Sanıkların kaçakçılık suçunu işledikleri iddiasıyla açılan kamu davası sonunda Silifke Ağır Ceza Mahkemesince 15.07.2004 gün ve 100-143 sayı ile sanıkların olayda kullandıkları geminin brüt 77, net 42 groston olduğu ve bu haliyle eylemlerinin 4926 sayılı Yasanın 14/1. maddesine uygun bulunduğundan bahisle 4426 sayılı Yasanın 14/1 ve 26. maddeleri uyarınca mahkemenin görevsizliğine, dosyanın ilgili Gümrük Komisyonuna gönderilmesine karar verilmiştir

Dosyanın gönderildiği Taşucu Gümrük Komisyonu ise 23.11.2004 gün ve 7 sayı ile; "Dava dosyasındaki T..... bayraklı M/V S..... isimli hacmi gayri safi 200 tonilatodan aşağı olmakla birlikte, gemi jurnalindeki rotasının Suriye/Latalia Limanı olması nedeniyle eylemin, 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 3/a-1 maddesine göre "herhangi bir eşyayı belirlenen gümrük kapılarından geçirmeksizin Türkiye"ye ithal veya buna teşebbüs etmek" fiiline uygunluk gösterdiği düşünülmektedir.

4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 27. maddesine göre oluşturulan, gerek bu madde ve gerekse 14.08.2003 günlü 25199 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gümrük Komisyonlarının Görev ve Yetkileri Yönetmeliğinin 5, 6, 7. maddelerine göre görev ve sorumlulukları açıkça belirlenen Gümrük Komisyonunun yukarıda belirtilen 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun ilgili maddelerine göre suç işleyen kişilere hürriyeti bağlayıcı hapis cezası verme yetkisi bulunmamaktadır.

Bu nedenlerle, konunun Gümrük Komisyonunun yetkisinde olmadığı düşüncesi ile yukarıda bahsi geçen Gümrük Komisyonlarının Kuruluş ve Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Tebliğin 15. maddesine göre görevsizlik kararı verilerek dava dosyasının ilgili mercie intikal ettirilmesine" ilişkin karar vermiştir.

Bu kez dosyanın gönderildiği Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümünce 07.02.2005 gün ve 133-6 sayı ile "Gümrük Komisyonlarının Anayasanın 158 ve 2247 sayılı Yasanın 1. maddesinde belirtilen yargı mercilerinden olmadığından, ortada Uyuşmazlık Mahkemesince çözümü gereken bir görev uyuşmazlığı bulunduğundan söz etmek olanaksızdır." gerekçesiyle başvurunun reddine karar verilmiştir.

Yerel Mahkeme ile Taşucu Gümrük Komisyonu arasında olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğundan bahisle gönderilen dosya, Yargıtay C.Başsavcılığının 10.06.2005 gün ve 91986 sayılı "dosyanın incelenmeksizin mahalline iadesi" istekli tebliğnamesi ile Yargıtay Birinci Başkanlığına tevdi edilmekle Yargıtay Ceza Genel Kurulunca okundu, gereği konuşulup düşünüldü.

CEZA GENEL KURULU KARARI

Silifke C.Başsavcılığı tarafından, sanıklarn mürettabatı oldukları gemide yakalanan sigaralar nedeniyle kaçakçılık suçunu işledikleri iddiası ve haklarında 4926 sayılı Yasanın 3/a-2 maddesi yollaması ile aynı Yasanın 5/1-2, 4/2-3 ve 20/b maddelerinin uygulanması istemi ile kamu davası açılmış, yargılamayı yürüten Yerel Mahkeme; sanıkların olayda kullandıkları geminin brüt 77, net 42 groston olduğu ve bu haliyle eylemlerinin 4926 sayılı Yasanın 14/1. maddesine uygun bulunduğundan bahisle 4426 sayılı Yasanın 14/1 ve 26. maddeleri uyarınca mahkemenin görevsizliğine, dosyanın ilgili Gümrük Komisyonuna gönderilmesine karar vermiştir.

Taşucu Gümrük Komisyonu ise, her ne kadar olayda kullanılan geminin tonajı az olsa da rotası dışında yakalanmış olması nedeniyle sanıkların eylemlerinin 4926 sayılı Yasanın 3/a-1. maddesine uyduğunu, Gümrük Komisyonunun özgürlüğü bağlayıcı ceza vermek yetkisinin bulunmadığından bahisle görevsizlik kararı vermiş, dosyanın gönderildiği Uyuşmazlık Mahkemesi ise, Gümrük Komisyonlarının, Anayasanın 158 ve 2247 sayılı Yasanın 1. maddesinde belirtilen yargı mercilerinden olmadığından bahisle başvurunun reddine karar vermesi üzerine, bu suretle doğduğu belirtilen olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosya Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderilmiştir.

Adli yargıya dahil ceza mahkemeleri ile adli yargı dışında kalan diğer yargı mercileri veya yaptırım uygulama yetkisi verilmiş makamlar arasında çıkabilecek görev ve yetki uyuşmazlıklarını çözecek yargı mercileri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile diğer bazı yasalarda belirlenmiştir.

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 10.05.2005 gün ve 51-47 sayılı kararında ayrıntılı olarak açıklandığı üzere;

Uyuşmazlık Mahkemesi; adli, idari ve askeri yargı mercileri arasında, Yargıtay Ceza Genel Kurulu ise, adli yargı mercii olan genel mahkemeler ile "kaza salâhiyetini haiz sair makamlar" arasında doğacak görev uyuşmazlıklarının çözümü ile görevlidir. 1684 sayılı Yasanın 1. maddesinde sözü edilen; "kaza salâhiyetini haiz sair makamlar", çeşitli yaptırımları uygulayabilmeleri bakımından kendilerine kısmen kaza yetkisi verilmiş bulunduğu halde, Anayasanın 9. maddesinde kastedilen anlamda yargı mercii olarak kurulmayan ve görevlileri hakim sıfatını taşımayan makamlardır. Nitekim Devlet sistemimiz içinde yer alan, il ve ilçe idare kurulları, en büyük mülkî amirlikler, belediye makamları, gümrük komisyonları, orman işletme şeflikleri (Kunter-Yenisey, Ceza Muhakemesi Hukuku, I. Kitap, 12. Bası, 2003, s. 871 vd., Prof. Dr.Tahir Taner, Ceza Muhakemeleri Usulü Dersleri, 1944, s. 27 vd.) gibi makamlar, yargı mercii olmadıkları halde, yaptırım uygulama bakımından kendilerine kısmen kaza yetkisi verilmiş makamlardır. Bu bakımdan, adli yargı mercii olan genel mahkemeler ile kaza yetkisini haiz bu makamlar arasında çıkabilecek görev ve yetki uyuşmazlıklarını, merci belirleme suretiyle çözme görevi, 1684 sayılı yasanın 1. maddesi uyarınca Ceza Genel Kuruluna aittir.

Öte yandan, uyuşmazlıkların merci tayini suretiyle çözümlenebilmesi için, uyuşmazlığa konu kararların kesinlik kazanmış olması gerekir. Bunların ıslahı ve uyuşmazlığın halli için bir başka yasa yolu mevcut bulunduğu takdirde, merci tayini usulüne başvurulamayacaktır.

Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde;

Yerel Mahkemece verilen görevsizlik kararı, adli yargı sistemi dışındaki bir makamı görevli sayar nitelikte bulunduğundan, temyiz yasayoluna tabidir. Bu karar yasayoluna başvurma yetkisi bulunanların yüzünde verilmiş, başvuruda bulunulmaması üzerine kesinleşmiştir. Ancak, 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Yasasının 27. maddesi gereğince Gümrük Komisyonlarının kararlarına karşı ilgililerce, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edilebilmesi olanağı bulunmasına karşılık, bu karar sanıklara ve katılan kuruma tebliğ edilmemiş, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesi için katılan kurum vekiline gönderilmesi üzerine katılan vekili karardan haberdar olmuştur. Bu nedenle, öncelikle Gümrük Komisyonu kararının sanıklar müdafiine tebliği ile başvurulacak yasayolu sonunda veya yasayoluna başvurulmaması üzerine öncelikle kesinleştirilmesi gerekmektedir.

Bu itibarla, kaza yetkisini haiz sair makamlardan olan Taşucu Gümrük Komisyonu kararının kesinleşmemesi nedeniyle Yargıtay Ceza Genel Kurulu"nca 1684 sayılı Yasanın 1. maddesi uyarınca çözümü gereken bir görev uyuşmazlığı bulunmadığından, dosyanın incelenmeksizin mahalline iadesine karar verilmelidir.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle;

Taşucu Gümrük Komisyonunca verilen görevsizlik kararının henüz kesinleşmemesi nedeniyle, bu aşamada Yargıtay Ceza Genel Kurulunca, 1684 sayılı Yasanın 1. maddesi uyarınca çözümü gereken bir görev uyuşmazlığı bulunmadığından, dosyanın incelenmeksizin mahalline iade edilmek üzere Yargıtay C.Başsavcılığına tevdiine, 21.06.2005 günü sonucu itibariyle tebliğnamedeki iade düşüncesine uygun olarak oybirliği ile karar verildi.