerek davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; dosyaya sundukları Uyuşmazlık Mahkemesi kararının Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararından daha sonra alındığını ve yargı yoluna ilişkin uyuşmazlıklarda Uyuşmazlık Mahkemesinin ... ve kesin yetkili olduğunu, Milli Eğitim Bakanlığının çalıştırdığı usta öğreticiye ilişkin aynı tür davada, önce adli yargı (... ... Mahkemesi), ardından da idari yargı (... İdare Mahkemesi) görevsizlik kararı verildiğini ve olayın Uyuşmazlık Mahkemesine intikal ettiğini, Uyuşmazlık Mahkemesinin "Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle ... İdare Mahkemesinin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile ... 3. ... Mahkemesinin, 3.7.2018 gün ve E:2018/103, K:2018/295 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA " şeklinde karar verdiğini ve ortada bu kadar açık ve ... ve kesin bir karar varken ve bu konuda en yetkili merci Uyuşmazlık Mahkemesi iken Mahkemenin vermiş olduğu görevsizlik kararının kaldırılması gerektiğini belirterek istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile
davacı vekilinin usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşılan hükme yönelik istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ... sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yargı yolunun caiz olup olmadığına ve yargı harçlarından muafiyete ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un "Dava şartları" kenar başlıklı 114 üncü maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"Dava şartları şunlardır:
a) ... mahkemelerinin yargı hakkının bulunması.
b) Yargı yolunun caiz olması.
..."2. 6100 sayılı Kanun'un "Dava şartlarının incelenmesi" kenar başlıklı 115 inci maddesine göre;
"Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ... sürebilirler.
Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder.
Dava şartı noksanlığı, mahkemece, davanın esasına girilmesinden önce fark edilmemiş, taraflarca ... sürülmemiş ve fakat hüküm anında bu noksanlık giderilmişse, başlangıçtaki dava şartı noksanlığından ötürü, dava usulden reddedilemez."
3. 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nun (7036 sayılı Kanun) "Görev" kenar başlıklı 5 inci maddesi şöyledir:
"... mahkemeleri;
5953 sayılı Kanuna tabi gazeteciler, 854 sayılı Kanuna tabi gemiadamları, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı ... Kanununa veya 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı ... Borçlar Kanununun İkinci Kısmının Altıncı Bölümünde düzenlenen hizmet sözleşmelerine tabi işçiler ile işveren veya işveren vekilleri arasında, ... ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan ... her türlü hukuk uyuşmazlıklarına,
İdari para cezalarına itirazlar ile 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamındaki uyuşmazlıklar hariç olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu veya ... ... Kurumunun taraf olduğu ... ve sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklara,
Diğer kanunlarda ... mahkemelerinin görevli olduğu belirtilen uyuşmazlıklara,
ilişkin dava ve işlere ...."
3. Değerlendirme
Yargı harçları, kamu düzenine ilişkin olup taraflarca ... sürülmese dahi resen dikkate alınmalıdır. Mahkemece, dava konusu uyuşmazlığın ... yerinin idari yargı olduğu belirlenerek davanın 6100 sayılı Kanun'un 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve 115 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine dair kararı yerinde ise de davalı Bakanlığın harçtan muaf olduğunun gözetilmemesi hatalıdır.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine,
2.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (2) numaralı bendinin çıkartılarak yerine; "2-Davalı T.C.... harçtan muaf olduğundan karar ve ilâm harcına hükmedilmesine yer olmadığına, davacının yatırdığı başvuru harcı, peşin harcın karar kesinleştiğinde ve isteği hâlinde davacıya iadesine” ibaresinin yazılması suretiyle kararın DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacı tarafa iadesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.