Ceza Bölümü 2000/7 E., 2000/5 K.

"İçtihat Metni"

OLAY : Sanık S.T.D."in, Malkara 95.Zh.Tug. 2.Mknz.P.Bl. Komutanlığı emrinde görevli P.Er iken, Gelibolu Askeri Hastanesi"nde başhekim olarak görevli, ruh ve sinir hastalıkları uzmanı olan yakınan E.E.İ.nin de katılımı ile hakkında askerliğe elverişli olmadığına dair verilen 8.12.1997 tarihli sağlık kurulu raporu nedeniyle, 9.12.1997 günü terhis edildiği, bu tarihten sonra defalarca yakınan E.E.İ."nin işyerine ve evine telefon ederek kendisine ve eşine hakaret ve tehditte bulunduğu, ayrıca eşine sarkıntılık ettiği, 17.4.1998 günü yakınanların oturduğu Hamzaköy Subay Lojmanlarına giderek kapıyı çaldığı, kapının açılması üzerine elini beline atarak "komutanım, kısmet buraya kadarmış" dediği, kapının kapanması üzerine, yumruk ve tekme atarak içeriye girmeye çalıştığı ileri sürülerek eylemine uyan Türk Ceza Kanunu"nun 266/1, 191/2, 273, 80, 482/2, 80, 191/2, 80, 421/2, 193/1, 61. maddeleri uyarınca cezalandırılması istemiyle Gelibolu Cumhuriyet Başsavcılığı"nın 20.4.1998 gün ve E: 1998/100, K: 1998/75 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

GELİBOLU ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 10.12.1998 gün ve E: 1998/97, K: 1998/259 sayıyla; sanığa yüklenen eylemin, asker kişiye karşı, askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak askeri mahalde işlendiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, 2. Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi"ne gönderilmiştir.

2. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 1.10.1999 gün ve E: 1999/508, K: 1999/699 sayıyla; Hamzaköy Subay Lojmanının, kışla dışı askeri lojman olduğu, bu nedenle sanığa yüklenen eylemin 353 sayılı Yasa"nın 11. maddesi kapsamında bulunmadığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, 2. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı"nın 2.2.2000 gün ve 2000/Müt-54 sayılı yazısı ile Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı"na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER"in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN, Recep SÖZEN, Ahmet ALKIŞ"ın katılımlarıyla yapılan 6.3.2000 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN"in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Gürcan Gürdal"ın, davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

USULE İLİŞKİN İNCELEME:

Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun"da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmemiştir. Adli ve askeri yargı yerleri arasında Yasa"nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuştur. Esasa ilişkin inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.

ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

Sanık suç tarihinden önce hakkında düzenlenen sağlık kurulu raporu nedeniyle terhis edilmiş ve Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiği kesilmiştir. Bu durumda suç tarihi itibariyle asker kişi sıfatı ortadan kalkmış olup, sivil kişidir. O halde, sanığın sivil kişi olması nedeniyle 353 sayılı Yasa"nın, asker olmayan (sivil) kişilerin askeri mahkemelerde yargılanma koşullarını belirleyen 11. maddesi ile 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu"nun benzer düzenlemeyi içeren Ek. 6. maddesi yönünden değerlendirme yapılması gerekmektedir.

353 sayılı Yasa"nın 11. maddesinin (B) bendinde; "Birinci askeri yasak bölgeler içinde veya nöbet yerlerinde, karakollarda, kışla ve karargahlarda, askeri kurumlarda, yerleşme ve konaklama amacıyla kullanılan bina ve mahaller içinde askerlere fiilen taarruzda bulunan, söven veya hakaret eden veyahut askerlik görevine ilişkin işleri yapmaya veya yapmamaya zorlamak için şiddet ve tehdide başvuranların Türk Ceza Kanunu"nun bu fiillere ilişkin 188, 190, 191, 254, 255, 256, 257, 258, 260, 266, 267, 268, 269, 271, 271 ve 273 üncü maddelerinde gösterilen suçları", (C) bendinde "Nöbetçi, devriye, karakol, inzibat, askeri trafik, kolluk veya kurtarma ve yardım görevi yapan askerlere (Umumi emniyet ve asayişi korumaya ilişkin önleyici ve adli zabıta görevlerini ifa ettikleri sırada jandarma, subay, astsubay, erbaş ve erleri hariç) karşı bu görevleri yaptıkları sırada işlenen yukarıdaki (B) fıkrasında yazılı suçlar"a ilişkin davalara askeri mahkemelerde bakılacağı öngörülmektedir. 1632 sayılı Yasa"ya Ek madde 6 ile getirilen hükümde de 353 sayılı Yasa"nın 11/B-C madde hükmü aynen yer almaktadır.

Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu"nun 100. maddesinde, ordu evleri, askeri gazinoları ve kışla gazinolarının askeri bina olup askeri mahal vasıf ve mahiyetini haiz bulundukları belirtilmiş ise de, kışla dışındaki lojmanlar hakkında bir hüküm bulunmamaktadır. Dosya içinde, Hamzaköy Subay Lojmanlarının kışla içinde ya da dışında bulunup bulunmadığı hakkında bir bilgi bulunmamakla birlikte, askeri yargı yerince verilen görevsizlik kararında bu lojmanların kışla içinde olmayıp, müstakil arazi dahilinde bulundukları belirtilmektedir. O halde, Hamzaköy Subay Lojmanlarını askeri mahal kabul etmek mümkün değildir. Sivil kişi sanığın askeri mahkemede yargılanabilmesi için öncelikle olay mahallinin 353 sayılı Yasa"nın 11. maddesi (B) bendinde yazılı yerlerden olması gerekmektedir. Bu durumda sanığa yüklenen eylemler 353 sayılı Yasa"nın 11. maddesi kapsamında bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, davanın adli yargı yerinde çözümlenmesi, bu nedenle Gelibolu Asliye Ceza Mahkemesi"nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın ADLİ YARGI yerinde görülmesi gerektiğine, bu nedenle Gelibolu Asliye Ceza Mahkemesi"nin 10.12.1998 günlü, E: 1998/97, K: 1998/259 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 6.3.2000 günü kesin olarak OYBİRLİĞİ ile karar verildi.