Görevde yetkiyi kötüye kullanmak suçundan sanık L.... Y......."nun TCY.nın 240/1, 80, 59/2, 647 sa-yılı Yasanın 4, 5 ve 6. maddeleri uyarınca birer ay aralıklarla 10 eşit taksitte ödenmek üzere 758.330.000 lira ağır para cezası ve 2 ay 27 gün memuriyetten yoksun kılınma cezası ile ceza-landırılmasına ve cezalarının ertelenmesine ilişkin Yargıtay 4. Ceza Dairesince verilen 16.10.2003 gün ve 5-42 sayılı hükmün, sanık tarafından süresinde temyiz edilmesi üzerine dosya, 13.11.2003 günlü yazı ile Birinci Başkanlığa gönderilmekle, Ceza Genel Kurulunca okundu, gereği konuşulup düşünüldü.

CEZA GENEL KURULU KARARI

Ağrı Valisi T. Cumhur Ersoy tarafından, İçişleri Bakanlığına gönderilen 4.11.1999 tarihli yazıda; son iki yıl içerisinde valililikçe sınır ticareti yoluyla elde edilen gelirlerin büyük ölçüde yatırıma arıldığı, 20 ana başlık altında özetlenen alanlarda yaklaşık 30.000.000.-$

$ (15 trilyon TL) harcandığı, yatırımlarda sınır ticareti konusunda iyimser tahminlerde bulunulması, bir ölçüde hesapsız, plansız ve programsız davranılması nedeniyle valiliğin ödeme planında yaklaşık 3.000.000.000.000. (üç trilyon) TL tutarında açık bulunduğu, yapılan sözleşmelerin büyük bölümünde geri dönüş imkanı bulunmadığı, ayrıca bu yatırımların bitirilmesinin ilin ekonomik ve sosyal geleceği bakımından haya-ti öneme haiz olduğu, yatırımların gerçekleşmemesi veya yarım kalması halinde yaşanan ekonomik canlanmanın tersine döneceği, bütün uğraşılara rağmen yeterli kaynak temin edilememesi halinde, Valililikçe yapılan sözleşmeler ve buna bağlı olarak verilen taahhütlerin karşılanamayacğı, bu duru-mun Valilik ve dolayısıyla Devletin vatandaşlar ve alacaklılar nezdindeki onuru, ciddiyti ve güve-nilirliği açısından telafisi mümkün olmayacak zararlara yol açacağı, sorunun çözümünün tek kaynğının sınır ticareti ve bu ticaretten Valiliğe alınan fon olduğu, bu nedenle, 1999 yılı için ilave 100.000 ton motorin ithal izni verilmesi ve ayrıca Valiliğin içinde bulunduğu ekonomik durum dikkate alınarak, 2000 yılı için bu miktarın 250.000 tona çıkarılması gerektiğinin bildirilmesi üzerne, İçişleri Bakanlığınca konunun incelenerek, yapılan işlemlerde yasaya aykırılıkların saptanması halin-de sorumlular hakkında ceza ve disiplin soruşturması yapılması gerektiği görüşü Teftiş Kurulu Baş-kanlığına bildirilmiş, 12.9.1999 tarihli 4 sayfalık bir faks yazısında; L.... Y....... tarafından ihalelerde ve sınır ticaretinde usulsüzlükler yaptığının bildirilmesi üzerine bu iddialar da, diğer iddialarla birlik-te değerlendirilmiş, Mülkiye müfettişleri tarafından düzenlenen 27.1.2000 tarihli inceleme ve soruşturma raporunda; Ağrı Eski Valisinin Bakanlar Kurulunun Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin Kararı uyarınca yetkili ve sorumlu makam olarak Ağrı İli için motorin ithali konusunda getirilmiş olan limiti bilerek ve isteyerek yapılan bazı yatırımlara kaynak temin etmek amacıyla aşılmasını sağlamak suretiyle görevini kötüye kullandığı, Ağrı Eski Valisinin, Bakanlar Kurulunun 23.12.1998 gün ve 12254 sayılı "Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin Kararının" 10. Mad-desine dayanarak Dış Ticaret Müsteşarlığınca, Ağrı Valiliğine sınır ticareti kapsamında 112.500 ton motorin ithaline izin verildiği halde gerek Sınır Ticaret Bürosu tarafından doğrudan ve gerek kamu kurum ve kuruluşları ve gerekse Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulan şirketler aracı-lığı ile yapılan çeşitli işlere finansman temin etmek amacıyla toplam 239.500 ton motorin ithali için uygunluk belgesinin düzenlenmesini sağladığı, düzenlenen bu belgeler karşılığında 10.11.1999 tari-hine kadar fiilen 117.486.813 kg motorin ithalatının gerçekleştirilmesine yol açtığı ve ayrıca Gürbulak Gümrük Müdürlüğünün Nisan 1999 ayına ait defterin kayıp olması ve henüz süresi bit-meyen 18.000 tonluk uygunluk belgesinin de müktesep hak olarak şahısların elinde bulunduğunun anlaşılması nedeniyle yıl içinde daha yüksek bir oranda motorin ithaline neden olmak suretiyle görevini kötüye kullandığı yönünde yeterli delillerin mevcut olduğu, hakkında MMHK hükümlerine göre soruşturma açılması gerektiği görüşü bildirilmiş,

Teftiş Kurulunca da bu görüş benimsenerek sanık hakkında MMHKM hükümleri uyarınca soruşturma açılması gerektiğinin bildirilmesi üzerine, İçişleri Bakanınca 7.2.2000 tarihinde soruşturma izni verilmiş, 11.7.2000 tarihli fezlekede de; inceleme ve soruşturma raporundaki saptamalar ve öneriler aynen tekrarlanarak, sanık hakkında, TCY.nın 240. maddesi, ihalelerde usulsüzlük yapılması nedeniyle sanık ve ihale komisyonu üyeleri hakkında TCY.nın 240 ve 80. maddeleri ile yargılanmak üzere Lüzumu Muhakeme kararı verilmesi gerektiği görüşü bildirilmiş,

Danıştay 2. Dairesince 19.12.2000 gün ve 2630-4238 sayılı karar ile, 2 nolu iddialar yönünden, sanık ve diğer ihale komisyonu üyelerinin men"i muhakemelerine, izin miktarının üzerinde motorin ithal edilmesi iddiası ile ilgili olarak sanığın TCY.nın 230. maddesi uyarınca yargılanması için oyçokluğuy-la Lüzumu Muhakeme kararı verilmiş, bu karar, sanığın itirazı üzerine Danıştay İdari İşler Kurulunca 28.11.2002 gün ve 123-101 sayı ile onanarak kesinleşmiştir.

Sanık Mülkiye müfettişlerine gönderdiği 28.3.2000 tarihli yazılı savunmasında: Bakanlar Kurulu"nun Sınır Ticaretini düzenleyen 23.12.1998 gün ve 12254 sayılı kararının 10. maddesine istinaden Dış Ticaret Müsteşarlığınca Ağrı iline 1999 yılı için 112.500 ton motorin ithaline izin veril-miştir. Motorin ithali ile ilgili işlemler Valiliğimizce oluşturulan Sınır Ticareti bürosunca yürü-tülmektedir. Motorin ithal edecek olan gerçek ve tüzel kişiler Bakanlar Kurulu Kararı ve Ağrı Valiliği Sınır Ticareti Yönergesine göre değerlendirme kurulları tarafından belirlenmektedir. Bu de-ğerlendirme kurulunun başkanlığını Valilikçe görevlendirilen bir Vali yardımcısı yapmakta ve bu kurula Defterdar, Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı, Sanayi ve Ticaret Müdürü, Gümrük Müdürü, Dış Ticaret Müsteşarlığından bir temsilci, İl Tarım Müdürü üye olarak katılmaktadır. Motorin İthal edecek olan gerçek veya tüzel kişilere bu kurullarca uygunluk belgesi verilmekte ve buna dayanılarak motorin ithalatı gerçekleştirilmektedir. Verilen uygunluk belgelerinin geçerlilik süreleri 3 ay olup süresi içerisinde kullanılmaması halinde iptal edilmektedir. İptal edilen miktarlar için komisyon talepleri değerlendirip, yeniden uygunluk belgesi vermektedir. Ağrı Valiliğine 112.500 ton tahsis yapılmasına rağmen 239.500 ton motorin için uygunluk belgesi verilmesinin sebebi budur. Ayrıca muhtemelen ortaya çıkan bu fazlalığın sebeplerinden birisi de Sayın Bakanlardan sorulduğunda öğre-nilecektir ki, Devlet Bakanları S.... E... G....., R…

…. Ö…

… ve R…

….. M…

……" nun tahsis taleplerinin değerlendirme kurulu tarafından dikkate alınması olasılığıdır. Ağrı bilindiği gibi Türkiye"nin en geri kalmış bölgelerinden birisidir. Sınır ticareti ile tanınan motorin ithali ise bölgeye ekonomik anlamda girdi sağlayan Bakanlar Kurulu kararı ile verilmiş bir imkândır. Verilen bu imkânı maksimum düzeyde kullanmak ise biz idarecilerin görevidir. Ağrı Valiliğine tanınan 112.500 ton tahsisin aşılma sebebi yukarıda da belirttiğim gibi yapılan tahsislerin 3 ay içerisinde çekilmemiş ol-ması sebebiyle yerine yeni tahsislerin yapılmasıdır. Uygunluk belgesi alan her başvuru sahibinin 3 ay boyunca verilen tahsisi, çekme hakkı olduğu için kendisine tahsis edilen miktarın ne kadarını çekeceği tahsis komisyonunca da bilinmemektedir. Nitekim Müfettişliğinizin tetkikinde de be lirtildiği gibi 239.500 ton motorin için uygunluk belgesi verilmesine rağmen fiilen 117.486 ton motorin ithali ger-çekleştirilebilmiştir. Bu ise 5.000 tonluk fazlalığı işaret etmektedir. (10.11.1999 tarihi itibariyle). An-cak Ağrı Valiliğinden ayrıldığım tarihe kadar (09.10.1999) olan rakamların 112.500 tonu geçmediği ortaya çıkmaktadır. Benden sonra gelen motorin konusunda herhangi bir bilgim yoktur. Ayrıca Vali olarak benim bu kurulun işine müdahale etmem söz konusu olmamıştır. Motorin ithali ile ilgili tüm kararlar Değerlendirme Kurulu tarafından alınmış ve uygulanmıştır. Bu belgeleri kimlerin imzalayıp verdiği müfettişliğinizce de bilinmektedir. Değerlendirme Kurulunun varsa sorumlu tutula-cağı bir yerde Vali olarak benim sorumlu tutulmam oldukça düşündürücüdür. Mevcut mevzuata aykırı olarak Değerlendirme Kurulu başkan ve üyelerine herhangi bir kanunsuz emir ve yazılı talimatım da söz konusu olmamıştır.Vali olarak şahsıma isnat edilen bu suçlamanın yasal bir dayanağı yoktur, suç-lamayı kabul etmiyorum. Devleti temsil eden bir Vali olarak Devleti küçük düşürücü bir iş ya-pılmamıştır. Bu konularda usulsüz işlemlere de imza atmış değilim, neden suçlandığımı da anlaya-bilmiş değilim. Ayrıca buradan elde edilen gelirler tamamen Devlet Yatırımlarında kullanılmıştır, şeklinde savunma yapmış,

Danıştay İdari İşlerine yaptığı itirazda; ithal edilen motorinin 117.486.813 kg olduğunu, lüzumu muhakeme kararında 239.500 ton motorinin ithal edilmesine neden olduğunun ileri sürüldüğünü, bunun yanlış algılamadan kaynaklandığını, diğer yönden Kararnamenin 10. maddesinde ve Yönergenin 13. maddesinde değerlendirme kurulunun kimlerden oluşacağının belirtildiğini, vali olarak kendisinin gö-revli olmadığını, bu nedenle uygunluk belgeleri verilmesinden sorumlu tutulamayacağını beyan etmiş-tir.

Duruşmalarda ise, suçlamaları red ederek, savunmalarını yazılı olarak sunmuş, bu savunmalarında, 21 kişiye 21.000 ton için izin verildiği halde, bu kişiler tarafından toplam 27.290.090 kg ithalat yapıldığı, 6.290.090 kg. fiili ithalden kendisinin sorumlu olmayacağını bu miktarın toplamdan düşürülmesi ge-rektiğini belirterek, buna ait belgeleri dosyaya ibraz etmiştir.

Tanık Y.... F.... D....müfettişlerce alınan beyanında; Ağustos 1998 tarihinden bu yana Ağrı Vali Yardımcılığı görevini yapıyorum ve o tarihten beri sınır ticareti bürosundan sorumluyum. 1998 yı-lında ithal edilecek motorin için gümrük vergisi uygulaması yoktu, büro olarak, düzenlenen belgeler-den Vali Beyin talimatı ile ton başına 30 USD alıyorduk. 1999 yılında ise ser-best bırakılan ithal kalemleri için limitler getirilmişti. Bu limit motorin için 1999 yılında 112.500 ton olarak belirlenmiş-ti, kararname gereğince kurulan değerlendirme kurulu başkanı, uygunluk belgesi veren kurulun amiriyim. Temmuz 1999 tarihine kadar verdiğimiz motorin belgeleri ile bu kontenjanı doldurmuş idik. Ancak belge süresi (3) ay olduğu ve bir kısım belge karşılığında mal çekilememesi nedeniyle ka-pıdan giren motorin açısından kontenjan dolmamıştı. Bu rakamda yaklaşık 70.000 ton ci-varında idi. Belge olarak kontenjan dolunca durumu Vali beye intikal ettirdim, kendisi de takip ediyordu, il kon-tenjanının arttırılacağı yönünde söz aldığını, bu gelirlerden Ağrı için yapılmakta olan çeşitli yatırımlar dolayısıyla paraya ihtiyaç olduğunu, çekilmeyen mallar karşılığında belge verilmesine devam edilmesini söyledi, 1999 yılında ton başına 40 USD alıyorduk. Zaman ilerledikçe çekilmeyen mallar için verdiğimiz kontenjanda doldu, durumu yine intikal ettirdim, aynı gerek-çelerle belge verilme-sine devam edilmesini istedi, üst makamlardan ve bakanlardan belge verilmesi yönünde taleplerin geldiğini, belge vermek zorunda olduğunu söyledi. Motorin ve belge olarak kontenjan aşılınca de-ğerlendirme kurulu üyeleri belge vermemekte direnmeye başladılar, Vali Beyin talimatlarını iletmeme rağmen belge verilmemesi üzerine Vali Bey bütün kurul üyelerini gece konağına çağırarak belgeleri imzalamalarını istedi, onlarda ertesi gün imzaladılar. Zaman zaman kurul üyeleri kontenjan üstünde belge verilmesi nedeniyle yetkili herkes hakkında çeşitli dedikoduların çıktığını dile getiriyorlardı. Bu konuda benimde duyumların oluyordu. Durumu Vali Beye arz ettim, dedikodulara kalırsak hiçbir iş yapamayız, bölgede dedikodu yapma alışkanlığı mevcut, biz işimizi yapmalıyız dedi, sorumluluğun kendisine ait olduğunu söyleyerek uygulamanın sürmesini istedi. Kısaca kararname gereğince de her şeyin sorumlusu ve yetkilisi de Vali Bey idi. Biz değerlendirme kurulu olarak kararlarımızı katılan üyelerin oy birliği ile alıyoruz. Basılı matbu evraklarda kurul üyelerinin isimleri ve görevleri yazılıdır. Toplantıya katılanlar kendi bölümlerini imzalarlar, Valilikçe hazırlanan yönergede kapıdan ithal edilecek motorinin evsafına uygunluğu için Valilikçe bir kurul kurulması ön görülmüştür. Ancak bu konuda herhangi bir işlem yapılmamıştır, sadece Vali Beyin beyanından bu konudaki çalışmanın güm-rük müdürlüğünce yapılacağı hususunda bir duyumum bulunmaktadır. Değerlendirme kurulu olarak zaman zaman köy hizmet birlikleri gibi bazı yerlere de belge veriyoruz. Ancak öğrendiğime göre Vali Beyin talimatıyla birlikler adına verilen motorin kontenjanı başka şahıslar tarafından kullanıl-mış, birliklerin motorin için başvuruları da Vali Beyin talimatlarıyla yapılmıştır. Sınır ticaret büro-sundan sorumlu Vali Yardımcısı olmam sıfatıyla tüm öde-me evraklarında imzam bulunmaktadır. İzinde bulunduğum sürelerde ise yerime bakan arkadaş imza atmıştır. Bürodan yapılan hiçbir harca-manın içeriğini yada sarf belgelerinin olup olmadığı yada bu harcamaların kamu yararına olup olmadı-ğını tartışmak durumunda değiliz. Verilen emirleri yerine getirmek durumundayız. İlimizde sınır tica-ret gelirleriyle önemli yatırımlar Vali bey tarafından başlatılmıştır. Sınır ticaret bürosunun herhangi bir mevzuatı olmaması nedeniyle yatırım ve harcamalarda belli bir serbestlik içinde hareket edilmiştir. Bu büronun gelirleriyle gerek doğrudan, gerek kuruluşlar, gerekse şirketler aracılıyla yapılan yatı-rımlar söz konusudur. Vali Bey önce işin keşfini çıkarttırıyor ve daha sonra bir yüklenici bularak kendisi ile anlaşmayı sağladıktan sonra ihale evrak-larını hazırlatıyor, bu konularda herhangi bir bilgim olmuyor, ödemeler sırasında evrakı imzalamak zorunda kaldığım için bilgi sahibi oluyordum. Vali bey sınır ticaret gelirleri ve giderleriyle çok yakından ilgilenirdi. Her akşam gelirleri ve yatırımlar karşı-lığında yapılacak ödemeleri hesaplardı. Bu nedenle kendisi dışında kimsenin gelir ve giderlerin miktarından bilgisi olmuyordu, tayini çıktıktan sonra ayrılacağı gün sınır ticaretinden yapılacak borç ödemelerini ve verilmiş olan vadeli çeklerin dökümünü dikte ettirdi. O zamana kadar her şey iyi gö-züküyordu. Mevcut gelirimiz ile tüm yatırım harcamalarımızın giderlerini karşılayabileceğimizi sanıyordum. Ertesi gün Vali Vekili iken işlemleri yürütmek ve bir değerlendirme yapmak için banka mevcutlarını istediğimde borçlar ile gelirler arasında yaklaşık 2.5 trilyon liralık bir açık bulunduğunu gördüm. Durumu birkaç gün sonra göreve başlayan yeni Valiye ilettim. Bu esnada yeni borçlar ortaya çıkmıştı, eski Valimizi telefon ile arayarak konu hakkında bilgi almak istedim, bir sıkıntının ol-mayacağını, verdiği ödeme tablosu ile işlerin halledilebileceğini, sınır ticaretinden şirketlere borçlar verildiğini, şirketlerin kalkınma bankasından alacağı krediler ile bu borçların geriye alınması suretiyle yüklenicilere olan borçların kapa-tılabileceğini, Ağrı Stadı kale arkası tribünü ve Amatör saha üstü-nün kapatılması işlerini iptal ede-bileceğimizi söyledi, sınır ticaret gelirlerinden şirketlere verilen pa-ranın hangi amaçla verildiği konu-sunda bilgi sahibi değiliz. Harcamalar tamamen Vali Beyin direktifleri ile yapıldığı için ne miktarda nerelere yapıldığını açıklamak mümkün değildir, İlin kalkınma-sından başka bir düşüncesi bulunmadığı düşüncesindeyim, şeklinde beyanda bulunmuş,

Mersin Asliye Ceza Mahkemesinde, tanık sıfatıyla alınan beyanında ise; sanıkla çalıştığım süre içerisinde bir ihmaline rastlamadım, sanırım sorun sanıktan sonra Ağrı"ya atanan kişiyle sanık arasındaki sürtüşmeden kaynaklanmaktadır, 1998 yılına kadar sınır ticaretinde bir limit yoktu, 1999 yılında limit getirildi, 1999 yılındaki 112.500 tonluk limit içinde belge verildi, bu belge 3 ay geçerliydi, 3 ay içinde belgedeki miktar getirilmemişse yeniden belge veriliyordu, bu durum mevzuata uygundur fiili ithalatı kendisi takip ettiğinden, bu miktarın limite ulaşmadığını belirtip, kurulu ikna edip belge verilmesi yö-nünde talimat vermekteydi, bakanların ve milletvekillerinin valiyi arayarak, bir kısım şahıslara belge verilmesi yönünde telkinlerde bulunduğunu hatırlıyorum.

H.... İ...... A......müfettişler tarafından alınan beyanında; 01.10.1998 tarihinde Ağrı Vali Yardımcısı olarak göreve başladım. 18.12.1998 tarihinde Gürbulak Sınır Kapısı Mülki İdari Amirliğine gönde-rildim. 1999 yılı için ilimize Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından Sınır Ticareti Kapsamında 112.500 ton mazot kontenjanı tanınmıştı, kapıda 18 Haziran 1999 tarihine kadar görev yaptım. Döndüğüm tarihlerde ilimize tanınan kontenjan hemen hemen dolmuştu. Ancak Vali Bey bütün değer-lendirme kurulu üyelerini zaman zaman evine ve makamına çağırarak baskı yapmak sure-tiyle bilerek ve isteyerek kontenjan üstünden motorin belgesi verilmesini sağlamıştır. Hatta kimlere belge veri-leceğini Vali Beyin dikte ettirdiği söylenmektedir. Kontenjan aşıldıktan sonrada başta defterdar bey olmak üzere bazı kurul üyelerinin yapılan işin suç olduğu yönünde Vali Beye itirazda bulundukları ama bunun olsa olsa TCK 526"ya muhalefet olacağı ve bu nedenle çekinmemeleri gerektiğinin söy-lendiği ifade edilmiş, tayini çıktığı dönemde bile motorin belgesi verilmesi yönünde ısrarlarını sürdürmüş, ama tayini çıkması nedeniyle son talebi kurul üyeleri tarafından yerine getirilmemiştir. Duy-duğum kadarıyla, kendisine bazı üst düzeydeki görevlilerin yada siyasetçilerin baskısı olduğunu ve bu nedenle belge vermek zorunda kaldığını, kurul üyelerine sık sık ifade etmiştir. Dolayısıyla Vali beyin bu şekilde suç işlemesinin temelinde kendi geleceği için siyasi yatırım yapması gelmektedir. Ben kontenjanın aşılarak motorin belgesi karşılığında alınan gelirler ile yatırımların finanse edilmek istendiği düşüncesine katılmıyorum. Motorin belgeleri 1.000."er ton olarak verilmektedir. Sınır ticaret fonuna ton başına 40 USD alınmaktadır. Ancak belge alanların ayrıca bu belgeleri 15-20 bin USD karşılığında başka kişilere sattıkları kamuoyunda söylenmektedir. Ağrı Valiliği Sınır Ticareti gelirlerinden ilimizde gerek kuruluşlar aracılığıyla, gerekse şirketler aracılığıyla bazı yatırımlar yapılmıştır. Vali bey görevden ayrıldığında yapılan, yada yapılması düşünülen yatırımlar nedeniyle belirli bir borç taahhüdü doğmuştu. Ancak sınır ticaretinden bu borçları karşılayacak miktarda yeterli gelir bulunmamaktaydı. Şayet Vali bey görevden ayrılmamış olsaydı sanırım kontenjanın aşılmasına rağmen motorin belgesi vermeye devam etmek suretiyle bu yatırımları finanse etmeyi amaçlıyordu, şeklinde beyanda bulunmuş,

Duruşmada, 21.11.1999 tarihli ifadesinin doğru olduğunu söylemiştir.

İ...... A......müfettişlerce 18.11.1999 tarihinde alınan beyanında; 5 yıldan bu yana Ağrı İl Tarım Müdürü olarak görev yapıyorum, göreve başladığımdan bu yana Sınır Ticareti De-ğerlendirme Kurulu Üyesiyim. Sınır ticareti kapsamında bulunan mallardan motorin dışında her-hangi bir sıkıntı yaşanmamıştır. Ancak motorin konusunda ben ve diğer kurul üyeleri oldukça sıkıntı yaşadık. Yıl içinde önceleri müracaat eden kişilerin belgelerini verirken herhangi bir sorun yoktu. Daha sonraları kotanın aşıldığını haricen öğrenmemiz üzerine belge düzenlememek için ısrarcı bir tavır içerisine girdik. Ancak Vali bizi bir gece konağına çağırarak "Ben ilin Valisiyim, Ankara"dan baskılar yapılıyor, kendileri ile görüştüm, motorin kotamızı arttıracaklar, bunun için çekinmenize ge-rek yok, kotayı aşmışta olsak, motorin için söz verdiğim yeni belgeleri imzalayacaksınız, bu belge-lerden elde edilen gelirler ile Ağrı"ya yatırım yapıyorum, ben talimat verdikten sonra çekinmenize gerek yok, aynı zamanda belge verdiğimiz halde malını çekemeyenler var bu neden-le kota henüz aşılmamış oluyor." dedi, hatta bir ara benimle çalışmayanın kafasını koparırım gibi bir ifade de kullandı. Bunun üzerine yeni belgeleri imzalamak zorunda kaldık. Vali bey göreve başladığından ayrıldığı tarihe kadar motorin belgeleri konusunda Sınır Ticaretinden Sorumlu Vali Yardımcısı Yunus Demir"e verdiği listelere istinaden, uygunluk belgelerini düzenliyorduk, tespit ettikleri dışında kimseye belge verilmemiştir. Kağıt üzerinde esas belgeyi alanlar normal tacirlerdir. Ancak haricen duyduğumuza göre ilimizin ileri gelen bazı kişileri bu tacirler aracılığı ile belgeleri kullanmışlardır. Vali Beyin bu konuyu bilmemesi mümkün değildir. Hatta tayini çıkmadan kısa bir süre önce bize (26) adet biner tonluk belge düzenlenmesi için baskı yaptı, tayi-ni çıkınca, belgelerin hiç birini imzalamadık. Vali Beyin mevzuata aykırı biçimde belge verilme-sinde ısrarcı olmasının ne-deninin siyasilere hoş görünmek düşüncesi olduğunu sanıyorum. Vali Beyin bu belgeler karşılığın-da maddi çıkar sağladığı yönünde hiçbir olumsuz kanaatim yoktur. Siyasilerin isteklerine ve bas-kılarına her konuda olduğu gibi bu konuda da çabuk boyun eğerdi. Zaman içerisinde, sınır ticaret fonundan müdürlüğümüzün onarımı ve çeşitli ihtiyaçları için yaklaşık 7-8 milyar civarında yardımda bulunmuştur. Bu konuda müdürlüğümüzün onarımını yapan yada mal veren esnafın faturalarını kendisine ibraz ettiğimde sınır ticareti fonundan o kişi adına ödeme yapılmakta idi. İlimizde sınır tacirleri ile anlaşan bazı ileri gelen şahıslar, sınır tacirlerinden aldıkları komisyon karşılığında Vali Beyden belge alınmasını sağlamaktadırlar. Yani bu şahıslar sınır tacirlerinden komisyon alarak belge alınmasını temin etmektedirler. Vali Bey bu şahısların sınır tacirlerinden komisyon aldıklarını bildiği halde baskılarına direnemediği için herhangi bir tedbir alamamıştır. Ancak Vali Beyin bu iş-ten herhangi bir çıkar sağladığı konusunda bilgi, görgü ve duyumum yoktur, şeklinde beyanda bu-lunmuş,

Duruşmada, 18.11.1999 tarihli beyanına benzer anlatımda bulunmuştur.

A.. Ö......müfettişlerce 18.11.1999 tarihinde alınan beyanında; Ağrı Defterdarı olarak 1999 yılından itibaren kurulda görev yapmaya başladım, Defterdar olarak mevzuata ve kurallara uymaya özen gösteririm. Motorin kotasının dolmasını müteakip yapılan başvurular karşısında motorin için uy-gunluk belgesi düzenlenmemesi gerektiğini ilgili Vali Yardımcısına defalarca söyledim. Ancak bu belge karşılığında belirli bir ücret alındığını, bunun yatırımlarda kullanıldığını, belge vermelerinin İlin yararına olduğunu ifade etmiştir. Ancak ben kotanın aşılmasından sonra hiçbir çoğunluk kararına katılmadım ve düzenlenen motorin belgelerini imzalamadım. Eylül 1999 tarihi içerisinde izinli ola-rak il dışına gittiğim dönemde yapılan kurul toplantısında büyük miktarda motorin belgesi düzenlen-mesi için kurul üyelerine baskılar yapılmış ancak kontenjanlar aşılmış olduğu için toplantıda oy bir-liği sağlanamamış, bunun üzerine Vali Bey tüm kurul üyelerini gece evine çağırarak, baskı yapmak suretiyle belgeleri imzalamalarını sağlamış, izinden döndükten sonra yapılan ilk kurul toplantısında yeniden motorin için belge düzenlenmesi istendi, kontenjanlar aşıldığı için buna muhalefet ettim. Daha sonra Vali Bey beni makamına çağırarak herkes imzalıyor, vekilin imzalıyor sen neden imzalamıyorsun diye sordu, bende kendisine kararname uyarınca kontenjan dolduğu için imzalamadığımı ifade ettim. Bunun üzerine bana "Ankara"dan üst düzeyde çeşitli baskılar olmaktadır, bu belgeleri vermek zorundayım, imzalarsan senin için iyi olur" dedi ben imzalamayacağımı söyleyerek makamın-dan ayrıldım. Kurulca tarafından çeşitli tarihlerde ilçelerin köy hizmet birliklerine ve sosyal yardım-laşma vakıflarına zaman zaman motorin için uygunluk belgesi düzenledik, bu tür birim ve kuruluşla-rın maddi sıkıntılarını bildiğim için gelir sağlamak amacı ile kararlara katıldım. Kontenjan dolduktan sonra fazladan verilen her uygunluk belgesi dışarıda kişiler arasında alım satıma neden olmuştur, kon-tenjan aşılmasından sonra belge imzalamadığım bilindiği için zaman zaman tehditler aldım, bu ka-dar yüksek miktarda motorin belgesinin kontenjan aşıldığı halde verilmesinin siyasi baskılarla izah edilebileceğini düşünmüyorum. Diğer bir ifade ile bu belgelerin dışarıda başka şahıslara yaklaşık 10-15 bin USD arasında alınıp satıldığını biliyoruz. Dolayısıyla idare olarak böyle bir ortama neden olunmuştur. İl Valisinin bu uygulamadan dolayı maddi çıkar sağladığı yönünde bir bilgim yoktur. İl Valisi bildiğim kadarıyla hukuku bilmesine rağmen bu konuda gözü kara davranmıştır. Neden olarak da ekonomik olarak geri kalmış olan Ağrı için iyi bir gelir kaynağı olarak gösterilmiştir. Bildiğim kadarıyla Vali Bey büronun tüm gelir ve gideriyle doğrudan kendisi ilgilenmekte ve başkasına müdahale ettirmemekteydi. Tüm harcamaların ve para hareketlerinin yönlendirilmesi Vali Beyin emir ve talimatlarıyla yapılmıştır. Başka hiç kimsenin bilgisi ve yetkisi olduğunu zannetmiyorum,

Duruşmada, 18.11.1999 tarihli ifadesinin doğru olduğunu söylemiştir.

C…

…. A…

…….., 18.11.1999 tarihinde müfettişlerce alınan beyanında; 7 yıldan bu yana Sanayi ve Ticaret İl Müdürü olarak çalışıyorum, sınır ticareti değerlendirme kurul üyesiyim. Esasen kurul üyesi olarak bizlerin herhangi bir yetkisi bulunmamaktadır. Vali Beyin talimatı ile önceleri tespit edilmiş olan kişilere uygunluk belgelerini imzalamak zorunda kaldık. Zira sicil olarak Valilik makamına bağlı memurlarız, şeklinde diğer tanıkların anlatımlarına uygun beyanda bulunarak, Motorin kotaların aşılmasının nedeninin Vali Beyin beyanlarına göre, Ağrı"da yapılan yatırımların devam ettirilmesi olduğunu söylemiş,

Duruşmada da, müfettiş huzurunda verdiği beyanların doğru olduğunu söyleyerek, benzer anlatımda bulunmuştur.

Abdulbaki Demir, 19.11.1999 tarihinde müfettişlerce alınan beyanında; Ağrı İl Özel İdare Müdürlü-ğünde şef olarak çalışmakta iken, 1990 tarihinden bu yana sınır ticaret büro amirliğini geçici olarak yürütmekteyim. 1998 yılında motorin için yaklaşık 480.000 ton civarında uygunluk belgesi düzenle-memiz nedeniyle Dış Ticaret Müsteşarlığından motorin için belge verilmemesi yönünde uya-rıldık, 1999 yılında ise Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından motorin ve diğer kalemler için kota sınır-laması getirildi. Temmuz 1999 tarihinden değerlendirme kurulunun uygun gördüğü kişilere verilen belge miktarı ile limitimiz dolmuştu. Esasen limitimiz dolana kadar isteyen herkese belge veriliyordu. Ancak belgelerin süresinin (3) aylık olması nedeniyle, Vali Bey gümrükten aldığı bilgilere göre bazı belge sahiplerinin motorini çekemediklerini söyleyerek 68-70 bin ton civarında daha belgenin tanzim edilmesini istedi, peyderpey bu miktara belge verildi, bu limit de dolunca Vali Bey üst makamlardan çeşitli kişilerce ricalarda bulunulduğunu ve hatta bazı pusulalar gönderildiğini, bu nedenle belge vermeye devam edilmesi gerektiğini bizlere bildirdi. Vali Bey zaman zaman yürütülmekte olan ya-tırım çalışmaları için gelire ihtiyaç olduğunu, bu nedenle belge vermeye devam edilmesi gerektiğini söylemiştir. Ayrıca terör bölgesinde bulunmamız nedeniylede belge vermeye devam etmemiz gerekir diye bizlere söylerdi. Bu şekilde hem belge olarak hem de gümrükten çekilen miktar olarak kontenja-nımız aşılmış, son verilen belge toplamı 239.500 tondur. Gümrükten fiili çekilecek mal olarak da kontenjanımız yaklaşık 30.000 ton aşılmıştır. Ben kontenjanımız aşıldığı zaman durumu kurul üyelerine ilettim ve kendilerini uyardım. Bu nedenle zaman zaman kurul üyeleri de belge vermemekte direnmeye başladılar. Bunun üzerine Vali Bey hepimizi akşam konağına çağırarak kendisine üst düzeyden ricalar olduğunu ve ayrıca başlanan yatırımların bitirilmesi için sıcak paraya ihtiyaç bulunduğunu, belgelerin verilmesine devam edilmesi gerektiği yönünde talimat vermesi üzerine defterdar dışında kurul üyeleri istemeyerek de olsa belgeleri imzalamaya devam ettiler. 1998 ve 1999 yıllarında ilçelerde bulunan köy hizmet birliklerine verilen sınır ticaret belge-lerine istinaden çeşitli tarihlerde motorin için uygunluk belgeleri düzenlenmiştir. Ancak söz konusu birliklerin bu yönde herhangi bir müracaatı olmamıştır ve birlikler tarafından da büromuza ücret yatırılmamıştır. Vali beyin talimatıyla birlikler adına bazı şahıslar tarafından ücretler ödenmiş ve belgeler şahıslar tarafından kullanılmıştır. Daha sonraki dönemlerde ise birliklere büromuzdan çeşitli miktarlarda yardımlar gerçekleşti-rilmiştir. Kontenjanın aşılmasından sonraki dönem içerisinde motorin için uygunluk belgesi verecek kişilerin listesini Vali bey bana ve Vali yardımcısı Yunus beye yazdırır buna göre belgeler tanzim edilirdi. Vali beyin kararnameye aykırı olarak kontenjanın üstünde belge vermeye zorlamasının nede-ni, jeotermal tesisleri ve karbondioksit fabrikası başta olmak üzere diğer yatırımları finanse etmek olduğu herkes tarafından bilinmektedir. Zaman zaman bu belgelerin düzenlenmesi dolayısıyla maddi çıkar sağlandığı yönünde çeşitli dedikodular ortaya çıkmıştır. Bunu Vali beye ilettiğimde; bana boğazından bir şey geçmiyorsa korkma, dedikodu çıkacak diye hizmetlerden vaz mı geçelim diye beyanlarda bulunmuştur. Tüm işler Vali Beyin bilgisi ve tam yetkisi içerisinde yürütülmüştür. Vali beyin tayini çıkmadan 2-3 ay önce sınır ticaret gelirlerinden araç alımı ile ilgili soruşturmaya gelen mülkiye müfettişlerinin tavsiyesi ile bir yönerge hazırlandı ama bu yönergeye 01.01.1999 tarihi atıldı. Bu nedenle bu yıl içinde yönerge hükümleri tam olarak yerine getirilememiştir. Vali bey ayrıldıktan sonra Vali Vekili olan Yunus bey ile yaptığımız değerlen-dirmede 5 trilyon civarında borcumuzun bulunduğunu ancak banka mevcudunun 2,5 trilyon olması nedeniyle 2,5 trilyon liralık bir açık olduğunun farkına vardık.

Duruşmada, Mülkiye müfettişine verdiği ifadesinin büyük bir kısmının doğru olduğunu söyleyerek, uygunluk belgesi düzenlenmesi hususunda vali beyin baskı yaptığı, büronun kayıtlarının usulüne uygun olmadığı, harcamalarla ilgili defter ve belge tutulmadığı, ihale dosyalarının tutulmadığı yönündeki beyanlarının doğru olmadığını, tüm kayıtların doğru ve düzenli olarak tutulduğunu, yeni vali T. C...... E....."un korumalarının tehditleri üzerine, müfettişte o şekilde ifade verdiğini beyan etmiştir.

Ağrı Valiliği Sınır Ticareti Bürosunca mülkiye müfettişlerine gönderilen 16.11.1999 tarihli yazıda; Vali L.... Y......."nun şifahi beyanları ile 1999 yılında petrol bayii tacirlerden ton başına 40 dolar tahsilat yapıldığı, motorin kotasının 112.500 ton olduğu, 9.11.1999 tarihine kadar valilikçe 239.500 ton-luk uygunluk belgesi verildiği 20.11.1999 tarihli yazıda; sınır ticareti kapsamında 112.074.879 kg. motorinin ithal edildiği bildirilmiştir.

22.11.1999 tarihli yazıda ise; Gürbulak Gümrük Başmüdürlüğünün 10.11.1999 gün ve 16341 sayılı yazısında, 10.11.1999 tarihine kadar 117.486.813 kg motorin ithalatının gerçekleştirildiği, bu rakam-lara 1999 yılı Nisan ayı ithalat miktarının dahil edilmediği,

Nisan ayı hariç yılın ilk 10 ayında, 112.074.879 kg motorin ithal edildiği, Nisan ayı Gümrük kayıt defteri kayıp olduğundan kesin miktarın bilinemediği, 15-20 ton arası olduğunun tahmin edildiği,

26.1.1999-16.9.1999 tarihleri arasında 240 adet belge tanzim edilerek 239.500.000 kg. motorin ithal izninin verildiği, Nisan ayı hariç 117.486.813 kg. motorin ithalinin gerçekleştiği, son kullanım tarihi henüz geçmemiş 18.000.000 kg motorin ithal belgesi mevcut olduğu, tamamının ithal edildiği varsa-yıldığında, Nisan hariç olmak üzere 22.986.813 kg kota dışı ithalat yapıldığı bildiril-miştir.

Gümrükler Genel Müdürlüğü Gümrükler Başmüdürlüğünce, Gürbulak Gümrük Müdürlüğün-den alınan 10.11.1999 gün ve 11842 sayılı yazıda 1.1.1999"dan 10.11.1999 tarihine kadar 117.486.813 kg. motorin ithalatının gerçekleştiği bildirilmiştir.

Sınır Ticaret Bürosunun 16.11.1999 tarihli yazısı ekindeki listelerden;1999 yılında; Şubat ayında 88, Mart ayında 11, Nisan ayında 15, Mayıs ayında 13, Haziran ayında 30, Temmuz ayında 25, Ağustos ayında 40, Eylül ayında 18 adet belge olmak üzere toplam 240 adet belge karşılığı 239.500 tonluk belge verildiği, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında belge verilmediği bildirilmiştir.

Yine aynı tarihli yazı ile sınır ticareti kapsamında motorin ithalatına izin verilen 240 kişi veya kuruluşlara ait listeler gönderilmiştir.

Sınır ticareti aylık istatistik formlarının incelenmesinde; 1999 yılında, Ocak ayında 171.000, Şubat ayında 4.833.480, Mart ayında 2.501.600, Mayıs ayında 24.006.101, Haziran ayında 19.506.370, Temmuz ayında 34.952.812, Ağustos ayında 8.353.640, Eylül ayında 10.196.926, Ekim ayında 7.552.950 kg motorin ithalinin yapıldığı saptanmıştır.

Dış Ticaret Müsteşarlığınca, Ağrı Valiliğinin 28.7.1999 gün ve 195 sayılı yazısına verilen yanıtta; süreleri içinde ithal edilmeyen motorinin iliniz için başlangıçta teklif edilen 112.500 ton da-hilinde kalmak kaydıyla yeni düzenlenecek uygunluk belgeleri kapsamında ithaline izin verilme-sinde mev-zuat açısından herhangi bir sakınca bulunmadığı bildirilmiştir.

Ağrı Valiliği Sınır Ticareti bürosunca valilik makamına gönderilen 24.3.2003 tarihli yazıda; 1.1.1999-8.10.1999 tarihleri arasında fiili olarak 113.185.755 kg motorin ithalatı gerçekleştiği bildi-rilmiştir.

Ağrı Valiliği Sınır Ticareti Bürosunca Özel Daireye gönderilen 16.6.2003 tarihli yanıtta; Gürbulak Gümrükler Başmüdürlüğünün 20.11.1999 tarihli yazılarında Nisan ayı hariç ilk on ayda 112.074.879 kg motorin ithalinin gerçekleştiği, 10.11.1999 tarihli yazılarında, 117.486.813 kğ, 24.12.1999 tarihli yazılarında 113.185.755 kg ithalatın gerçekleştiği, ilgili tarihler arasında 6.290.090 kg. fazladan çe-kilen motorin bulunduğu, 13.6.2003 tarihli yazılarında 4.5.1999 tarihinden önceki döneme ait tescil defterinin kayıp olması nedeniyle 1.1.1999-4.5.1999 tarihleri arasındaki dönemin tespit edilemediği, 4.5.1999-8.10.1999 tarihleri arasında 112.306.535 kg. motorin ithalinin gerçekleştiği belirtilmiştir.

Ağrı Valiliği Sınır ticareti bürosunca Özel Daireye gönderilen 12.9.2003 tarihli yazıda ise; 1999 yılı motorin ithalatı ile ilgili doküman ve belgelerin incelenmesinde, 1- sınır ticareti değerlendirme kuru-lunca 1.1.1999-8.10.1999 tarihleri arasında verilen toplam 239.500.000 kg. motorin ithalat uygunluk belgelerinden fiilen gerçekleştirilen motorin ithalatının Nisan ayı hariç 118.268.755 kg/ton olduğu,

2-1999 yılı Nisan ayına ait kayıtların kayıp olduğu, Gümrük müdürlüğünce bildirildiğinden ithal edi-len motorin miktarının bilinmediği,

3-Fiilen ithalatı gerçekleştirilen 118.268.755 kg/ton miktarından 8.10.1999 tarihine kadar 6.290.090 kg/ton motorinin firmalara verilen motorin ithalat uygunluk belgesinde belirtilen miktar dışında fazladan ithal edildiği,

Belirtilmiştir.

Mülkiye müfettişlerince düzenlenen 22.11.1999 tarihli tespit ve beyan tutanağında, Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine ilişkin Kararın 10. maddesi uyarınca, 1999 yılında Ağrı Valiliği değerlendirme ku-rulunun, Vali Yardımcısı Y…

…. F…

…. D…

…., İl Tarım Müdürü İ…

…… A…

….., Defterdar A... Ö…

….., Sana-yi ve Ticaret İl Müdürü C…

…. A…

……, Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı S.N…

…. A…

…… ile Dış Ticaret Müsteşarlığı temsilcisi S…

… G…

….."den oluştuğu, Ağrı Valiliğine sınır ticareti kapsamında 1999 yılı için 112.500 ton motorin kontenjanı verildiği, bu amaçla 251 adet belgenin düzenlenip, 11 adedinin iptal edildiği, 240 adet belge karşılığında 239.500 ton motorin ithali için uygunluk belgesinin veril-diği, belge bazında, 27.4.1999 tarihinde tanzim edilen 116 seri nolu belge ile kontenjanın dolduğu, Defterdar Ali Öztürk"ün, 5.8.1999 tarihinden itibaren kararlara katılmadığı, gümrük başmüdürünün 1999 yılı uygunluk belgelerinde imzalarının bulunmadığı, belge bazında kontenjanın dolmasından sonra, uygunluk belgelerinde vali yardımcısı Mustafa Arı, Ticaret İl Müdürlüğü şefi B…

…. A…

… ve Defterdarlık Muhasebe Müdürü H…

…… A…

…."ın vekaleten imzalarının bulunduğu, 1999 yılında en son düzenlenen uygunluk belgesinin 16.9.1999 tarihli olduğu, belirtilmiştir.

Sanık tarafından 3.12.2003 tarihli dilekçesine ekli olarak sunulan 2.12.2003 tarihli özel uzmanlık ra-porunda;

1- Şahıslar itibariyle verilen toplam izin miktarının 239.500 ton gibi gözüktüğü, ancak kullanılmayan miktarların geçersiz olması nedeni ile fiilen verilen izin miktarının 112.500 ton ol-duğu, Valilikçe 1999 yılı için limit aşımı yapılmadığı,

2- Ağrı Valiliğince 08.10.1999 tarihine kadar fiilen ithal edilen motorin miktarı konusunda değişik rakamlar verildiği, ancak doğru rakamın (diğer belgelerle uygunluk göstermesi nedeni ile) 12.09.2003 tarih ve 2003/77 nolu yazıdaki 118.268.755 kg/ton olduğu, bu yazıda belirtildiği gibi ithal uygunluk belgesi dışında fiilen girişi olan 6.290.030 kg/ton"un bu rakamdan düşülmesi gerektiği, bu fazlalıktan ilgili Gümrük Müdürlüğünün sorumlu olduğu, fiilen fazla ithalat düşüldüğünde gerçek ithalat topla-mının 111.978.665 kg/ton olduğu, bu miktarı Ticaret Müsteşarlığına her ay gönderilen "SINIR TİC. AYLIK İSTATİSTİK FORMLARI" toplamının da doğruladığı,

3- Gürbulak Gümrük Müdürlüğünde tutulan 1999 yılı Nisan ayına ait defterin kayıp olması nedeni ile Nisan ayı fiili durumunun Dış Tic. Müsteşarlığına bildirilemediği, Nisan 1999 için verilen 13000 ton motorinin, daha sonraki 3 ayda fiilen ithal edildiği (izin belgesi 3 ay geçerlidir.) ve 111.978.665 kg/ton toplam rakamı içinde Nisan ayına ait rakamın da yer aldığını gösterdiği, toplam rakama Nisan rakamının ilavesinin, Nisan ayına ait ithalat rakamının 2 kez genel toplama dahil edilmesi anlamına geleceği ve dolayısı ile yanlış sonuç vereceği,

4- Sanık L.... Y......."nun 08.10.1999 tarihinde Ağrı Valiliği görevinden ayrılmış olması nedeni ile bu tarihten sonraki uygulamanın yeni Vali ile Gümrük Müdürlüğünü ilgilendireceği,

5- Sanık L.... Y......."nun motorin ithali konusunda Vali Yardımcıları Başkanlığında 7 kişiden oluşan bir komisyon görevlendirdiği, alınan kararlarda, yapılan işlemlerde bir görevinin, imzasının ve mev-zuat dışı talimatının mevcut olmadığı, dolayısı ile görev ifa edilmeyen konuda doğal olarak sorumlu-luktan da söz edilemeyeceği, kaldı ki limit dışı ithal izni verilmediğinin de görüldüğü, izni aşan fiili girişlerden Gürbulak Gümrük Müdürlüğünün sorumlu olduğu, belirtilmiştir.

Sanık tarafından verilen 21.1.2004 tarihli dilekçede; Nisan ayında uygunluk belgeleri verilen 13 kişi-nin, motorinleri fiilen Nisan ayında değil, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında çektikleri,

Sınır ticareti aylık istatistik formlarına göre; 1999 yılında, motorin ithalinin 112.074.879 kğ olduğu,

Nisan ayı uygunluk belgeleriyle yapılan ithalin, Nisan ayında gerçekleşmediği, bilgi mahiyetinde sunduğu yazılardan, 27.4.1999 tarihinde 944.340 ton ithal edildiği görünmekte ise de, uygunluk bel-gesi tarihinin 27.4.1999, ithal tarihinin de 27.4.1999 olduğunun görüleceği, böyle bir şeyin ise fiilen mümkün olamayacağı,

Önceki savunmalarında da belirttiği üzere, mükerrer toplam nedeniyle kotanın aşıldığı şeklindeki bir kanaatin doğduğu, dosyaya sunduğu özel uzmanlık raporuyla konunun aydınlandığı savunulmuştur.

Sanık 8.4.1996 gün ve 8004 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Ağrı Valiliğine atanarak, 22.4.1996 tarihinde görevine başlamış, 24.9.1999 gün ve 13327 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile de Muğla valili-ğine atanarak 9.10.1999 günü Ağrı"daki görevinden ayrılmıştır.

Bu bilgi ve belgeler kapsamında somut olay değerlendirildiğinde,

22.11.1999 gün ve 331, 10.11.1999 gün ve 16341 sayılı yazılarda verilen uygunluk belgeleri karşı-lığında 10.11.1999 tarihine kadar sınır ticareti kapsamında Gürbulak Sınır Kapısından 117.486.813 kg, 20.11.1999 tarihli yazıda; 112.074.879 kg, 24.3.2003 tarihli yazıda; 113.185.755, 12.9.2003 ta-rihli yazıda ise 118.268.755 kg motorinin ithal edildiği, bu miktarlara Nisan ayı bel-gelerinin kay-bolması nedeniyle dahil edilmediği, 6.290.090 kg/ton motorinin firmalara verilen motorin ithalat uygunluk belgesinde belirtilen miktar dışında fazladan ithal edildiği bildirilmiş ise de dayanak bel-gelerin gönderilmemesi nedeniyle bu miktarların doğruluğunu kabul ederek hükme esas almaya ola-nak bulunmamaktadır. Dosyada bulunan belgelerin incelenmesinde, 1999 yılında toplam 240 adet belge karşılığı 239.500 ton motorin için uygunluk belgesi verildiği, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında belge verilmediği, Sınır ticareti aylık istatistik formlarına göre bu uygunluk belgelerine dayanılarak, 1999 yılı Ocak ayında 171.000, Şubat ayında 4.833.480, Mart ayında 2.501.600, Mayıs ayında 24.006.101, Haziran ayında 19.506.370, Temmuz ayında 34.952.812, Ağustos ayında 8.353.640, Eylül ayında 10.196.926, Ekim ayında 7.552.950 kg motorin ithalinin yapıldığı, Nisan ayı istatistik formunun bulunmaması nedeniyle, bu formlara dayanılarak yapılacak bir hesaplamanın da sağlıklı bir sonuca ulaştırmayacağı, Sınır Ticaret Değerlendirme Kurulunca verilen motorin listelerine göre yapılan hesaplamaya göre 1999 yılında Nisan ve Ekim ayı da dahil olmak üzere ithal edilen motorin miktarının 119.441.765 kg.dır. Bu miktardan görevlilerin ihmal ve kayıtsızlığı nedeniyle fazladan it-hal edilen 6.290.090 kg düşüldükten sonra kalan miktarın 113.151.345 kg olduğu ve bu miktarın hükme esas alınması gerektiği, Özel Dairece, Ağrı Valiliği Sınır ticareti bürosunca gönderilen 12.9.2003 tarihli yazıdaki değerler esas alınıp, fiilen gerçekleştirilen 118.268.755 kg"dan, fazladan çekilen 6.290.090 ton düşülüp, Nisan ayı için ise, Nisan ayında verilen uygunluk belgelerine dayalı olarak gerçekleştirilen, 12.961.670 kg motorin miktarı hesaba dahil edilmek suretiyle, 12.440.335. kg motorinin fazladan ithal edildiği kabul edilerek, bu miktar hükme esas alınmış ise de, yukarıda da belirtildiği üzere, bu miktarların dayanak belgelerinin bulunmadığı ve uygunluk belgelerinin üçer aylık olması nedeniyle tam ve sağlıklı bir sonuca ulaşılamayacağı, diğer yönden bu konuda bir bilirkişi incelemesi yapılmasının da bilgilerin farklı olması nedeniyle kesin bir sonuç doğurmayacağı ka-naatine ulaşıldığından, sanığın bu konuda bilirkişi incelemesi yapılması yönündeki talebi yerinde görülmemiştir.

Tanık anlatımları ile, sanığın denetleme kurulu üyelerine kontenjan fazlası uygunluk belgeleri imzalamaları için talimat vererek telkin ve teşvikte bulunduğu, 1999 yılında 112.500 tonluk motorin kon-tenjanı verilmesine karşın, 239.500 tonluk motorin ithalat uygunluk belgelerini değerlendirme kuru-lu üyelerine baskı yaparak imzalattığı, kontenjanın artırılacağı varsayımı ile Valiliği, giderleri karşı-layamayacak şekilde borçlandırıp ayrıca motorin ithal izin belgelerinin fahiş kârlarla satılmasına yol açmak suretiyle Devlet güvenliğini zaafa uğrattığı anlaşılmaktadır.

BKK. Kararının 19. maddesi uyarınca, sınır ticaretinin amacına uygun olarak yürütülmesi ve izlen-mesinde yetkili ve sorumlu olan sanık valinin etkin eylemleriyle görevde yetkisini kötüye kul-landığı, ancak aşılan kontenjan miktarı, sanığın eylemini İldeki yatırımları finanse etmek için ka-musal yararı gözeterek gerçekleştirmesi ve kişisel çıkar elde etmemesi gibi etkenler dikkate alınarak eyleminin TCY.nın 240/1. maddesi kapsamında değil, 240/2. maddesi kapsamında değerlendirilmesi temyiz itirazları bu nedenle yerinde görüldüğünden, Özel Daire kararının bozulması gerekmektedir.

Çoğunluk görüşüne katılmayan bir kısım kurul üyeleri, kontenjanın aşıldığının net olarak saptanamadığı, şüphe sanık lehine yorumlanır evrensel hukuk ilkesi uyarınca sanığın beraatine karar veril-mesi gerektiği görüşüyle Özel Daire hükmünün bozulması yönünde oy kullanmışlardır.

SONUÇ: Sanığın temyiz itirazları bu nedenle yerinde görüldüğünden, Yargıtay 4. Ceza Dairesinin 16.10.2003 gün ve 5/42 sayılı kararının BOZULMASINA, ilk görüşmede yasal çoğunluk sağlanamadığından 27.1.2004 günü yapılan ikinci müzakerede, gerekçede oyçokluğuyla, sonuçta oybirliğiyle karar verildi.