K  A  R  A  R

Davacı            : M.B.

Davalı             : Adalet Bakanlığı (İdari Yargıda)

O L A Y     : Davacı dilekçesinde; Kocaeli Hâkimi olarak görev yapmakta iken, 20.7.2016 tarihinde, silahlı terör örgütü üyesi olma suç isnadıyla tutuklandığını, halen Kocaeli 2 Nolu T Tipi CİK’nda kaldığını; 25.11.2016 tarihinde kaldığı üç kişilik odadan, hiç bir gerekçe ve açıklama yapılmadan bir idari gözlem kurulu karan tebliğ edilmeden hücreye konulduğunu; kararın tebliği için yazdığı dilekçeye cevap verilmediğini; 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanununun 4/1 fıkrasına göre, “ hükümlü ve tutukluların ... yerleştirilmeleri, barındırılmaları...” işlem ve faaliyetlerine ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamanın infaz hâkimliğinin görevlerinden olduğunu; halen tutuklu olduğunu, disiplin cezası almadığını, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Tüzüğün 40/1-d bendine göre, hükümlü ve tutukluların oda değişikliğinde görev ve yetkinin cezaevi idare ve gözlem kuruluna ait bulunduğunu, Anayasanın 17 ve AİHS nin 3. maddelerine aykırı olarak yapılan oda değişikliği işleminin iptal edilmesi ve eski hale getirilmesi istemiyle, 05.12.2016 tarihli dilekçeyle, hasımsız olarak İnfaz Hâkimliğine başvurmuştur.

KOCAELİ İNFAZ HAKİMLİĞİ: 10.02.2017 gün ve Dosya No:2017/103, K:2017/683 sayı ile “(...)Dosyadaki belgelerin incelenmesi sonucunda, şikâyet edenin FETÖ/PDY soruşturması kapsamında silahlı terör örgütüne üye olma suçu nedeniyle tutuklandığı, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün 25/11/2016 tarihli yazısı ile FETÖ/PDY soruşturması kapsamında tutuklu bulunanların ceza infaz kurumunda yerleştirilmesi konusunda cezaevi idaresine talimat verildiği, bu talimat doğrultusunda şikâyet edenin de bulunduğu bazı kişilerin tek kişilik odalarda barındırılmasına başlanıldığı görülmüştür.

İnfaz hâkimliklerinin görevi 6475 sayılı Yasanın 4. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde aşağıdaki şekildedir.

İnfaz Hâkimlikleri görevleri:

Madde 4- İnfaz hâkimliklerinin görevleri şunlardır:

1-Hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumlan ve tutukevlerine kabul edilmeleri, yerleştirilmeleri, barındırılmaları, ısıtılmaları ve giydirilmeleri, beslenmeleri, temizliklerinin sağlanması, bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunması amacıyla muayene ve tedavilerinin yaptırılması, dışarıyla ilişkileri, çalıştırılmaları gibi işlem veya faaliyetleri ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

2-Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahedeye tabi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutuluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

3-Hükümlü ve tutuklular hakkında alman disiplin tedbirleri ve verilen disiplin cezalarının kanun, tüzük veya yönetmelik hükümleri ile genelgelere aykırı olduğu iddiasıyla yapılan şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

4-Ceza            infaz kurumlan ve tutukevleri izleme kurullarının kendi yetki alanlarına giren ceza infaz kurumlan ve tutukevlerindeki tespitleri ile ilgili olarak düzenleyip intikal ettirdikleri raporlan inceleyerek, varsa şikâyet niteliğindeki konular hakkında karar vermek

5-Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak

Kanunlarda başka bir yargı merciine bırakılan konulara ilişkin hükümler saklıdır.

Bu düzenlemelerin ayrıntılı bir şekilde incelenmesi sonucunda, infaz hâkimliklerinin ceza infaz kurumları ile ilgili temel görevinin, bu kurumlarda bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında cezaevi idaresince gerçekleştirilen işlem ve eylemlere yönelik şikâyetleri incelemekten ibaret olduğu sonucuna varılmaktadır. Cezaevi idaresi tarafından gerçekleştirilmeyen işlemler infaz hâkimliklerinin inceleme alanı dışındadır. Nitekim Yasanın son paragrafında, kanunlarda başka bir yargı merciine bırakılan konulara ilişkin hükümler saklı tutulmuştur. Yargıtay 10. Ceza Dairesinin 2007/3622-2776 sayılı kararında ve Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 29/06/2014 tarih ve 2004/1-110, 2014/151 sayılı kararlarında da aynı hususlar vurgulanmıştır.

Yukarıda belirtildiği üzere, şikâyet eden Adalet Bakanlığının 08/09/2016 tarihli yazısı üzerine tek kişilik odaya konulmuştur. Cezaevi idaresinin bu uygulamada herhangi bir takdiri ve kararı bulunmamaktadır. Cezaevi idaresi Adalet Bakanlığınca kendisine verilen talimatı uygulamıştır. Başkaca gerçekleşen bir işlem bulunmamaktadır.

2577 sayılı Yasaya göre, idari mercilerce tahsis edilen ve kamu gücünün kullanıldığı işlem ve eylemlere karşı açılacak tam yargı ve iptal davaları idari yargı mercilerinde görülür.

Şikâyete konu olayda da Adalet Bakanlığınca gerçekleştirilen bir uygulama söz konusudur.

Bu nedenle, şikâyet hakkında Hâkimliğimizin inceleme yapma görev ve yetkisinin bulunmadığı, zira Adalet Bakanlığı"nca gerçekleştirilen bir işlemin Hâkimliğimizce incelenemeyeceği, konunun idari yargı mercilerince değerlendirilmesi gerektiği" gerekçesiyle şikâyetin reddine ve Şikâyet edenin talebi halinde dosyanın konuyu incelemekle görevli Kocaeli İdare Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Davacı bu defa Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğüne bağlı Kocaeli 2 Nolu T Tipi Ceza İnfaz Kurumu (CİK) Müdürlüğü tarafından 25.11.2016 tarihinde idare ve gözlem kurulu kararının tebliği yapılmadan, sözlü talimatla, kaldığı üç kişilik odadan alınarak hücreye konulma işleminin iptali istemiyle, 06.04.2017 tarihli dilekçe ile Adalet Bakanlığına karşı idari yargı yerinde dava açmıştır.

KOCAELİ 1. İDARE MAHKEMESİ; 24.3.2017 gün ve E:2017/421, K:2017/551 sayı ile “davanın görüm ve çözümünün, dava konusu işlemi tesis eden davalı idarenin bulunduğu yerde yargı yetkisini kullanan Ankara İdare Mahkemelerinin yetkisine girdiği” gerekçesiyle; 2577 sayılı Kanunun 15. maddesinin l/a bendi uyarınca davanın yetki yönünden reddine, dava dosyasının yetkili Ankara İdare Mahkemesi"ne gönderilmesine karar vermiştir.

ANKARA 14. İDARE MAHKEMESİ; 23.05.2017 gün ve E:2017/1101, K:2017/1673 sayı ile “(...) Davacının Adalet Bakanlığının söz konusu yazısının değil kendisine uygulanan birel işlemin iptalini istediği" gerekçesiyle davanın yetki yönünden reddine, davada Kocaeli 1. İdare Mahkemesi ile oluşan yetki uyuşmazlığının çözümü için dosyanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu"nun 43/1-b maddesi gereği Danıştay" a gönderilmesine karar vermiştir.

DANIŞTAY 10. DAİRESİ: 21/09/2017 tarih ve E:2017/1577, K:2017/3707 sayı ile “Olayda davacının kaldığı üç kişilik odadan alınarak tek kişilik odaya konulmasından kaynaklanan uyuşmazlığın 4675 sayılı Kanun ve infaz mevzuatı hükümlerince çözümlenmesi gerektiği dikkate alındığında, anılan uyuşmazlığın çözümünün adli yargı yerinin görev alanına girdiği görülmektedir.

Bu durumda Kocaeli 1. İdare Mahkemesince 2247 sayılı Yasanın 19. Maddesi uyarınca görevli mahkemenin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulması gerekirken davanın yetki yönünden reddedilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır" gerekçesiyle dosyanın Kocaeli 1. İdare Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

KOCAELİ 1. İDARE MAHKEMESİ:17/01/2018 gün, E:2018/35 sayı ile "2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu"nun 2. maddesinde idari dava türleri, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları ve tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar olarak tanımlanmış, 14. maddesinin 3/a bendinde dava dilekçelerinin görev ve yetki yönünden inceleneceği, 15. maddesinin l/a bendinde ise adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine karar verileceği hükme bağlanmıştır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Kocaeli 2 Nolu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu"nda tutuklu olarak bulunan davacının 25/11/2016 tarihinde kaldığı odadan alınarak tek kişilik odaya konulmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle Kocaeli İnfaz Hakimliği’ne şikayet yoluna başvurduğu, davacının şikayetinin Kocaeli İnfaz Hakimliği’nin 10/02/2017 tarih ve E:2017/103, K:2017/683 sayılı kararı ile konunun idari yargı mercilerince değerlendirilmesi gerektiği gerekçesiyle reddedildiği, davacının bu karara yönelik itirazının da Kocaeli 2. Ağır Ceza Mahkemesi"nin 02/03/2017 tarih ve 2017/246 Değişik İş sayılı kararı ile kesin olarak reddedildiği, itirazın reddine ilişkin kararın davacıya 09/03/2017 tarihinde tebliğ edilmesi üzerine 06/04/2017 tarihinde bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi İle Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük’ ün 40. maddesinde; hükümlülerin kurumlara kabullerinden sonra kalacakları odaları belirlemek idare ve gözlem kurulunun görev ve yetkileri arasında sayılmış, 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu"nun 1. maddesinde; bu Kanun"un, ceza infaz kurumlan ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlere yönelik şikâyetleri incelemek, karara bağlamak ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek üzere kurulan infaz hâkimliklerine ilişkin hükümleri kapsadığı, aynı Kanun"un "İnfaz Hâkimliklerinin Görevleri" başlıklı 4. maddesinde; hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumlan ve tutukevlerine kabul edilmeleri, yerleştirilmeleri, barındırılmaları, ısıtılmaları ve giydirilmeleri, beslenmeleri, temizliklerinin sağlanması, bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunması amacıyla muayene ve tedavilerinin yaptırılması, dışarıyla ilişkileri, çalıştırılmaları gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemenin ve karara bağlamanın infaz hâkimliklerinin görevleri arasında olduğu kurala bağlanmıştır.

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun"un 19. maddesinin 1. fıkrasında; adli, idari, askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı merciinin davada görevsizlik karan veren merciin görevli olduğu kanısına varması halinde, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi"ne başvuracağı ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesi"nin karar vermesine değin erteleyeceği; aynı maddenin 2. fıkrasında ise; önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyasını da temin ederek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dosyaları uyuşmazlık mahkemesine göndereceği hükmü yer almaktadır.

Olayda, Kocaeli 2 Nolu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu"nda tutuklu olarak bulunan davacının kaldığı üç kişilik odadan alınarak tek kişilik odaya konulmasından kaynaklanan uyuşmazlığın 4675 sayılı Kanun ve infaz mevzuatı hükümleri gereğince çözümlenmesi gerekeceği dikkate alındığında, anılan uyuşmazlığın çözümünün adli yargı yerinin görev alanına girdiği görülmektedir.

Bu durumda, 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu"nun 1. ve 4. maddeleri uyarınca, tutuklu bulunduğu ceza infaz kurumunda davacının kaldığı üç kişilik odadan alınarak tek kişilik odaya yerleştirilmesine ilişkin işleme karşı şikayet yoluna başvuruda bulunduğu Kocaeli İnfaz Hâkimliği tarafından 10/02/2017 tarih ve E:2017/103, K:2017/683 sayılı kararla davacının şikayetinin görev yönünden reddedildiği de dikkate alınmak ve anılan şikayete ilişkin dava dosyasının mahkemesinden getirtilmek suretiyle 2247 sayılı Kanun"un 19. maddesine göre görevli yargı merciinin belirlenebilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi"ne başvurulmasına” karar vererek dava dosyalarını 31.01.2018 tarih ve 2018/35 sayılı üst yazısı ile Mahkememize göndermiş, 12.02.2018 tarihinde Mahkememizde kayda girmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Nuri NECİPOĞLU’nun Başkanlığında, Üyeler: Şükrü BOZER, Mehmet AKSU, Suna TÜRE, Alaittin Ali ÖĞÜŞ, Süleyman Hilmi AYDIN ve Turgay Tuncay VARLI’nın katılımlarıyla yapılan 26.02.2018 günlü toplantısında:

I-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, idari yargı dosyasının Mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hâkim Engin SELİMOĞLU’nun, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Kocaeli 2 Nolu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda tutuklu bulunan davacının, herhangi bir disiplin cezası almamasına rağmen, kaldığı üç kişilik odadan alınarak hücreye konulma işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanununun “ Amaç ve kapsam ” başlıklı 1. maddesinde; “Bu Kanunun amacı, infaz hâkimliklerinin kuruluş, görev, çalışma esas ve usullerini düzenlemektir.

Bu Kanun, ceza infaz kurumlan ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlere yönelik şikâyetleri incelemek, karara bağlamak ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek üzere kurulan infaz hâkimliklerine ilişkin hükümleri kapsar.

Askerî ceza infaz kurumlan ve tutukevlerine ilişkin hükümler saklıdır.” hükmüne;

“İnfaz hâkimliklerinin görevleri” başlıklı 4.maddesinde; “İnfaz hâkimliklerinin görevleri şunlardır:

1.Hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumlan ve tutukevlerine kabul edilmeleri, yerleştirilmeleri, barındırılmaları, ısıtılmaları ve giydirilmeleri, beslenmeleri, temizliklerinin sağlanması, bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunması amacıyla muayene ve tedavilerinin yaptırılması, dışarıyla ilişkileri, çalıştırılmaları gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

2.Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahedeye tâbi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

3.Hükümlü ve tutuklular hakkında alman disiplin tedbirleri ve verilen disiplin cezalarının kanun, tüzük veya yönetmelik hükümleri ile genelgelere aykırı olduğu iddiasıyla yapılan şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

4.Ceza infaz kurumlan ve tutukevleri izleme kurullarının kendi yetki alanlarına giren ceza infaz kurumlan ve tutukevlerindeki tespitleri ile ilgili olarak düzenleyip intikal ettirdikleri raporlan inceleyerek, varsa şikâyet niteliğindeki konular hakkında karar vermek.

5.Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.

Kanunlarda başka bir yargı merciine bırakılan konulara ilişkin hükümler saklıdır.” hükmüne;

“İnfaz hâkimliğine şikâyet ve usulü” başlıklı 5.maddesinde; “Ceza infaz kurumlan ve tutukevlerinde hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlerin kanun, tüzük ve yönetmelik hükümleri ile genelgelere aykırı olduğu gerekçesiyle bu işlem veya faaliyetlerin öğrenildiği tarihten itibaren onbeş gün, herhalde yapıldığı tarihten itibaren otuz gün içinde şikâyet yoluyla infaz hâkimliğine başvurulabilir.