Sahtecilik ve dolandırıcılık suçundan sanık Seyit M...."nun beraatine ilişkin, Ankara 7. Ağır Ceza Mahkemesince verilen 31.01.2001 gün ve 311/3 sayılı hüküm, katılan vekilinin tem-yizi üzerine, Yargıtay C.Başsavcılığının onama istekli 11.04.2002 gün ve 51612 sayılı tebliğ-namesi ile Yargıtay 6. Ceza Dairesine gönderilmekle, dosyayı inceleyen Yargıtay 6. Ceza Daire-si 10.09.2002 gün ve 7005-9895 sayı ile;

"Sanık suça konu senetleri, mal sattığı S.S. E....... Konut Yapı Kooperatifi Başkanı İsa K....... ve Asena T......."dan aldığını, ibra, protokol ve faturanın da bunu doğruladığını savun-ması karşısında; adı geçen Kooperatif ve yöneticilerinin ve adreslerinin, kuşkuya yer bırakmayacak şekilde araştırılması yapıldıktan sonra, kooperatif yetkililerinin belirlenmesi durumunda konu ile ilgili bilgileri alınıp, yazı rakam ve imzaların adı geçenlerin ellerinden çıkıp çıkmadığı belirlenip tarafların ticari belge ve kayıtlarına göre gerekli inceleme de yapıldıktan sonra sonucuna göre delillerin bir bütün halinde takdiri gerekirken eksik soruşturma ile yetinilip, yazılı şekilde karar verilmesi" isabetsizliğinden bozulmuştur.

Yerel Mahkemece 04.02.2003 gün ve 340/13 sayı ile; Seyit M...."nun bonolar üzerinde keşideci görünen Halil Nedim S....."ı görmediği, tanımadığı, kimlik ve adresini bilmediği, keşideci Halil Nedim S..... ile E....... Konut Yapı Kooperatifi yetkilileri İsa K....... ve Asena T......."ın tanıştıkları, birlikte arsa alımı yaptıkları, sanık Seyit M...."nun sahibi olduğu M....oğulları Şirketinin, E....... Konut Yapı Kooperatifine dosyada mevcut protokol ile söz konusu kooperatif adına Asena T....... ve İsa K......."a demir sattığı, bunun karşılığında adı geçen kooperatif yetkililerince 25.11.1998, 25.12.1998 ve 25.1.1999 tarihli 300"er milyon TL. bedelli 25.8.1998 düzenleme tarihli 3 adet bono verildiği, bu işlemlere ilişkin protokollerin şirket adına tanık sıfatıyla dinlenen Ahmet M.... ve kooperatif yetkilileri Asena T....... ve İsa K....... arasında imzalandığı, suç konusu bonoların tanık Ahmet M...."nun da beyan ettiği ve bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere Ahmet M.... imzasıyla ciro edilip teminat olarak ban-kaya verdiği, karşılığında şirkete kredi alındığı, bilirkişi raporuna göre iğfal kabiliyeti bulunan bonoların, sanık tarafından bilerek ve istenerek kullanıldığına veya bu bonoların sanığın bilgisi dahilinde kullanıldığına dair kanıt bulunmadığı, Yargıtay 6.Ceza Dairesinin mahkememiz kararını bozma gerekçesinde bahsi geçen E....... Konut Yapı Kooperatifi yetkilileri Asena T....... ve İsa K......."ın mahkememizce yapılan tüm aramalara karşın bulunamadıkları, bu nedenle tanıklıklarından vazgeçildiği, bu kişilerin, bilirkişi raporundaki bonolar üzerindeki yazı, rakam ve imzaların mahkememizde yargılanan sanık Seyit M...."ya ait olmadığı doğrultusundaki bil-giler ile Ahmet M.... ve Halil Nedim S....."ın beyanlarına göre yazı ve imza örneklerinin alınarak bilirkişi incelemesine tabi tutulacağı, bonoların düzenleyicisi olma olasılığı karşısında CMUK"un 50 maddesi çerçevesinde yeminsiz olarak dinlenmeleri olanaklı bulunduğu, iradelerinin maddi gerçeğin ortaya çıkmasına katkıda bulunmayacağı, kaldı ki kararımızda isimleri açıkça yazılmamış olsa da sanık hakkında beraat kararı verilirken gerçek suçlular hakkında da Ankara C.Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulduğu" gerekçeleriyle ilk hükümde direnilmiştir.

Bu hükmün de, katılan vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya, Yargıtay C.Baş-savcılığının "Daire görüşü doğrultusunda bozma" istekli 08.07.2004 gün ve 58658 sayılı tebliğ-namesi ile Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilmekle, Ceza Genel Kurulunca müzakeresi ya-pılıp, aşağıda açıklanan karar verildi.

CEZA GENEL KURULU KARARI

Sanığın sahtecilik ve dolandırıcılık suçlarından beraatine karar verilen somut olayda, Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasındaki uyuşmazlık, soruşturmanın genişletilmesine gerek bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.

Borçlusu H. Nedim S....., alacaklısı ise S.S. E....... Konut Yapı Kooperatifi olarak belirtilen 15.8.1998 tanzim, 25.11.1998, 25.12.1998 ve 25.1.1999 vadeli üçer yüz milyon, bedelli üç adet bono, M....oğulları İnşaat Malzemeleri A... Yapı E........ Ticaret Limited Şirketince, T.İ. Bankasına alınan krediye karşılık teminat olarak ciro edilmiştir.

Senet bedellerinin ödenmemesi üzerine, alacaklı Türkiye İ. Bankasınca, senette borçlu olarak görünen H. Nedim S..... ile cirantalar S.S. E....... Konut Yapı Kooperatifi ve M....oğulları İnşaat Malzemeleri A... Yapı E........ Ticaret Limited Şirketi aleyhine ihtiyati haciz kararı aldırılarak, Ankara 4. İcra Müdürlüğünün 1999/2075 esas sayılı dosyası ile haciz işlemlerinin yürütüldüğü, senette borçlu olarak görünen H.Nedim S....."ın, Ankara 9 İcra Ha-kimliğine imza inkarında bulunması üzerine, yapılan bilirkişi incelemesi sonucunda borçlu imzasının H.Nedim S....."a ait olmadığının saptanması üzerine, Ankara 9. İcra Hakimliğince 24.6.1999 gün ve 257/403 sayı ile itirazın kabulü ile borçlu hakkındaki takibin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.

Takibin iptaline karar verilmesi üzerine; Türkiye İ. Bankası vekili tarafından, M....oğlu İnşaat Malzemeleri A... Yapı E........ Ticaret Ltd. Şirketi ve S.S. E....... Konut Yapı Kooperatifi yetkilileri hakkında, Ankara C.Başsavcılığına 23.7.1999 tarihli dilekçe ile şikayette bulunularak, olayların gelişimi yukarıda belirtildiği şekilde anlatılıp, her iki şirket yetkililerinin sahtecilik suçunu işledikleri iddiasıyla şikayetçi olunmuş, katılma isteminde de aynı iddialar yinelenmiştir.

M....oğulları İnşaat Malzemeleri A... Yapı E........ Ticaret Limited Şirketi yetkilisi olup, hakkında dolandırıcılık ve sahtecilik suçundan cezalandırılması istemiyle kamu davası açılan sanık Seyit M.... kollukta alınan 28.10.1999 tarihli beyanında; "şirketin 1995 yılından beri müdürlüğünü yapıyorum, sahte olarak tanzim edildiği bildirilen senetlerle birlikte toplam onbir milyar bedelindeki senetleri E....... Konut Yapı Kooperatifi yetkilileri İsa K....... ve Asena T....... adındaki şahıslardan aldım, İ. Bankası Keçiören şubesine tahsile koydum, kooperatife senet karşılığı demir verdim, senetlerde isimleri yazılı şahısları telefonla aradım, senetlerin kooperatif tarafından ödeneceğini söylediler, senetlerde bir sahtecilik yapılmışsa, sorumluları İsa ve Asena isimli şahıslardır" demiş,

Duruşmada ise; "M....oğulları şirketinin yetkilisi ve ortağıyım, diğer ortağı ise kardeşimin oğlu Hasan M....."dur, kardeşim Ahmet M...."da vekaletnamem var, her yönden beni tem-sil ediyor, belirtilen şubeden dokuzyüz milyon liralık kredi alındı, bu senetleri vekaletnameme istinaden biraderim Ahmet M.... vekilim sıfatı ile İ. Bankasına verdi, senetlerin düzenlenme-sinde haberim yoktur, senetleri görmedim, imza ve yazılarla ilgim yoktur, Nedim S....."ı tanı-mam, kendisinden senetlerin alınması ile ilgili bilgim yoktur, senetlerin arka yüzündeki ciro im-zası kardeşim Ahmet"e aittir, İ. Bankasına şu an iki milyar lira borcum kaldı, ödemeye devam ediyorum, İsa K....... ve Asena T......."tan aldığım senetler emanetteki suç konusu senetler de-ğildir, bunlar başka senetlerdir. Ben bu senetleri İsa ve Asena"dan aldım" şeklinde savunmada bulunmuştur.

Senetlerde borçlu olarak görünen H.Nedim S..... tanık olarak istinabe yoluyla 19.7.2000 tarihinde duruşmada saptanan beyanında; "Antalya"da bir kooperatifin başkanlığını yapmak-tayım, tahminen üç yıl önce, emekli komiser olan Mustafa isimli bir şahıs, bana İsa K....... ve Asena isimli şahısları getirip tanıştırdı, Antalya"da kooperatifleri için arsa alacaklarını, yardımcı olmamı istedi, kendileri ile bu şekilde tanıştım, aracılığımla Antalya"da kat karşılığı arsa aldılar ve Ankara"ya döndüler, tahminen bir yıl geçtikten sonra, adıma sahte senet düzenleyerek, Yapı Kredi ve İ. Bankasına verdiklerini icradan ödeme emri gelince öğrendim, itirazda bulundum, bilirkişi incelemesi ile, imzaların bana ait olmadığı saptandı, senetlere dayalı olarak herhangi bir ödemede bulunmadım, sonra ne olduğunu "bilmiyorum şeklinde beyanda bulunmuş,

Kollukta saptanan tarihsiz beyanında ise; "imzamı taklit ederek dolandırıcılık suçunu iş-leyen sanıkları tanırım, Seyit M.... isimli şahısla beni İsa K....... ve yanında bulunan Asena denilen bayan tanıştırmıştı, şahsı sadece birkez gördüm, benim şahıslarla hiçbir zaman ticari iliş-kim olmamıştır, bu konuda Mahkemede ayrıntılı olarak beyanda bulunmuştum, sadece onlar Antalya"ya arsa almak için geldiklerinde bana uğradılar, o şekilde kendilerini gördüm" demiştir.

Sanığın kardeşi olan Ahmet M.... tanık sıfatıyla duruşmada saptanan beyanında; "Seyit M...., şirketin hissedarı ve müdürüdür, 1994 yılında bana vekaletname verdi, buna dayanarak şirketi yönetiyor, alacaklandırıp, borçlandırıyordum, bana gösterilen üç adet senet, sattığımız malzeme karşılığı, E....... konut yapı kooperatifi yetkilileri tarafından verilmiştir, yanımızda doldurulmuş değildir, Nedim S....."ı tanımam, senetlerin ön yüzündeki imza ve yazılar bize ait değildir, arka yüzündeki M....oğulları şirketi ile ilgili ciro imzası ve kaşe bana aittir," şeklinde anlatımda bulunmuştur.

Alacaklısı S.S. E....... Konut Yapı Kooperatifi, borçlusu H. Nedim S..... olan, bono asılları ile, sanık Seyit M...., Ahmet M...., Hasan M.... ve Halil Nedim S....."ın huzurda alınmış, mukayese yazı, rakam ve imza örnekleri, yazı ve imzalarına havi belgeler, ifade örnek-leri, İcra Müdürlüğü dosyası bilirkişiye tevdi edilerek, imza ve yazı karşılaştırılması yaptırılmış, bilirkişi tarafından düzenlenen 02.01.2001 tarihli raporda, borçlu imzaları ile senetlerdeki yazı ve rakamların adı geçenlerin elinden çıkmadığı, arka yüzündeki ikinci kaşeler üzerine atılı ciro imzalarının Ahmet M.... elinden çıktığı, kambiyo senedi özelliğini taşıyan senetlerin iğfal ka-biliyetini haiz olduğu belirtilmiştir.

M....oğulları İnşaat Malzemeleri Ltd. Şirketinin fatura suretlerinin incelenmesinde, 24.9.1998 tarihli faturadaki kısmen karalanmış bilgilere göre, 14.9.1998 tarihli irsaliye ile E....... Konut Yapı kooperatifine 7.569.000.000 liralık demir satıldığı, fatura aslının İsa K......."a teslim edilip bu şahsın imzasının alındığı,

E....... Konut Yapı kooperatifi başkanı İsa K....... ve başkan yardımcısı Asena T......."ın imzalarını taşıyan tarihsiz protokolde ise, Antalya"da yapımı süren kooperatif için, Ahmet M...."dan demir alınıp, üye senedi ciro edileceği, senetler ödendikten sonra çeklerin iade edileceğinin belirtildiği, yine aynı şekilde protokol ve ibra belgeleri imzalandığı, verilen senetler arasında H. Nedim S..... adına düzenlenmiş 25.9.1998 tarihli 600 milyon bedelli bir senedin de bulunduğu, hesaplaşma yapıldı başlığını taşıyan el yazısı ile yazılmış yazı ve ekleri fotokopisin-den anlaşılmış, protokol ve ibralaşma belgelerinde satıcı sıfatıyla Ahmet M...."nun imzasının bulunduğu, ibralaşma belgesini sanık Seyit M...."nun da kefil sıfatıyla imzaladığı saptanmıştır.

27.12.1995 tarihli imza sirkülerine göre, şirket müdürünün Seyit M.... olduğu, Seyit M.... tarafından, Ahmet M...."ya, şirket adına her türlü işlemi yapmak üzere genel vekalet-name verildiği tespit edilmiştir.

Tanık sıfatıyla dinlenmeleri için K....... sokak, No 26/1, Çankaya/Ankara adresine davetiye çıkarılan Asena T....... ve İsa K......."ın adresten ayrıldıkları ve yeni adres bırakmadıklarının davetiyelerine şerh verilerek, davetiyelerin bila ikmal iade edildiği, vekaletnamade belirtilen, O...... han, 2.Kat No 54, Hükümet Caddesi Ankara adresine çıkarılan ihzara verilen cevapta ise, belirtilen adresin Efrail C..... D......"ye ait olduğunun 26.6.2000 tarihli yazı ile bil-dirildiği, mahkemece 26.6.2000 tarihli oturumda senetlerde alacaklı olarak gözüken İsa K....... ve Asena T......."ın tanınmadığının bildirildiği gerekçesiyle bu tanıklar hakkında başkaca bir işlem yapılmasına yer olmadığına karar verildiği anlaşılmaktadır.

Bu bilgi ve belgeler ışığında somut olay değerlendirildiğinde, ceza yargılamasının amacı, usul kurallarının öngördüğü ilkeler doğrultusunda somut gerçeğin her türlü kuşkudan uzak bir bi-çimde kesin olarak saptanmasıdır. Yerel Mahkemece, suça konu bonolarda ilk ciranta olarak gö-züken İsa K....... ve Asena T......."ın dinlenmeleri için dosyada saptanan adreslerine davetiye ve ihzar müzekkeresi çıkarılmış ise de, bu araştırma yeterli değildir, zira mahkemece yapılan bu işlem herhangi bir inceleme ve araştırmada bulunulmaksızın, dosyadaki bilgiler doğrultusunda yapılan olağan bir işlemdir. Katılanın özellikle temyiz dilekçelerinde belirttiği, sanık firma yet-kilisince hayali keşideciler ve lehtarlar yaratılarak, kendilerinin alacaklı gösterildiği, anılan se-netler dışında da aynı firma yetkililerince piyasaya sürülmüş çok sayıdaki senet nedeniyle devam eden davalar bulunduğu yönündeki iddialar nazara alındığında, öncelikle, İsa K....... ve Asena T......."ın adreslerinin saptanarak, suça konu senetleri bu şahısların verip vermedikleri, suça konu senetlerdeki imza ve yazıların bu şahısların el ürünü olup olmadığı, sanığın yetkilisi bulunduğu şirket ile bu şahısların yöneticisi olduğu kooperatif arasında herhangi bir ticari ilişki bulunup bulunmadığı, dosyada suretleri bulunan faturanın gerçek bir mal alışverişine dayanıp dayanma-dığı araştırılıp, gerektiğinde katılan vekilinin temyiz dilekçesindeki, sanık hakkında halen benzer suçlar nedeniyle kovuşturmaların devam ettiği yönündeki beyanı da nazara alınarak, varsa bu dosyaların da getirtilip incelenmek suretiyle tüm kanıtların birlikte değerlendirilerek, sanığın hukuki durumunun değerlendirilmesinde zorunluluk bulunmaktadır. Her ne kadar bilirkişi ince-lemesinde suça konu senetlerdeki yazı ve imzaların sanığın eli ürünü olmadığı beyan edilmekte ise de, sahte düzenlenmiş bir senedin bilerek kullanılmasında da sahtecilik suçu oluşacağından, her iki suç yönünden sağlıklı bir değerlendirme ancak belirtilen şekilde tüm kanıtların toplanıp birlikte değerlendirilmesi ile mümkündür.

Bu itibarla, isabetsiz olan Yerel Mahkeme direnme kararının bozulmasına karar verilmelidir.

SONUÇ:Açıklanan nedenlerle, isabetsiz olan Yerel mahkeme direnme hükmünün BOZULMASINA, tebliğnamedeki isteme uygun olarak 23.11.2004 günü yapılan müzakerede oybirliğiyle karar verildi.