Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/9441 Esas 2022/12685 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 29. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 18. ... Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekilli tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 18.10.2022 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı vekili ... ... ile davacı vekili ... ... ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı işverene ait yurt dışı inşaat projelerinde 1992-2016 yılları arasında mekanikçi - sıhhi tesisatçı formeni olarak ... 2.000,00 ... doları ücretle çalıştığını, haftanın yedi günü 07.30-19.00 saatleri arasında çalıştığını, haftanın en az 2-3 günü de saat 22.00'ye kadar çalıştığını, hafta tatillerinde, dinî bayramların birinci günü hariç tüm ulusal ... ve genel tatil günlerinde çalıştığını, ... sözleşmesinin işveren tarafından ihbar öneli verilmeden haksız şekilde feshedildiğini belirterek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... genel tatil ve yıllık izin ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; taraflar arasındaki ... sözleşmesinden ... uyuşmazlığa yabancı hukukun uygulanması gerektiğini, müvekkili Şirketin inşaat firması olması sebebiyle yurt dışındaki işleri proje bazında yaptığını, davacının belirli süreli ... sözleşmesi kapsamında proje bazlı çalıştığını, çalışma süresinin kesintili olduğunu, dönemsel projeler bazındaki çalışma ilişkisi kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandıracak biçimde sonuçlanmadığından davaya konu taleplerin hukuken kabulünün mümkün olmadığını, davacının saat ücreti üzerinden çalıştığını, brüt ücretinin tespitinde yurt dışı çalışanı olduğunun dikkate alınması gerektiğini, davacının yasal olarak hak kazandığı tüm ücret alacaklarının kendisine ödendiğini, dava konusu alacak taleplerinin zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...Davacının aylık ... ücret miktarının 2.000 USD olmasına, işçinin yaşı ve kıdemi ile yaptığı ... nazara alınarak, tarafların beyanları, fazla mesai tahakkuklarının dahil edilerek her ... ... ödemelerin yapılması, banka kaydında fazla mesai ödemesi açıklaması bulunmaması, ilgili Yüksek Mahkeme kararları hep birlikte değerlendirildiğinde Mahkememizce de itibar edilmiştir.
...
Davacının sözleşmesinin tazminat gerektirmeyecek şekilde sona erdiği yönündeki ispat yükü davalı işverene aittir. Davalı taraf her ne kadar davacı işçinin çalışmasının proje bazlı ve dönemsel çalışmalar olup belirli süreli ... sözleşmesi esaslarına göre olduğu, işin bitirilerek tesliminden sonra ... ilişkisinin sona erdiği belirtilmiş ise de davacının ... akdinin belirli süreli sözleşmeler için öngörülen objektif koşulu taşımadığı, netice olarak, davacının tüm yasal haklarını bırakarak işten ayrılması hayatın olağan akışına aykırı olduğu, davacının ... akdinin işverence sona erdirildiği sonucuna ulaşılmıştır. ... bitimi haklı fesih öngören hallerden olmaması nedeniyle davalı tarafından yapılan fesih haklı fesih görülmeyerek davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı anlaşılmıştır.
...Davacının yıllık izinlerini kullandığı, davacının bakiye yıllık izin alacağının kalmadığı mesai şeritleri, bordrolar, yurda giriş-çıkış kayıtları, banka hesap hareketlerinden anlaşılmakla davacının yıllık izin alacağı talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
...Tanıkların anlatımlarından, davacının fazla mesai yaptığı ve fazla çalışma ücretlerinin ödenmediği, dini bayramların birer günü ve yılbaşı dışındaki ... ve genel tatillerde, ayda 2 hafta tatilinde çalıştığı anlaşılmakla, tanık beyanları doğrultusunda bilirkişi raporu ile yapılan hesaplamalara itibar edilmiştir. Ulusal ... genel tatil alacağı ve hafta tatili alacağı hesabında hesap hatası şeklinde maddi hata yapıldığı görülmüş, davacı vekili tarafından talep arttırım dilekçesinde maddi hatalar hatalar gösterilmiş, basit hesap hatası olduğu anlaşılmakla ek rapor alınmamıştır. Yapılan hesaplamalar tanık anlatımlarına dayandığından alacakların hesaplandığı süre ve çıkan miktarlar dikkate alınarak bu alacaklardan takdiren %30 oranında hakkaniyet indirimi yapılmıştır.
..." gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davacı tanıklarının davalı Şirkete karşı açmış oldukları davalardan dolayı İlk Derece Mahkemesinin davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanlarına ihtiyatlı yaklaşması ve itibar etmemesi gerekirken hükme esas aldığını, yabancı hukukun uygulanmasının gerektiğini, davacının hizmet döneminin hatalı hesaplandığını, belirli sürelerle çalıştığını, arada yurda döndüğünü ya da başka işlerde çalıştığını, bu dönemlerin dışlanması gerektiğini, ücretin belirli bir yabancı para birimi üzerinden kararlaştırıldığını, bilinen ... ücretten bilinmeyen brüt ücret hesaplanırken eklenecek kesintilerin ne olduğu konusunda anlaşmazlık bulunduğunu, davacının ücretinin ... ücret olmadığını, saat ücreti ile çalıştığını, davacının kendi el yazısıyla kaleme aldığı 16.04.2016 tarihli istifa dilekçesiyle işten ayrıldığını, tazminat hakkının bulunmadığını, fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal ... ve genel tatil ücreti alacaklarına ilişkin talep hakkının bulunmadığını, bordrolarda tahakkuk yapılarak ödendiğini, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, yabancı hukukun uygulanması kapsamındaki savunmalarının İlk Derece Mahkemesince gerekçesiz reddedildiğini ... sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...Yargıtay emsal kararı doğrultusunda aylık ... 2.000,00$ ücretin brüt tutarı (2.000,00$ / 0,95 =) 2.105,26$ olarak belirlenmiştir. ... inşaat işlerinde çalışanların barınma ve yemek ihtiyaçlarının işverenlerce karşılandığı bilinen bir durumdur. Davacı tanık anlatımları da bu yöndedir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin emsal kararlarında, ... inşaat işlerinde çalıştırılan ve şantiyelerde barınan işçiler yönünden aylık barınma ve yemek yardımı miktarının 200,00 $ olarak esas alınması benimsenmiştir. Bu nedenle barınma ve 3 öğün yemek yardımı için aylık ortalama 200,00 $'ın ilavesi ile davacının kıdem ve ihbar tazminatına esas giydirilmiş brüt ücreti (2.105,26$ + 200,00 $ =)2.305,26$ olarak hesaplanmıştır. Fesih tarihindeki kura göre kıdem tazminatına esas ücret (2.305,26 $ x 2,8613 TL =) 6.596,04TL olup aynı tarihteki kıdem tazminatı tavanı 4.092,53TL'dir. Davacının hizmet dönemi 20 yıl 11 ... 20 gün olmakla ilk derece mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda ve ilk derece mahkemesi kararında kıdem tazminatı tavan nazara alınarak hesaplandığından aynı sonuca ulaşılacağından yeniden hesaplama yapılmamıştır.
İHBAR TAZMİNATI HESABI
Davacının 3 yıldan fazla olan kıdem süresi nedeniyle, 4857 sayılı yasanın 17/d maddesine göre tespit edilen (8 hafta x 7 gün =) 56 günlük ihbar süresi üzerinden ihbar tazminatı alacağı aşağıda hesaplanmıştır.
Giydirilmiş Brüt Ücret İhbar Süresi Alacak Tutarı
2.305,26$ / 30 x 56 Gün = 4.303,15 $ Brüt
Gelir vergisi %15 = 645,47 USD
Damga vergisi %0,759 = 32,66 USD
... ihbar tazminatı alacağı =3.625,02USD
Davacının hükme esas fazla mesai, genel tatil ve hafta tatili ücret alacakları ... tutar üzerinden hesaplanarak belirlendiği anlaşılmakla yeniden hesaplanmasına gerek görülmemiştir.
...... ücret 2.000,00USD olduğunun kabulüyle bordrolarda ... ücrete ulaşmak için farklı kalemler altında fazla mesai tatil mesaisi, ... mesaisi açıklamasıyla yatırılan tutarların ücretin kendisi olduğu, dosya kapsamı, tanık anlatımları, yapılan işin niteliği nazara alınarak davacının fazla mesai, hafta tatili ve ... genel tatil ücret alacağına hak kazandığı, ... ücreti aşan tutarda herhangi bir ödemede bulunmadığından bu alacak kalemlerinden mahsubunu gerektirir ödeme de tespit edilmediğinden davalı vekilinin bu yöndeki istinaf istemlerinin reddi gerekmiştir.
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, vakıa mahkemesi hakiminin objektif, mantıksal ve hayatın olağan akışına uygun dosyadaki verilerle çelişmeyen tespitlerine ve uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına, hükme dayanak alınan bilirkişi raporuna göre, ilk derece mahkemesinin, davalı vekilinin sair istinaf sebeplerini karşılar mahiyetteki karar ve gerekçesinin dosya kapsamına, usul ve yasaya uygun olduğu anlaşılmakla, sair istinaf istemlerinin tümüyle reddi gerektiği kanaatine varılmıştır.
..." gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepler ile kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, ... sözleşmesine hangi ülke hukukunun uygulanması gerektiği, davacının kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık izin, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı, hesaplanması ve ödenip ödenmediği noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun ilgili hükümleri, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun'un 2, 27, 40 ve 44 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve temyiz sebeplerine göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ... sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine ,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.