Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/14648 Esas 2022/15025 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :... Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizin 23.02.2021 tarihli ve 2020/4638 Esas, 2021/4683 Karar sayılı kararı ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının onanmasına karar verilmiştir.
Davacı vekilinin maddi hatanın düzeltilmesi talepli dilekçesi üzerine Dairemizin 15.09.2021 tarihli ve 2021/7488 Esas, 2021/11863 Karar sayılı kararı ile Dairemizin 23.02.2021 tarihli ve 2020/4638 Esas, 2021/4683 Karar sayılı kararının maddi hataya dayanması sebebiyle ortadan kaldırılmasına karar verilerek ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, müvekkilinin davalının ... Termik Santralinde ve alt işverenler bünyesinde kömür bant sahasında, kömür temizleme ve vagon açma işinde çalıştığını, davacının ... sözleşmesinin 12.01.2015 tarihinde özelleştirme sebebi ile feshedildiğini, davalı Elektrik Üretim A.Ş. (...) ile dava dışı alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu ve davacının başından beri davalı işverenin asıl işçisi olduğunu ... sürerek fark ücret, ikramiye, ilave tediye ve ... güçlüğü tazminatı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkilinin ihale makamı olduğunu ve alacakların zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
... 2. ... Mahkemesinin 26.10.2017 tarihli ve 2015/853 Esas, 2017/1008 Karar sayılı kararı ile toplanan kanıtlara ve aldırılan bilirkişi raporuna dayanılarak asıl işveren alt işveren ilişkisinin kanuna uygun şekilde kurulduğu ve davalı ile alt işveren şirketler arasındaki ilişkinin muvazaalı olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 12.03.2019 tarihli ve 2018/693 Esas, 2019/512 Karar sayılı kararı ie İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 15.09.2021 tarihli ve 2021/7488 Esas, 2021/11863 Karar sayılı ilâmı ile davacının sendika üyesi olmaması sebebiyle toplu ... sözleşmesinden kaynaklı ikramiye alacağı ile ... güçlüğü tazminatının reddinin dosya kapsamına uygun olduğu; ancak davalı ile dava dışı alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaaya dayanmadığı kabul edilerek davanın tamamen reddine karar verilmesinin yapılan araştırmanın eksik olması sebebiyle yerinde olmadığı, davacının muvazaalı kabul edilen kömür boşaltma, kül cüruf atma, inşaat işleri atölye temizliği ve teknik temizlik hizmetleri işlerinde çalışıp çalışmadığının belirlenerek fark ücret ve ilave tediye alacaklarının yeniden değerlendirilmesi gerektiği, davacının muvazaalı kabul edilen işlerde çalıştığının tespiti durumunda sendika üyesi olmadığı ve dayanışma aidatı da ödemediği gözetildiğinde, davalı işveren nezdinde davacı ile aynı işi yapan ve sendika üyesi olmayan emsal işçi olup olmadığı araştırılarak varsa davacının tazminat ve alacaklarının emsal işçi ücretine göre hesaplanıp hüküm altına alınması; sendikalı olmayan emsal işçi bulunmadığının anlaşılması hâlinde ise davacının tazminat ve alacaklarının almakta olduğu ücret üzerinden hüküm altına alınması gerektiği; ayrıca kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin alacağı taleplerinin somut dosyadan tefrik edilerek başka bir esasa kaydedilmesine rağmen anılan alacaklar hakkında değerlendirme yapılmasının da hatalı olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesince yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının fiilen yaptığı işin tespit edilmesi ve hizmet süresinin netleştirilmesi amacıyla beyanının alındığı, davacının muvazaalı kabul edilen kömür boşaltma, kül cüruf atma, inşaat işleri atölye temizliği ve teknik temizlik işlerinde çalıştığının saptandığı, davalı ile davacının çalışmalarının geçtiği alt işveren şirketler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun kabul edildiği, davalı ...'tan davacı ile aynı işi yapan sendikasız kadrolu işçinin bulunup bulunmadığının sorulduğu, gelen cevabi yazıda sendikasız kadrolu işçinin bulunmadığı ve davacıya asgari ücretin %20 fazlası şeklinde ücret ödendiğinin bildirildiği, sendikalı olmayan emsal işçi bulunmadığı, 23.05.2022 tarihli bilirkişi raporuna itibar edildiği buna göre ikramiye ve ... güçlüğü tazminatı taleplerinin reddine karar verildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.

B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı Tarafın Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davacının davalı ... bünyesinde muvazaalı bir şekilde değişen alt işverenler nezdinde çalıştığının ispatlandığını, davacının işe giriş tarihinden itibaren asıl işverenin işçisi olarak kabul edildiğini, davacının sendikalı olmadığı gerekçesiyle alacaklarının sendikalı kadrolu emsal işçi ücretine göre hesaplanmamış olmasının hakkın kötüye kullanılmasına neden olduğunu, emsal kararlar arasında çelişki bulunduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Tarafın Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davalı ...'ın ihale makamı olduğunu, muvazaa tespitinin hatalı olduğunu ve hüküm altına alınan alacaklardan sorumluluğunun bulunmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriği, bozmanın kapsamı ve mahiyetine göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; bozma ilâmına uygun araştırma yapılıp yapılmadığına, davalı ile dava dışı alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olup olmadığına, hesaplamalara esas ücret miktarının tespitine ve buna göre hüküm altına alınması gereken bir alacak miktarının bulunup bulunmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi, 4857 sayılı ... Kanunu'nun ilgili hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; dilekçelerde ... sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Tarafların yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davalıya yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.