Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/4831 Esas 2022/4107 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı firma, davalı üniversiteyle yaptığı sözleşmede hakedişlerden kesilen gecikme cezalarının tespiti ve yasal faiziyle birlikte tahsil edilmesini talep etmiştir. Davalı ise cezaların sözleşme ve Yapım İşleri Genel Şartnamesi’ne uygun olduğunu savunmuştur. Dava konusu hakedişlerde yapılan ihtirazi kayıt Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nde belirtilen usule uygun olmadığından karar bozulmuştur. Kararda, Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin delil sözleşmesi niteliğinde olduğu, belirtilen usule uygun itiraz yapılmaması durumunda hakların düşeceği ve hakedişlerin kabul edileceği vurgulanmıştır. Kararın sonunda 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 193/1. maddesine göre delil sözleşmesi niteliğinde olduğu belirtilerek, dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir. Kanun maddeleri: Yapım İşleri Genel Şartnamesi geçici hakediş raporlarına ilişkin 39.maddesi 4-e bendi, kesin hakediş raporu ve hesap kesimi başlıklı 40. maddesi’nin 9. bendi ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 193/1. maddesi.

MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Gümüşhane Asliye Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen kararın temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -
Davacı vekili dilekçesi ile; taraflar arasında davalı üniversiteye “...ve Kongre Merkez Binası” yapım işi sözleşmesi imzalandığını, davacı firma tarafından kış koşulları, proje değişiklikleri ve ek imalatlardan doğan süre uzatımlarının talep edildiği, ancak idarenin gerekli süre uzatımını vermediğini, hak edişlerden de gecikme cezası kestiğini belirleyerek, yeterli süre uzatımının usulünce verilmemesinden dolayı hak edişlerden kesilen cezaların tespiti ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 50.000 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı üniversiteden tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, dava değerini ıslah dilekçesi ile 1.102.342,20 TL’ye çıkartmıştır.
Davalı üniversite vekili cevap dilekçesi ile; dava konusu kesintinin taraflar arasında akdedilen sözleşmeye ve Yapım İşleri Genel Şartnamesine uygun olduğunu, davacıya ek imalatlardan kaynaklanan gerekli süre uzatımının da verildiğini belirterek davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece, davanın ıslahla arttırılan 1.102.342,20 TL üzerinden kabulüne karar verilmiş, verilen bu karara karşı davalı vekilince istinaf başvurusunda bulunulmuş, bölge adliye mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Karar, davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Dava, eser sözleşmesi uyarınca hakedişten kesilen cezanın iadesi istemine ilişkindir.
Davacı yüklenici, davalı ise iş sahibi idaredir.
Taraflar arasında düzenlenen 27.05.2015 tarihli sözleşme ile Gümüşhane Üniversitesine ...ve Kongre Merkezi Binası yapım işi kararlaştırılmıştır. Sözleşmenin 8.2.1.1 maddesinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi sözleşmenin ekleri arasında sayılmıştır. Şartnamenin geçici hakediş raporlarına ilişkin 39.maddesi 4-e bendinde; yüklenicinin geçici hakedişlere itirazı olduğu takdirde karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerekçeleri idareye vereceği ve bir örneğini de hakediş raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklayacağı ve hakediş raporunu "idareye verilen .... tarihli dilekçemde yazılı ihtirazi kayıtla" cümlesini yazarak imzalayacağı, eğer yüklenicinin hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek düzeltmelere bir itirazı olursa, hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok on gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorunda olduğu, aksi takdirde ara hakedişleri olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı belirtilmiştir. Kesin hakediş raporu ve hesap kesimi başlıklı 40. maddesinin 9. bendinde de kesin hakediş raporlarına itirazların 39. maddedeki usuller çerçevesinde dilekçe ile idareye bildirileceği düzenlemesi bulunmaktadır. Şartnamedeki bu düzenlemeler, sözleşmenin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan 6100 sayılı HMK'nın 193/1. maddesi gereğince delil sözleşmesi niteliğinde olduğundan, görevi gereği mahkemeler ve temyiz halinde Yargıtay'ca kendiliğinden gözetilir. Sözü edilen hükümler uyarınca hakedişlere Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nde belirtilen şekilde itiraz edilmediği takdirde yüklenicinin o hakedişlere bağlı hakları düşer ve yüklenici, hakedişleri olduğu gibi kabul etmiş sayılır.
Dava konusu somut olayda, 23.12.2016 tarihli 15 nolu hakedişte 418.644,00 TL, 10.02.2017 tarihli 16 nolu hakedişte 418.644,00 TL, 08.05.2017 tarihli 17 nolu hakedişte 237.231,60 TL, 16.10.2017 tarihli 18 nolu hakedişte 13.954,80 TL gecikme cezası kesilmiş olup, bu hakedişler davacı yüklenici tarafından davalı iş sahibine verilen dilekçe ve tarihinden bahsedilmeksizin sadece “bütün dava ve alacaklarım saklı kalmak kaydı ile kesilen gecikme cezasına itiraz kaydı ile imzalıyorum” denilmek suretiyle imzalanmıştır. Bu haliyle hakedişe konulan ihtirazi kayıt hakkında Yapım İşleri Genel Şartnamesinin yukarıda belirtilen 39. ve 40. maddeleri uyarınca usulüne uygun bir itiraz yapılıp yapılmadığı hususunda gerekli inceleme yapılıp, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmesi ve davalının istinaf başvurusunun kabul edilmesi yerine esastan reddedilmesi hatalı olduğundan istinaf mahkemesi kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının bozulması uygun görülmüştür.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi'nin 03/06/2021 tarih ve 2021/283 Esas, 2021/479 Karar sayılı kararın kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının davalı yararına BOZULMASINA, HMK 373/1 maddesi gereğince dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 14.09.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.