Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/11366 Esas 2022/12593 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 9. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk (...) Mahkemesi

Taraflar arasındaki tespit ve alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 08.05.2010-12.07.2018 tarihleri arasında ... Grup İnşaat Mad. İth. İhr. San. ve Tic. Anonim Şirketi ve onun grup şirketleri olan ... - ... Mad. Tur. İnş. Nak. Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi bünyesinde ve zaman zaman taşeronu olan şirketlerin çeşitli illerindeki şantiyelerinde çalıştığını, en son ... ilçesinde hızlı tren yolu yapımı için ... Şantiyesinde ... tezgahı operatörü olarak aralıksız çalıştığını, davacının çalıştığı tüm dönemlerde ... Grup A.Ş. firmasında çalışmış ise de davacının çeşitli firmalar üzerinden çalışıyor gösterildiğini, tüm gösterilen firmaların ... Grup Şirketlerinin taşeronu olduğunu, davalı işyerindeki çalışma koşulları ve ödenmeyen bir kısım işçilik alacakları ile sigorta primlerinin asgari ücret üzerinden yatırılması nedeniyle davacının ... sözleşmesini 12.07.2018 tarihinde haklı sebeple sonlandırdığını, 2017 yılının 8. ayından sonra davacının Sosyal Güvenlik Kurumu primlerinin gerçeğe yakın ücret üzerinden yatırıldığını, bu durumun tek başına haklı fesih sebebi olduğunu, davacının son ücretinin net 4.300,00 TL olduğunu, davalının sadece asgari ücret kısmını bankadan kalanını elden verdiğini, davalı işyerinde 3 öğün yemek ve servis hizmeti de verildiğini, dava ettikleri alacak kalemlerinin 4.300,00 TL net ücret üzerinden, kıdem tazminatının ise brüt ücret üzerinden hesaplanması gerektiğini, şantiyede vardiya sistemiyle çalışıldığını, günlük 12 saat üzerinden birinci vardiyanın sabah 07.00-19.00 saatleri arasında, ikinci vardiyanın ise 19.00-07.00 arasında olduğunu, 2016 yılının sonundan itibaren ise 08.00-20.00 saatleri arasında çalışıldığını, standart 12 saatlik çalışmanın dışında davacının çalıştığı bölümden şantiyede bir tane daha bulunmadığından son 4 yıldır gece 23.00’e kadar dahi ekstra çalışma yapıldığını, davacının her gün fazla çalışma yaptığını fakat bu çalışmaların karşılığının ödenmediğini, çalışma saatlerine ilişkin şantiye şefi .... imzalı belgenin işçilerin her gün fazla çalışma yaptığını gösterdiğini ve 02.09.2013 tarihli proje müdürü .... imzalı fazla çalışma saatlerinin belirtildiği iç yazışmaların mevcut olduğunu, davacıya ve diğer çalışanlara ücretlerinin ödenmesi için neye imza attıklarını bilmeden bordroların imzalatıldığını, davacının yıllık izinlerini kullanamadığını, davacının haftanın 7 günü çalıştığını, millî ..., genel tatil ve hafta tatili çalışmalarının karşılığının ödenmediğini, davalılar nezdinde aralıksız olarak çalıştığı 08.05.2010 tarihinden 12.07.2018 tarihine kadarki süreye dair kıdem tazminatının aralıksız olarak hesap edilmesi gerektiğini, davacının son 50 günlük ücretinin ödenmediğini, arabuluculuk görüşmelerinde anlaşmaya varılamadığını ileri sürerek kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal ... ve genel tatil ücreti ile ödenmeyen ücret alacağının faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAPDavalılar vekili cevap dilekçesinde; alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının 11.12.2014-14.07.2018 tarihleri arasında ... Mad. Tur. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. - ... Yapı San. Tic. A.Ş. Ortak Girişimi nezdinde, 26.05.2014-10.12.2014 tarihleri arasında ise ... Grup İnşaat Nak. Mad. İth. İhr. San. Tic. A.Ş. nezdinde çalıştığını, iddiaların aksine davacının izin almadan 11.07.2018, 12.07.2018, 13.07.2018 tarihlerinde görevine gelmediğini, davacının kendi isteğiyle işi bıraktığını, davacının davalı işyerinde torna ustası olarak çalıştığını, işten ayrılmasının akabinde bir takım parçaları çalarak hırsızlık yaptığının tespit edildiğini, 13.07.2018 tarihinde şikâyette bulunulduğunu, davacıya çalıştığı süre boyunca ücretinin düzenli ödendiğini, ... sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenle feshedilmesi nedeniyle davacının kendilerinden alacağının bulunmadığını, davacının belirttiği çalışma koşullarının gerçeği yansıtmadığını, müvekkili işyerinde öğle yemeği arası ile günde 15’... dakikadan iki kez çay, kahve, ihtiyaç molası verildiğini, davacının tüm hafta tatillerini yasal olarak kullandığını, ulusal ... ve genel tatillerde izinli sayıldığını, davacının ücretine ilişkin iddiaların gerçeği yansıtmadığını, ortak girişimi oluşturan şirketler ile davalı ... Grup İnş. Nak. Mad. İth. İhr. San. Tic. Anonim Şirketi arasında organik bağ bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının ... sözleşmesini fesihte haklı olduğu, davalı işyerinde fazla çalışma yaparak çalıştığı, davacının 15 günde bir vardiya değişiminde hafta tatili kullandığı, kalan hafta tatillerinde çalıştığı, kullanmadığı yıllık izin günlerinin bulunduğu, dinî bayramlar hariç millî ... günlerinde çalıştığı, tanık beyanlarına dayalı hesaplanan fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal ... ve genel tatil ücretlerinde takdiri indirim yapılması gerektiği, eksik ödenen ücret alacağının kabulü gerektiği gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf başvurusunda; davacının şantiyede tek torna ustası olması nedeniyle günlük 12 saat çalışması haricinde ekstra çalışmalar yaparak 4 yıldır çalıştırıldığını, müfettiş incelemesine dair evraklarda şantiyede mesai saatlerinin 07.00-19.00 arası ve 19.00-07.00 arası olduğunun ispatlandığını, dava konusu alacaklar hakkında %30 hakkaniyet indirimi yapılmadan karar verilmesi gerektiğini, fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal ... ve genel tatil alacaklarının hesabında izin belgelerindeki sürelerin mahsup edilmesiyle hesaplanmasının hatalı olduğunu, izin formlarının usulüne uygun olmadığını, bordrolarda usulsüzlükler olduğunu, davacıya ücret dışında bordroda gösterilen diğer alacak kalemlerinin ödenmediğini, toplam alacak kalemlerinden bu alacakların mahsup edilmesinin hatalı olduğunu, davacının alacaklarının hükümde belirtilenden çok daha fazla olduğunu, gerçek durumu yansıtmayan, usul ve kanuna aykırı Mahkeme kararının kaldırılması gerektiğini ileri sürerek istinaf talebinde bulunmuştur.
2. Davalılar vekili istinaf başvurusunda; davacının işverene haber vermeden sebepsiz yere işe gelmediğini, buna ilişkin tutanakların dava dosyasına sunulduğunu, kıdem tazminatına hükmedilmesinin hatalı olduğunu, davacının hizmet süresinin hatalı olduğunu, Kurum kayıtlarına göre 05.08.2010-27.....2011 ile 01.07.2011-31.01.2012 tarihleri arasında ... İnş. ve Tic. A.Ş.- ... İnş. Taah. San Şirketleri bünyesinde çalıştığını, bunun esas alınmasının hatalı olduğunu, alacakların zamanaşımına uğradığını, izinli olunan günlere denk gelen ulusal ... ve genel tatil günlerinin hesaplamadan dışlanması gerektiğini, yemek ücretinin ilgili kurum, oda ve kuruluşlara yazılacak müzekkere ile tespiti gerektiğini, davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanlarına itibar edilerek hüküm kurulamayacağını, davacının imzasının bulunduğu bordrolar esas alınarak fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil tahakkuku bulunan ayların dışlanması suretiyle hesaplanması gerektiğini, davacının net 4.300,00 TL ücret aldığına yönelik tespite itiraz ettiklerini ileri sürerek istinaf talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"... istinaf sebepleriyle sınırlı olarak ve resen kamu düzeni yönünden yapılan inceleme sonucu, ilk derece mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla, davacı ve davalı vekillerinin yerinde görülmeyen tüm istinaf nedenlerine ilişkin istinaf başvurusunun HMK'nun 353/1-b.1.maddesi gereğince esastan reddine karar verilmesi gerektiği ..." gerekçesiyle tarafların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması isteminde bulunmuştur.
2.Davalılar vekili temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... sözleşmesinin feshi ile davacının kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı, ücretin tespiti, dava konusu alacakların ispatı, hesaplanması ve karşılığının ödenip ödenmediği ile davacının hak kazandığı eksik ödenen ücret alacağının miktarında talep aşımı olup olmadığı hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6100 sayılı Kanun'un “Taleple bağlılık ilkesi” kenar başlıklı 26 ncı maddesi şöyledir:
“(1) Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.
(2) Hâkimin, tarafların talebiyle bağlı olmadığına ilişkin kanun hükümleri saklıdır.“
3. 4857 sayılı ... Kanunu'nun ilgili maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2 .Somut uyuşmazlıkta davacı vekili, yargılama aşamasında alınan bilirkişi raporu doğrultusunda alacak kalemlerini ücret alacağı hariç olmak üzere ıslah yoluyla artırmış, ücret alacağı talebini ıslah dilekçesine konu etmemiştir. Hüküm altına alınan ücret alacağı talebinde dava dilekçesi ile istenen miktar doğrultusunda taleple bağlı kalınarak karar verilmesi gerekirken davacının talebi aşılarak sonuca gidilmesi hatalı olup bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple,
lk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
17.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.