Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2022/14274 Esas 2022/23369 Karar Sayılı İlamı

KARAR

Çocukların kullanıldığı müstehcen yayınları ülkeye sokmak, çoğaltmak, satmak, nakletmek, ihraç etmek suçundan şüpheli ... hakkında hakkında yapılan soruşturma evresi sonunda ... Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen 07/12/2021 tarihli ve 2021/264 soruşturma, 2021/2301 esas, 2021/1583 sayılı iddianamenin iadesine dair ... Asliye Ceza Mahkemesinin 22/12/2021 tarihli ve 2021/484 iddianame değerlendirme sayılı kararına karşı yapılan itirazın reddine dair ... Ağır Ceza Mahkemesinin 08/03/2022 tarihli ve 2022/12 değişik iş sayılı kararını müteakip, ... Cumhuriyet Başsavcılığınca yeniden düzenlenen 18/03/2022 tarihli ve 2022/1880 soruşturma, 2022/691 esas, 2022/485 sayılı iddianamenin ikinci defa iadesine dair ... Asliye Ceza Mahkemesinin 06/04/2022 tarihli ve 2022/137 iddianame değerlendirme sayılı kararına karşı yapılan itirazın reddine ilişkin ... Ağır Ceza Mahkemesinin 20/04/2022 tarihli ve 2022/453 değişik iş sayılı kararını kapsayan dosya incelendi.
İstem yazısında;
5271 sayılı Kanun’un 174/4. maddesinde "Cumhuriyet savcısı, iddianamenin iadesi üzerine, kararda gösterilen eksiklikleri tamamladıktan ve hatalı noktaları düzelttikten sonra, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesini gerektiren bir durumun bulunmaması halinde, yeniden iddianame düzenleyerek dosyayı mahkemeye gönderir. İlk kararda belirtilmeyen sebeplere dayanılarak yeniden iddianamenin iadesi yoluna gidilemez." şeklinde yer alan düzenleme karşısında,
... Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen söz konusu iddianamenin 22/12/2021 tarihli iade kararı üzerine belirtilen eksiklikler giderildikten sonra yeniden tanzim edilmesi sonrası ... Asliye Ceza Mahkemesince ilk iade kararında yer almayan farklı bir gerekçe olan "iddianamenin içeriğinde yeterli delil ve delil şüpheye ulaşılamadığının belirtildiği" nedenine dayalı olarak iade edildiği somut olayda, belirtilen mevzuat hükmü gereğince mahkemesince ilk iade nedeninden farklı bir gerekçeyle iddianamenin iadesine karar verilemeyeceği, ayrıca iddianamenin içeriğinde yeterli delil ve delil şüpheye ulaşılamadığının belirtilmesinin iddianamenin iadesi sebepleri arasında yer almadığı, olaya ilişkin yeterli anlatımın yapıldığı hususları birlikte değerlendirildiğinde mevcut delillerin kamu davasının açılması için yeterli olduğu, eksik olduğu düşünülen hususların Mahkemesi tarafından tamamlanabileceği, delillerin takdir ve değerlendirilmesinin Mahkemesince yapılması gerektiği gözetilmeksizin, itirazın kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü ifadeli 29/07/2022 gün ve 94660652-105-78-15056-2022-Kyb sayılı yazılı istemlerine müsteniden ihbar ve mevcut evrak tebliğ olunur." denilmektedir.
Hukuksal Değerlendirme:
5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 1’nci maddesinde, kanun koyucu, kanunun kapsamını; ceza muhakemesinin nasıl yapılacağı hususundaki kurallar ile bu sürece katılan kişilerin hak, yetki ve yükümlülüklerini düzenlemek şeklinde belirtmiştir. Ceza yargılaması içerisinde iddia faaliyetini yürüten savcılık makamını ülkemizde Cumhuriyet başsavcılıkları temsil etmektedir. Cumhuriyet savcısının soruşturma aşamasındaki bazı görev ve yetkileri de CMK'nın 160 vd maddelerinde düzenlenmiştir. Yürüttüğü soruşturmadan bir sonuç çıkartmak görevi olan savcı, CMK'nın 170/2. maddesine göre “Soruşturma evresi sonunda toplanan deliller, suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturuyorsa; Cumhuriyet savcısı bir iddianame düzenler” şeklindeki düzenlemeden Cumhuriyet savcısının yaptığı soruşturma neticesinde çıkardığı sonuçlardan birinin İddianame düzenlemek olduğu anlaşılmaktadır.
CMK'nın tanımlar başlıklı 2. maddesinden; soruşturma aşamasının, Kanuna göre yetkili mercilerce suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evreyi, kovuşturma aşamasının ise iddianamenin kabulüyle başlayıp, hükmün kesinleşmesine kadar geçen evreyi kapsadığı anlaşılmaktadır. O halde iddianamenin düzenlenip mahkemeye verilmesinden mahkemece iddianamenin kabulüne kadar geçen süre de soruşturma aşaması içerisinde kabul edilmelidir.
CMK'nın 174. maddesinde iddianamenin iadesi müessesi düzenlenmiştir. Bu kurumla, kamu davasının açılmasından evvel kanuni şartları taşımayan, yeterli bilgileri içermeyen ve hatalı düzenlenen iddianamelerin bir nevi süzgeçten geçirilip filtrelenerek yargının faaliyetinin hızlandırılması, makul sürede yargılamanın gerçekleştirilmesi, gereksiz davaların önüne geçilmesi, lekelenmeme hakkının korunması amaçlanmaktadır.
CMK'nın 174/2. maddesinde ise açıkça; suçun hukuki nitelendirmesi nedeniyle iddianamenin iade edilemeyeceği belirtilemektedir. Ceza muhakemesinde yaptığı soruşturmadan sonuç çıkarma görevi olan Cumhuriyet savcısının, sonuç çıkarma aşamasında suçun hukuki niteliğini takdir etme hakkı da bulunmaktadır. Buna göre yapılan soruşturma sonucunda, tipik fiilin, Kanun’un hangi maddesindeki suçu oluşturduğunu Cumhuriyet savcısı gösterecek ancak hakim, bu gösterim ile bağlı olmayacaktır. Hakim, hükmünü, CMK’nın 225/1. maddesine göre; iddianamede unsurları gösterilen suça ilişkin fiil ve fail hakkında verecektir. Hakimin, Cumhuriyet Savcısının yaptığı nitelendirme ile bağlı olmadığı için iddianameyi bu yönde de iade edemeyeceği CMK’nın 174/2. maddesinde hüküm altına alınmıştır.
Somut olayda;hakimin, Cumhuriyet Savcısının düzenleyip sunduğu iddianameyi, ilk kararda belirtilmeyen ve CMK'nın 174. maddesi kapsamında iddianamenin iadesi sebepleri arasında yer almayan "yeterli delil ve şüpheye ulaşılamadığının belirtildiği" şeklindeki gerekçeyle iade etmesi üzerine yapılan itirazın kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
Sonuç ve Karar:
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın, kanun yararına bozma istemi doğrultusunda düzenlediği tebliğnamedeki düşünce yerinde görüldüğünden,
1- ... Ağır Ceza Mahkemesinin 20/04/2022 tarihli ve 2022/453 değişik iş sayılı kararının, 5271 sayılı CMK’nın 309. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
2- CMK'nın 4-a maddesi gereğince, sonraki işlemlerin mahallinde tamamlanmasına, dosyanın Yüksek Adalet Bakanlığına sunulmak üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na TEVDİİNE, 23/11/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.