Zincirleme biçimde görevde yetkiyi kötüye kullanmak suçundan sanık Kadir Ö..."in beraatine ilişkin İstanbul 7. Ağır Ceza Mahkemesinden verilen 27.2.2003 gün ve 270-50 sayılı hüküm C.Savcısı tarafından temyiz edilmekle dosyayı inceleyen Yargıtay 4. Ceza Dairesince 03.05.2004 gün ve 16660-5665 sayı ile;

"Suç tarihinde Bakırköy Kaymakamı olan sanık hakkında görevi nedeniyle işlediği eylemlerden yargılanabilmesi için 4483 sayılı Yasanın 3/d maddesi uyarınca alınması gerekli izni vermeye suç tarihindeki görevi gözetilerek en üst amir olan İçişleri Bakanı"nın yetkili bulunduğu düşünülmeden İstanbul Valiliğinin soruşturma iznine dayanılarak dava açılmak suretiyle yar-gılama yapılması" isabetsizliğinden sair yönleri incelenmeksizin ve oyçokluğu ile bozulmuştur.

Yargıtay C.Başsavcılığı 19.7.2004 gün ve 55440 sayı ile;

"Adı geçen hakkında yapılan ön inceleme sonunda, İstanbul Valiliği İl İdare Kurulu Müdürlüğünün 21.12.2001 tarih ve 2001/134 sayılı kararıyla yüklenen görevde yetkiyi kötüye kullanmak suçuna konu eylemleri nedeniyle vali tarafından soruşturma izni verilmiştir.

4483 sayılı Yasanın "izin vermeye yetkili merciler" başlığını taşıyan 3. maddesinin (d) bendinde "Başbakanlık ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer memur ve kamu görevlileri hakkında, o kuruluşun en üst idari amiri"nin; (e) bendinde "Bakanlar Kurulu kararıyla veya bakanlıkların merkez teşkilatında görevli olup ortak kararla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında ilgili bakanın, Başbakanlık merkez teşkilatının aynı durumdaki personeli hakkında Başbakanın; (b) bendinde "ilde ve merkez ilçede, görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri" ile (j) bendinde "köy ve mahalle muhtarları ile bu kanun kapsamına giren diğer memurlar ve kamu görevlileri" hakkında ilçelerde kaymakam, mer-kez ilçede vali"nin izin vermeye yetkili bulunduğu düzenlenmiştir.

5442 sayılı İl İdaresi Yasasının 29. maddesine göre "İçişleri Bakanlığı Müdürler Encü-meninin intihabı ve Bakanın tasvibi üzerine müşterek karar ve Cumhurbaşkanının tasdikiyle tayin olunur" denilen kaymakamların, 2451 sayılı Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Yasaya ekli 2 sayılı cetvel uyarınca da ortak kararla atanan görevlilerden bulunduğundan ve sözü edilen Yasanın 3. maddesinin (d) ve (e) bendinde sayılan görevlerde bulunması halinde en üst idari amirin ya da Başbakanın soruşturma iznine bağlı olduklarında kuşku yoktur. Yasa koyucu, sanığın durumunda olup, sayılan haller dışındaki ortak kararla atanan görevlilere ilişkin özel ve genel kurallardan ayrık bir düzenleme getirmemiş, bulundukları idari ya da hiyerarşik konuma göre izin merciinin belirlenmesini öngörmüştür. Bu nedenle kaymakam 4483 sayılı Yasanın 3. maddesinin (b) ve (j) bentleri kapsamında, valinin soruşturma iznine bağlı kılınan görevlilerden bulunmaktadır.

Nitekim, 4483 sayılı Yasanın 3. maddesinin gerekçesinde de, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin atama biçimi ile idari yapımızdaki hiyerarşi dikkate alınmak suretiyle izin vermeye yetkili mercilerin gösterildiği belirtilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, suç tarihinde, 4483 sayılı Yasanın 3. maddesinin (d) bendinde sayılan, ortak kararla atanıp, Başbakanlık ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarındaki görevlilerden bulunmayan Bakırköy Kaymakamı sanık hakkında, 4483 sayılı Yasanın 3. maddesinin (b) ve (j) bentleri uyarınca yetkili kılınan vali tarafından verilen izin Yasaya uygun bulunmaktadır." görüşü ile itiraz yasayoluna başvurarak Özel Daire kararının kaldırılmasına, hükmün esasının incelenmesi için dosyanın Özel Daireye gönderilmesine karar verilmesini talep etmiştir.

Dosya Birinci Başkanlığa gönderilmekle Ceza Genel Kurulunca okundu, gereği konu-şulup düşünüldü.

CEZA GENEL KURULU KARARI

İnceleme konusu olayda;

Özel Daire çoğunluğu ile Yargıtay C.Başsavcılığı arasındaki uyuşmazlık, suç tarihinde Bakırköy Kaymakamı olarak görevli bulunan sanık hakkında görevde yetkiyi kötüye kullanmak suçundan dolayı 4483 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca soruşturma izni verme yetkisinin sanığın görev yaptığı İl"in Valisine mi yoksa İçişleri Bakanına mı ait olduğuna ilişkindir.

Konuya ilişkin yasal düzenlemeler incelendiğinde;

Anayasamızın 129 uncu maddesinin 6 ncı fıkrasında, "memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında işledikleri iddia edilen suçlardan ötürü ceza kovuşturması açılmasının, kanunun gösterdiği idari merciin iznine bağlı" olduğu belirtilmektedir.

Anayasal norm doğrultusunda çıkartılan 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinde de, memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında soruşturma izni vermeye yetkili merciler gösterilmiştir. Anılan maddenin ge-rekçesinde belirtildiği üzere, izin vermeye yetkili mercilerin belirlenmesindeki kıstas, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin atama biçimi ile idari yapımızdaki hiyerarşidir.

Bozma kararında yasal dayanak olarak gösterilen 4483 sayılı Yasanın 3 üncü maddesinin (d) bendinde; Başbakanlık ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan memur ve kamu görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idari amirinin soruşturma izni vermeye yetkili olduğu belirtilmektedir. 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun 10 ve 11 inci maddelerinde bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşları hakkında hükümler bulunduğu gibi, kuruluşların özel kanunlarında da o kuruluşun hangi bakanlığa bağlı olduğu yolunda hükümler bulunmaktadır. Örneğin; Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Sağlık Bakanlığının, Atom Enerjisi Kurumu Başbakanlığın bağlı kuruluşlarındandır. Bakırköy Kaymakamının ise, maddede sayılan yerlerde görevli bulunan memur veya diğer kamu görev-lilerinden olmadığı açıktır.

Öte yandan 3 üncü maddenin, sonradan 17.07.2004 tarih ve 5232 sayılı Kanunla değiş-tirilmiş olan (e) bendinin suç ve iznin verildiği tarihte yürürlükte bulunan biçiminde; Bakanlar Kurulu kararıyla veya bakanlıkların merkez teşkilatında görevli olup ortak kararla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında ilgili bakan, Başbakanlık merkez teşkilatının aynı durumdaki personeli hakkında ise Başbakanın soruşturma izni vermeye yetkili bulundukları be-lirtilmekteydi.

Kaymakamlar ise, 5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 29 uncu maddesi uyarınca, İçişleri Bakanlığı Müdürler Encümeninin intihabı ve Bakanın tasvibi üzerine müşterek karar ve Cumhur-başkanının tasvibi ile atanırlar. Yine 2451 sayılı Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usu-lüne İlişkin Kanuna ekli 2 sayılı cetvelde de kaymakamların ortak kararla atanan memurlardan oldukları belirtilmektedir.

Ancak, 4483 sayılı Kanunun 3/d madde ve bendindeki düzenlemeden de açıkça anlaşılacağı üzere, ortak kararla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında soruşturma izni vermeye yetkili merci, bu kişilerin bakanlıkların merkez teşkilatında görevli olmaları halinde ilgili bakan, Başbakanlık merkez teşkilatında görevli olmaları halindeyse Başbakan"dır. Bun-ların, ilgili bakanlık veya Başbakanlık merkez teşkilatında görevli olmamaları durumunda ise, haklarında izin vermeye yetkili merci, bulundukları idari veya hiyerarşik konuma göre belir-lenecektir. O halde, bakanlık veya Başbakanlık merkez teşkilatında görevli bulunmayan ilçe kay-makamları yönünden bu bendin uygulanması olanağı da bulunmamaktadır.

Öte yandan, 4483 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (b) bendinde; İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında valinin soruşturma izni vermeye yetkili olduğu belirtilmektedir. O halde, ilçe memurlarından olup, idarî ve hiyerarşik yönden il"e bağlı olarak çalışan ilçe kaymakamları hakkında soruşturma izni vermeye yetkili merci, anılan bent hükmü uyarınca, görevli bulundukları ilçenin idari yönden bağlı bulunduğu il valisidir.

Buna göre, suç tarihinde Bakırköy Kaymakamı olarak görev yapan sanık hakkında İstanbul Valisi"nin verdiği izin üzerine soruşturma yapılması yasaya uygun bulunduğundan, Yargıtay C.Başsavcılığı itirazının kabulü ile, Özel Daire bozma kararının kaldırılmasına, diğer yönleri incelenmek üzere dosyanın Özel Daireye gönderilmesine karar verilmelidir.

SONUÇ:Açıklanan nedenlerle, Yargıtay C.Başsavcılığı itirazının KABULÜNE, Yargıtay 4.Ceza Dairesinin 03.05.2004 gün ve 16660-5665 sayılı bozma kararının KALDIRIL-MASINA, diğer yönlerinin incelenmesi için dosyanın Özel Daireye gönderilmek üzere Yargıtay C.Başsavcılığına tevdiine, 12.10.2004 günü oybirliği ile karar verildi.