Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/14984 Esas 2022/15717 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ...Ş. (...) Genel Müdürlüğüne devredilen ... Elektrik Üretim A.Ş.'ye bağlı kömür ocağında 2009-2011 yılları arasında manevaracı/harmancı; 2014 Nisan-2015 Mayıs sonuna kadar inşaat bakım işçisi olarak çalıştığını, özelleştirmeden önceki son bir yıllık sürede ise ... Kuyumculuk Ltd. Şti. işçisi gösterilerek çalıştırıldığını, kömür üretim faaliyetine ilişkin çalışmasının davalı Şirketin asıl işleri arasında yer aldığını, davalı ile alt işverenler arasında 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesine aykırı ve muvazaalı bir ilişki kurulduğunu, davacının yaptığı işin yardımcı ... olmayıp kömür çıkarma işinin asli unsuru olduğunu, aynı işi yapan Kurum personelinin de bulunduğunu, yapılan işin koordinasyon ve denetiminin davalı işveren tarafından gerçekleştirildiğini, çalışma koşullarının da davalı tarafından belirlendiğini, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin emsal dosyalarında muvazaanın tespit edildiğini ... sürerek muvazaanın ve muvazaa nedeniyle davacının baştan itibaren davalı asıl işverenin işçisi olduğunun tespiti ile ilave tediye alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; Kuruma husumet yöneltilmesinin hukuken mümkün olmadığını, davacının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu çerçevesinde ...'dan ihale alan firmaların işçisi olarak çalıştığını, ...'ın sadece ihale makamı olduğunu, davacı işçinin müvekkili Kurumun işçisi olmadığını, davacının elektrik üretim işinden tamamen bağımsız bir işte çalıştığını, muvazaalı bir ilişki bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
... Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin 23.01.2020 tarihli ve 2019/207 Esas, 2020/45 Karar sayılı kararı ile davacının yapmış olduğu işin asıl işin bir parçası olduğunun bilirkişi raporu ile tespit edildiği, asıl işverenin aynı işi yapan işçilerinin de bulunduğu, davacının söz konusu işi yapmaması hâlinde asıl işin devamının sağlanamayacağı, işin yapılması sırasında kullanılan aletlerin Kuruma ait olduğu, davacının yaptığı işin, işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerden olmadığı ve emsal yargı kararlarının kesinleştiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 3.Hukuk Dairesinin 21.12.2020 tarihli ve 2020/1890 Esas, 2020/2356 Karar sayılı kararı ile davacının davalı işveren bünyesinde tamir için gelen ... makinelerinin inmesi için rampaları yapmak, su gider kanallarını yapmak, yıkama yağlama tesislerindeki ızgara yerlerini yapmak gibi inşaat işlerinde çalıştığı, Kuruma ait alet ve ekipmanları kullandığı, teknolojik uzmanlık gerektiren bir ... olmadığı, yardımcı ... olmayıp asıl işin bir parçası olduğu, bu nedenle bölünerek alt işverene verilemeyeceği, Kurumun davacı işçi ile aynı işi yapan kadrolu işçileri bulunduğu ve kömür üretimi ile tamir bakım işinin iç içe geçtiği buna göre belirli bir işin gördürülmesinden bahsedilemeyeceği, ihaleleri alan Şirketlerin bağımsız organizasyonlarının bulunmadığı, işçilerin davalı Kurumun kadrolu personelinin gözetim, denetim ve talimatları altında ... gördüğü, çalışma sürelerinin davalı Kurum personeli tarafından planlandığı, asıl işverene işçi temin edildiği gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 10.03.2021 tarihli ve 2021/2005 Esas, 2021/5904 Karar sayılı kararı ile davacının ilave tediye alacağının hesaplandığı dönemde, 04.05.2009-30.04.2011 arasında ... Ser. .... Tem. Tur. Tic. San. Ltd. Şti. (... Şirketi), 15.04.2014-31.05.2015 arasında ... Kuyumculuk Araç Kiralama Tem. Per. Hizm. Şirketi işçisi olarak davalı işyerinde çalıştığı, 15.04.2014-31.05.2015 döneminde muvazaalı ilişki bulunduğuna ilişkin tespitin yerinde olmadığı, 04.05.2009-30.04.2011 dönemi yönünden ise ... Şirketi ile yapılan ihale sözleşme ve şartnamelerine göre ne şekilde çalıştırıldığının anlaşılamadığı, gerekirse yeniden tanık dinlenmek suretiyle alt işverene verilen işin ne olduğu araştırılarak davacı işçinin ihale ile verilen ... kapsamında çalıştırılıp çalıştırılmadığının belirlenmesi gerektiği, muvazaalı bir ilişki bulunmadığı takdirde davacının ilave tediye alacağının reddine karar verilmesi, muvazaanın tespit edilmesi hâlinde ise 15.04.2014-31.05.2015 arasındaki dönem dışlanarak muvazaa tespit edilen dönem için davacının ilave tediye alacağının hüküm altına alınması gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 15.04.2014-31.05.2015 dönemi yönünde bozma kararında da belirtildiği üzere muvazaalı bir asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığı, 04.05.2009-30.04.2011 dönemi yönünden ise ... Şirketi ile yapılan ihale sözleşmesine göre sözleşme konusu işin; "İşletme Müdürlüğümüz Açık ocaklarındaki ... -... işlerinin (1 adet Maden Mühendisi, 3 adet Tekniker, 21 adet işçi ile) yaptırılması hizmet Alımı İşi'dir." şeklinde belirtildiği, tanık....'in beyanından alt işverene fiilen verilen işin muvazaalı olmadığı belirlenen dönemde yapılan ... ile aynı olduğu, davacı işçinin ihale ile verilen ... kapsamında manevracı olarak çalıştırıldığı, dolayısıyla davalı ile dava dışı ... Şirketi arasında da muvazaalı ilişki bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; uyuşmazlığın çözümünde yanlış kanun uygulandığını, davacının çalıştığı işyerinin ... Kömür İşletmeleri Kurumuna (...) ait ... Linyitleri İşletmesi (...) olduğunu, ... adına kayıtlı ... No.lu ruhsatın ve bu ruhsatın kapsadığı maden sahasının, ...'a ait ... Termik Santrali ve ... Termik Santralinin, ... adına kayıtlı 73021 No.lu ruhsatın ve bu ruhsatın kapsadığı maden sahasının özelleştirildiğini, bu nedenle dosyalarda davalı olarak ...'ın gösterildiğini, farklı kararlar verilerek hukuki güvenlik ilkesinin ihlal edildiğini, İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçeli olmadığını, bu sebeple adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olup olmadığı buna bağlı olarak ilave tediye alacağına hak kazanılıp kazanılmadığı ve İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçeli olup olmadığı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı Kanun'un ve 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Hakkında Kanun'un ilgili hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; dilekçede ... sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.