Hukuk Bölümü 1994/32 E., 1994/32 K.

"İçtihat Metni"

OLAY : Tariş Tarım Satış Kooperatifleri Birliklerine bağlı Tepeköy Tarım Satış Kooperatifinde 1475 sayılı İş Yasası kapsamında çalışmaktayken, iş akdi idare tarafından feshedilen davacı, işine son verilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle 11.10.1993 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare savunmasında görev itirazında bulunmuş, İZMİR 1. İDARE MAHKEMESİ; 14.12.1993 gün ve 1072 sayıyla, davanın 3186 sayılı Yasa uygulamasından doğduğu ve statü hukuku ile ilgili olduğu gerekçesiyle görevlilik kararı vermiş, davalı idarenin görev itirazına ilişkin 23.2.1994 tarihli dilekçesiyle dosyayı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına göndermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI; 14.9.1994 gün ve 74622 sayılı düşünce yazısıyla 2247 sayılı Yasa`

`nın 10. ve devam eden maddeleri uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarmış, Danıştay Başsavcılığının davanın çözümünün adli yargı yerinin görevine girdiği yolundaki 11.10.1994 gün ve 32-11-U sayılı düşünce yazıları da alınarak dosyaya konulmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü, Selçuk Tüzün`

`ün Başkanlığında, Dr. Ekrem Serim, Nursel Aymakoğlu, Zafer Kantarcıoğlu, İrfan Erdinç, Osman Şimşek ve M. Hayri Öztan`

`ın katılmaları ile yaptığı 14.11.1994 günlü toplantıda, raportör Hakim Ayten Anıl`

`ın raporu ile Yargıtay ve Danıştay Başsavcılarının düşünce yazıları ve dosyadaki belgeler okunduktan; toplantıya, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı yerine katılan Savcı İsmet Gökalp ile Danıştay Başsavcısı yerine katılan Savcı M. İlhan Dinç`

`in adli yargı yerinin göevli olduğu yolundaki yazılı düşünceler doğrultusundaki sözlü açıklamaları da alındıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Dava, davalı işyerinde bekçi olan davacının iş akdinin feshedilmesi işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

Anayasa`

`nın 171. maddesinde: Devletin milli ekonominin yararlarını dikkate alarak, öncelikle üretimin artırılmasını ve tüketicinin korunmasını amaçlayan kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak tedbirleri alacağı ve kooperatiflerin Devletin her türlü kontrol ve denetiminde olduğu belirtilmiştir.

Kooperatiflerde diğer özel hukuk tüzel kişileri gibi önceleri Medeni Kanun ve Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulup faaliyet göstermekteyken, toplumun durum ve gereksinimleri nedeniyle 21.10.1934 tarihinde 2834 sayılı "Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Hakkında Kanun" kabul edilmiş ve bu Kanun da 30.4.1985 günlü, 3186 sayılı kanunla geniş ölçüde değiştirilerek kapsamına giren kooperatifler kamu tüzel kişilerinin statüsüne yaklaştırılmışlardır. Bu husus 3186 sayılı Kanun`

`a karşı açılan iptal davası dolayısıyla Anayasa Mahkemesince verilen ve 17.5.1987 gün, 19463 sayılı Resmi Gazete`

`de yayımlanan 26.6.1986 gün ve E.85/9, K.86/14 sayılı red kararında da hukuki dayanaklarıyla geniş ölçüde belirtilmiş bulunmaktadır.

Ancak, dosya içeriğinden, davacının 1475 sayılı Yasa çerçevesinde iş akdi ile çalışan işçi statüsünde bulunduğu anlaşılmaktadır. Esasen göreve son verme işlemi de adı geçen Yasa`

`nın 13. maddesine dayandırılmış bulunmaktadır.

5521 sayılı İş Mahkemeleri Yasası`

`nın 1. maddesinde İş Yasasına dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının iş mahkemelerinde çözümleneceği belirtilmiştir. Davalı kooperatifin, kamu kurumu niteliği bulunsa bile, davacının işçi statüsünde çalışmış olması, iş akdinin 1475 sayılı iş Yasası`

`nın 13. maddesine dayanılarak feshedilmiş bulunması karşısında davanın görüm ve çözümünün adli yargının görevine girdiği, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa`

`nın 10. maddesi uyarınca yaptığı başvurunun kabulü ile İzmir 1. idare Mahkemesi`

`nin görevlilik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Anlaşmazlığın, niteliğine göre davanın çözümü adli yargının görev alanına girdiğinden Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının başvurusunun kabulüyle İzmir 1. İdare Mahkemesi`

`nin 14.12.1993 günlü, 1072 sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına, 14.11.1994 gününde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.