Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/13904 Esas 2022/13009 Karar Sayılı İlamı

Abaküs Yazılım
9. Hukuk Dairesi
Esas No: 2022/13904
Karar No: 2022/13009
Karar Tarihi: 20.10.2022

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/13904 Esas 2022/13009 Karar Sayılı İlamı

9. Hukuk Dairesi         2022/13904 E.  ,  2022/13009 K.

    "İçtihat Metni"

    BÖLGE ADLİYE
    MAHKEMESİ : ... 5. Hukuk Dairesi
    İLK DERECE
    MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi

    Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 24.12.2020 tarihli ve 2019/559 Esas, 2020/624 Karar sayılı kararı, Bölge Adliye Mahkemesinin 06.10.2021 tarihli ve 2021/1244 Esas, 2021/1484 Karar sayılı kararı ile kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
    İlk Derece Mahkemesince, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yapılan yargılama sonucunda davanın reddine karar verilmiştir.
    Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
    Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
    I. DAVA
    Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Şirketin ... Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren 104753.061 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil No.lu işyerinde yapılan inceleme sonucunda 12.06.2019 tarihli ve 2019/16 sayılı işkolu tespit kararında İşkolları Yönetmeliği'nin 02 numaralı gıda sanayi işkolunda yer aldığına dair tespitte bulunulduğunu, Şirketin merkezi olan işyerinde fındık kırma, eleme, kavurma, yıkama, ezme ve paketleme işlemlerinin yapıldığını, asıl işin fındık kırma ve seçme işlemi olduğunu, işyerinde çalışan işçilerin büyük çoğunluğunun fındık seçme işinde çalıştıklarını ve diğer işçilerin genel olarak destek elemanı ve büro elemanı olduklarını, davalı Bakanlığın işkolu tespit kararında da “... işçilerin ağırlıklı olarak fındık seçme işine özgü işlerde çalıştığının ...” tespit edildiğini, üretim süreci incelendiği takdirde üretimin ayrı ayrı operasyonları bir yana, nihai olarak gerçekleştirdiği ticari faaliyetin avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık işkoluna girdiği tespitinin doğruluğunun açıkça anlaşılacağını, ayrıca Şirketin Düzce şubesinin 08.07.2018 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 2018/41 karar numaralı işkolu tespit kararı ile tarım ve ormancılık, avcılık ve balıkçılık işkolunda yer aldığının tespit edildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davalı Bakanlığın 12.06.2019 tarihli ve 30799 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/16 karar numaralı işkolu tespit kararında Şirkete ait ... SGK sicil No.lu işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 02 sıra numaralı gıda sanayi işkoluna girdiğine dair verilen işkolu tespit kararının iptaline, belirtilen işlerin avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
    II. CEVAP
    1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; Bakanlık müfettişleri tarafından hazırlanan 01.10.2018 tarihli raporda işyerlerinde fiili olarak yapılan tespitte, davacıya ait ... SGK sicil No.lu işyerinde iç fındığın kavurma, lazerle ve elle seçme, metal detektör ile metalden ayırma ve paketleme işlemlerine tabi tutularak işlendiğini, işçilerin de ağırlıklı olarak fındık işleme işine özgü işlerde çalıştığını, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 02 sıra numaralı gıda sanayi işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, somut olay bu çerçevede değerlendirildiğinde dava dilekçesinde ileri sürülen iddiaları kabul etme olanağının bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
    2. Dahili davalı ... vekili cevap dilekçesinde; her gıda üretimi öncesinde ham maddenin üretime hazırlanması, kabuklarından arındırma, kırma, temizleme, eleme, yıkama işlemlerinin zorunlu olduğunu, davacının üretime ve nihai ürüne dair kavurma, yıkama, ezme ve paketleme işlemlerini saymakla gıda üretimine yönelik asıl faaliyeti ikrar ettiğini, davacı Şirketin işyerini İşkolları Yönetmeliği'ne uygun olarak 02 No.lu gıda sanayi işkolunda tescil ettirmiş bulunduğunu, işkolunun belirlenmesinde işçilerin ve işyerinin ne ... yaptığına bakılması gerektiğini, Bakanlığın yaptığı işkolu tespit kararının doğru olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
    3. Dahili davalı ... vekili cevap dilekçesinde; gıda işkolunda örgütlü ve faaliyet gösteren bir sendika olduğunu, Bakanlık ile Sendika arasında mecburi dava arkadaşlığının söz konusu olduğunu bel,irterek davaya davalı Bakanlık yanında katılmalarına karar verilmesini talep etmiştir.
    III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
    İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
    “...Mahkememizce yapılan keşif, alınan bilirkişi raporu ve tüm dosya muhteviyatı birlikte değerlendirildiğinde; Davacı şirketin amaç ve konusunun …her türlü kuru ve kurutulmuş, işlenmiş ve işlenmemiş meyveler, her nevi işlenmiş ve işlenmemiş hububat ve bakliyatlar, her nevi canlı ve kesilmiş hayvanlar, tatlı ve tuzlu su ürünleri ile konserveler, her nevi iplik ve kumaşlar, her nevi gıda ve sanayi ürünlerinin pazarlanması, ihracatı ve komisyonculuğu… konusu ile ilgili her türlü nakliye ve taahhüt işleri, konusu ile ilgili olarak kurulmuş ve kurulacak şirketlere ortak olmak şeklinde belirlenmiştir. Davacı şirketten temin edilen alış faturasındaki fındık cinsinin natürel fındık olduğu, satış faturasındaki fındık cinsinin ise kavrulmuş fındık olduğu, çalışanların büyük çoğunluğunun görev kodlarının fındık işleme işçisi olduğu tespit edilmiştir. Tarımsal bir ürünün hasat edilmesi, taşınması canlı formunun muhafaza ederek depolanması bir tarımsal faaliyet sürecidir. Tarımsal bir ürünün yabancı maddelerinden ayıklanması, ısıl ve mekanik işlem uygulanarak canlılığın sona erdirilerek fiziksel kimyasal yapısının değiştirilmesi, ilave gıda ve katkı maddeleri katılarak yeni ürün elde edilmesi uygun şartlarda depolanması ise bir gıda üretim sürecidir. ... Fındık Fabrikasının üretim hattının gezilmesi sırasında tarımsal ürün olan kabuksuz natürel iç fındığın önce yabancı maddelerinden ayrıldığı, ısıl işlem uygulanarak ürünün yapısının kimyasal olarak değiştirildiği, fiziksel işlem uygulanıp kırılıp iç fındık, kırık fındık ve fındık ezmesi gibi değişik normlarda gıda ürünleri elde edildiği, başka bir hatta toz şeker ilavesi ile de şekerli fındık üretildiği, nihai ürünlerin uygun depolama şartlarında muhafaza edilip son tüketiciye sevk edildiği görülmüştür. Her bir ... koluna giren işlerin neler olduğu, ekonomik faaliyetlerinin sınıflandırılmasına ilişkin uluslararası norm ve standartlar gözönünde bulundurularak düzenlenen ... kolları listesinde, madde 3 e göre bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de asıl işin girdiği ... kolundan sayılır hükmü bulunmaktadır. Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacıya ait işyerinde yürütülen üretim aşamaları ve yapılan işlerin niteliği itibariyle gıda üretim faaliyeti olduğu ve ... Kolları Yönetmeliğinin Ek 1-2 numaralı Gıda Sanayi işkoluna girdiği, bu durumda yapılan ... kolu tespitinin yerinde olduğu kanaatine ulaşılmıştır.
    ...” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
    IV. İSTİNAF
    A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
    İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
    B. İstinaf Sebepleri
    Davacı vekili istinaf dilekçesinde; Şirketin merkezi olan .../... adresinde faaliyet gösteren işyerinde fındık seçme, eleme, kavurma, yıkama, ezme, paketleme işlemlerinin yapıldığını, işyerinde çalışan işçilerin büyük çoğunluğunun fındık seçme işinde çalıştığını ve diğer işçilerin genel olarak destek elemanı ve büro elemanı olduğunu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 12.06.2019 tarihli ve 30799 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/16 karar numaralı işkolu tespiti kararında da “... işçilerinde ağırlıklı olarak fındık seçme işine özgü işlerde çalıştığı ...”nın tespit edildiğini, üretim süreci incelendiği takdirde üretimin ayrı ayrı operasyonları bir yana, nihai olarak gerçekleştiği ticaret faaliyetinin avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık işkoluna girdiği tespitinin doğruluğunun açıkça anlaşılacağını, Çilimli/Düzce adresinde faaliyet gösteren Düzce şubesinde de aynı faaliyetler gösterilmekte olup Düzce şubesinin 8 Temmuz 2018 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 2018/41 Karar numaralı işkolu tespit kararı ile Şirket merkezinin ... ilinde bulunduğunu, Şirkete ait işyerinde tüccarlardan gelen fındıkların satın alındığını, fabrikaya teslim edildikten sonra kırma makinelerinde kırıldığını, kırılan fındıkların kalitelerine ve özelliklerine göre seçme ve ayrışma işlemine tâbi olduktan sonra laboratuvarlarda yapılan analizlerin ardından genel merkezin belirlediği çeşitli noktalarda yer alan depolara kamyon ve tır gibi nakliye araçları ile depolara sevk edildiğini, Şirkette yapılan asıl işin fındık kırma ve seçme işlemi olduğunu, işyerinde çalışan işçilerin büyük çoğunluğunun yine fındık kırma ve seçme işinde çalıştığını ve diğer işçilerin genel olarak destek elemanı ve büro elemanı olduğunu, üretim süreci incelendiğinde üretimin ayrı ayrı operasyonları bir yana nihai olarak gerçekleştiği ticaret faaliyetinin tarım ve ormancılık, avcılık ve balıkçılık işkolunda yer aldığının tespit edildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
    C. Gerekçe ve Sonuç
    Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
    “...Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri nazara alındığında; davanın işyerinin gıda işkolunda yapılan tespitinin iptali ile tarım işkolunda tespit edilmesine ilişkin olduğu, davanın süresi içinde açıldığı, kaldırma kararı sonrasında belirtildiği şekilde tespit yapılan işkolundaki sendikaların davaya dahil edildiği, dava dilekçesinde belirtilenin aksine Bakanlık tespit raporunda işyerinde imalat işleri yapıldığı ve işçilerin fındık işleme işinde çalıştıklarının belirtildiği, yargılama aşamasında bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen raporda da aynı tespitlerin yer aldığı, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin girdiği işkolundan sayılacağı, yapılan incelemeler sonucunda işyerinde yapılan işin gıda ... kolunda yer alan 10.89 kodlu 'başka yerde sınıflandırılmamış diğer gıda maddelerinin imalatı' işi olduğunun anlaşılmasına göre mahkemece davanın reddine karar verilmesinde hata olmadığı ...” gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
    V. TEMYİZ
    A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
    Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
    B. Temyiz Sebepleri
    Davacı vekili, dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
    C. Gerekçe
    1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
    Uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
    2. İlgili Hukuk
    1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
    2. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
    “... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.”
    3. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
    “(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
    (2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
    (3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
    4. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
    “Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.”
    5. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
    “(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
    (2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
    (3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
    6. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
    “(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
    3. Değerlendirme
    1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
    2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
    3. Son olarak belirtmek gerekir ki İlk Derece Mahkemesi ile Bölge Adliye Mahkemesi gerekçeli karar başlığında dâhili davalı ... Gıda ve Yardımcı İşçileri Sendikasının (...) isminin mükerrer olarak iki kez yazılması, mahallinde düzeltilebilir maddi yazım hatası niteliğinde görülmüştür.
    VI. KARAR
    Açıklanan sebeplerle;
    Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
    Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
    20.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.



    Hemen Ara