Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/3993 Esas 2022/4824 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi, Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesi gereğince resen terkin edilen bir kooperatifin ihyası ve yeniden Ticaret Sicili'ne tescili isteminin reddedildiği davada, Geçici 7. maddenin 15. fıkrasında belirtilen malvarlığına sahip kooperatifler için beş yıl içinde ihyası istenmesi hükmünün bulunduğunu ve ek tasfiye işlemlerinin yapılabilmesi için yeniden tescil istenebileceğini vurgulamıştır. Ayrıca 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 98. maddesi yollaması ile Türk Ticaret Kanunu'nun 547. maddesi gereğince tasfiye yapılıp kapanan kooperatiflerde ek tasfiye işlemlerinin yapılması zorunlu olduğu belirtilmiştir. Kararda, Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesi, 15. fıkrası ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 98. maddesi açıklayıcı şekilde yer almaktadır.

MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Bayındır Asliye Hukuk Mahkemesi (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla)

Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen kararın temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı vekili; müvekkili ile ... Köyü Sulama Kooperatifi arasında 08.09.1992 tarihinde imzalanan ön sözleşme doğrultusunda yeraltı suyu sulama tesisinin 6200 ve 167 sayılı Kanunlar çerçevesinde idare tarafından tamamlanarak Kooperatife teslim edildiğini, kooperatifin 28.10.2013 tarihinde Ticaret Sicilinden resen silindiğini, Genel Müdürlüklerinin 12.09.2018 tarih ve 624588 sayılı "YAS Sulama Kooperatiflerinin Tesis Borçlarının 7139 sayılı Kanun Kapsamında Düzenlenmesi" Genelgesi uyarınca işlemlerin İdarelerince yapılabilmesi için taraf teşkilinin sağlanması gerektiğini ileri sürerek ... Köyü Kooperatifinin ihyasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı cevap dilekçesinde özetle; ... Köyü Sulama Kooperatifin 28.10.2013 tarihi itibari ile Ticaret Sicilinden resen silinmesinin usul ve yasaya uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece iddia, savunma ve dosya kapsamında; davacı İdarenin alacağının herhangi bir dava veya icra dosyasına dayanmadığı, davacının alacağını somutlaştırmadığı gerekçeleri ile davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiş, verilen karara karşı davacı vekili tarafından İstinaf Kanun Yoluna başvurulması üzerine İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince; verilen kararın resen kaldırılmasına, davanın hak düşürücü süreye ilişkin dava şartı noksanlığı nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesine göre Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından resen terkin edilen kooperatifin ihyası ile yeniden Ticaret Siciline tescili istemine ilişkindir
Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesinin 15. fıkrası; "Bu maddede düzenlenmeyen hususlarda ilgili kanun ve esas sözleşmelerde öngörülen usullere göre hareket edilir. Bu madde gereğince tasfiye edilmeksizin unvanı silinen şirket veya kooperatiflerin ortaya çıkabilecek malvarlığı, unvana ilişkin kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal eder. Hazine bu şirket ve kooperatiflerin borçlarından sorumlu tutulmaz. Tasfiye memurlarının sorumlulukları konusunda, özel kanunlardaki sorumluluğa ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun veya Kooperatifler Kanunu hükümleri uygulanır. Ticaret Sicilinden kaydı silinen şirket veya kooperatifin alacaklıları ile hukuki menfaatleri bulunanlar haklı sebeplere dayanarak silinme tarihinden itibaren beş yıl içinde mahkemeye başvurarak şirket veya kooperatifin ihyasını isteyebilir" şeklinde olup, bu düzenlemede tasfiye edilmeksizin unvanı silinen kooperatiflerin, ortaya çıkabilecek malvarlığının unvana ilişkin kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal edeceği Kanun koyucu tarafından açıkça hükme bağlanmıştır. Başka bir anlatımla Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesi gereğince tasfiye edilmeksizin unvanı silinen kooperatifin malvarlığı, unvanına ilişkin kaydı silinmesine rağmen silinme tarihinden itibaren on yıl boyunca unvanı silinen kooperatifin uhdesinde kalmaya devam edecektir.
Hâl böyle olunca da; Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesinin 15. fıkrasının son cümlesinde yer alan; "... bulunanlar haklı sebeplere dayanarak silinme tarihinden itibaren beş yıl içinde mahkemeye başvurarak şirket veya kooperatifin ihyasını isteyebilir" şeklindeki düzenlemede mevcut beş yıllık sürenin tasfiye edilmeksizin unvanı silinen ve fakat hâlen malvarlığı bulunan şirket ve kooperatifler dışındaki şirket ve kooperatifler yönünden uygulanması gerektiği, ayrıca 1163 sayılı Kooperatifler Kanun'un 98. maddesi yollaması ile Türk Ticaret Kanun'un 547. maddesi gereğince tasfiye yapılıp kapanmış olsa dahi ek tasfiye işlemlerinin yapılması zorunlu olduğu hallerde kooperatifin ek tasfiye işlemlerinin yapılabilmesi için yeniden Ticaret Siciline tescili istenebileceğine göre malvarlığında yeraltı suyu sulama tesisi bulunduğu iddia edilen dava dışı ... Köyü Sulama Kooperetifi hakkında açıklanan yasal düzenlemeler ve belirtilen ilkeler ışığında ek tasfiye gerektiren işlemler bulunup bulunmadığı araştırılmadan yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu anlaşılmış, bu sebeple İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin 01.02.2021 tarih, 2020/1984 Esas, 2021/139 Karar sayılı kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, davacı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, 6100 sayılı HMK 373. madde hükümleri gözetilerek dosyanın İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 19.10.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.