Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/16178 Esas 2022/16104 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 9. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞYERİ DÜZEYİNDE YETKİ TESPİTİNE İTİRAZ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 6. ... Mahkemesi

Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı işçi Sendikasının, müvekkili Şirketin Sosyal Güvenlik Kurumu (...) ... sicil numaralı işyerinde 70 çalışan ve 41 üyesinin bulunduğu, çoğunluğu sağladığı gerekçesi ile yetki belgesi aldığı, Şirketin aynı adres, aynı unvan ve aynı işkolunda bu işyeri dışında 1056422 ve 1007291 sicil numaralı işyerlerinin de bulunduğu, 1007291 sicil numaralı işyerinde 27, ... sicil numaralı işyerinde 12 çalışan bulunduğu, bu nedenle Sendikanın 15.01.2021 başvuru tarihi itibari ile çalışan sayısının toplam 109 olduğu, Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapabilecek çoğunluğa sahip olmadığı iddiasıyla 26.01.2021 tarih, 185209 sayılı yetki tespit belgesinin iptali ile davalı Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davalı Şirketin yetki tespit başvurusu üzerine 15.01.2021 tarihinde, aynı işkolunda kurulu bir işyerinin bulunması ve Sendikanın bu işyerinde yarıdan fazla üyelik şartını sağlaması nedeni ile toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili olduğuna karar verildiğini, 1007291 sicil numaralı işyerinin inşaat işkolunda, 1056422 sicil numaralı işyerinin taşımacılık işkolunda bulunduğunu, bu işyerlerinin yetki tespiti için başvuran Sendika ile aynı işkolunda bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; davacı Şirketin gıda işkolunda bulunmayan başka işyerlerinin de yetki tespitinde dikkate alınması gerektiğine yönelik itirazının işkolu itirazı niteliğinde olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile aynı işverene ait aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması hâlinde yetki tespitinin işletme düzeyinde yapılmasının kanun gereği olduğu, işyeri raporlarından da görüleceği üzere, davacı RTM ... ... Sanayi ve Ticaret AŞ'ye ait, 1056422.042 ... sicil numaralı işyeri taşımacılık işkolunda, 1007291.042 ... sicil numaralı işyeri ise inşaat işkolunda bulunduğundan yetki tespiti için başvuran davalı ... Gıda ... Sendikası ile aynı işkolunda bulunmadığı, yetki tespiti için başvuran gıda sanayii işkolunda bulunan ... Gıda ... Sendikası ile davacı işverene ait aynı işkolunda yalnızca ....042 ... sicil numaralı işyerinin bulunmakta olduğu ve davalı Sendikanın bu işyerinde gerekli üyelik şartını sağladığı anlaşıldığından, işkolu itirazının mevcut yetki uyuşmazlığında ... sürülemeyeceği ve uyuşmazlığın yetki tespiti için başvuru tarihindeki şartlara göre değerlendirilmesi de gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; ... sicil numaralı işyerinde yetki tespiti için başvuru tarihinde 70 çalışan bulunduğunu ve gıda işkolunda yer aldığını, 1007291 sicil numaralı işyerlerinde Şirketin idaresi ve ortak büro hizmet yönetim faaliyetlerinin yürütüldüğünü, Sosyal Güvenlik Mevzuatından kaynaklanan nedenlerle 10 numaralı ticaret büro eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığını, bu birimin ... başına ekonomik değer ifade etmediğini, ... sicil numaralı işyerinde yemlerin dağıtımının yapıldığını ve bu birimin taşımacılık işkolunda olduğunu, Şirket tarafından üretilen ürünlerin dağıtımına yönelik olduğunu, başka firmalar için taşımacılık yapılmadığını, sadece davacı Şirketin taşımacılık işini yürüttüğünü, Sosyal Güvenlik Mevzuatı gereğince üç ayrı ..., üç ayrı işyeri olarak tescil edilse de ... bir işyeri niteliğinde olduğunu, işyerinde üretilen asıl işin yem üretimi, yardımcı işlerin büro yönetimi ve taşımacılık olduğunu, bu birimlerin işveren tarafından oluşturulan organizasyon kapsamında bir bütün olduğunu, bu üç birimde yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesi ile bu birimlerin birbirini teknik olarak tamamlayan ve aynı yönetim organizasyonu altında bulunan ... bir işyeri olduğunun ortaya çıkacağını, bu üç birimin ... bir işyeri olarak kabul edilmesi hâlinde Sendikanın yarıdan fazla üyeye sahip olma koşulunu yerine getirmemiş olacağını, ayrıca Mahkemenin yetki başvuru tarihi itibari ile Bakanlığın saptadığı işçi ve üye sayısının doğruluğuna dair itirazlarını değerlendirmeye alınmadığını, bilirkişi atanarak başvuru tarihi itibari ile işçi ve üye sayısının saptanması gerektiğini ... sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile hukuk devleti kavramı çerçevesinde hukuki belirlilik ve hukuki öngörülebilirlik ilkeleri nazara alındığında, uyuşmazlığın yetki tespiti için başvuru tarihindeki hukuki duruma göre değerlendirilmesi gerektiğinin de tartışmasız olduğu, başvuru tarihi itibarıyla farklı işkollarında yer alan ... yahut işyerlerinin ... bir işyeri niteliğinde kabul edilmesinin mümkün olmadığı, nitekim işçi sendikasının Bakanlık kayıtlarına güvenerek örgütlenme faaliyetini yürüttüğü ve çoğunluk tespitine dair talepte bulunduğu gözetildiğinde yetki tespit başvuru tarihinden sonra ... sürülen işkolu itirazının dikkate alınmasının kanuni düzenlemelere aykırılık teşkil edeceği, itiraz konusu birimlerin başvuru tarihindeki kayıtlara göre, farklı bir işkolunda tescilli olması nedeni ile yetki tespitine itiraz talebinin dava dilekçesinde bildirilen somut itiraz sebepleri kapsamında yapılan değerlendirmeye göre reddine ilişkin verilen kararda isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekilinin temyiz dilekçesinde; Şirketin bünyesindeki üç birimin de ... işyeri olarak kabul edilmesi gerekiği, üç birimin ... bir işyeri olarak kabul edilmesi hâlinde ise davalı ... Gıda ... Sendikasının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) aradığı toplam işçi sayısının yarısından bir fazla üyeye sahip olma koşulunu yerine getirememiş olacağı, Mahkemenin yetki itirazı kapsamında yetki başvurusu tarihi itibarıyla Bakanlığın saptadığı işçi ve üye sayısının doğruluğuna ilişkin itirazlarını değerlendirmeye almadığı, bu nedenle bilirkişi atanarak başvuru tarihi itibarıyla işyerinde çalışan işçi sayısı ve sendika üyesi sayısının saptanması gerektiği ... sürülerek kararın bozulması talep edilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işyeri düzeyindeki olumlu yetki tespitine itiraza ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Toplu ... sözleşmesi kavramı Anayasa'nın 53 üncü maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme ...” başlıklı maddenin birinci fıkrasına göre “İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. Toplu ... sözleşmesi yetkisi ise toplu ... sözleşmesi ehliyetine sahip olan kişi veya kuruluşların mevzuatta öngörülen şartları sağlaması durumunda toplu ... sözleşmesi yapabilme yetkisi olarak ifade edilebilir.
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir :
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
5. Yine aynı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihâi kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ... sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.