Kaçakçılık suçundan sanık M…

…. Öner"in 1918 sayılı Yasanın 25/1 ve 33/son maddesi uyarınca cezalandırılması istemi ile açılan kamu davası sonunda Doğubayazıt Sulh Ceza Mahkemesi 27.03.2002 gün ve 608-110 sayı ile; sanığın eylemini sabit görerek, 1918 sayılı Yasanın 25/1 ve 33/son maddeleri uyarınca 28.741.043 lira gümrük hafif para cezasıyla cezalandırılmasına karar vermiştir. Bu kararın sanık tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosyayı inceleyen Yargıtay 7. Ceza Dairesince 25.09.2003 gün ve 10191-7240 sayı ile;

"Hükümden sonra, 19.07.2003 gün ve 25173 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ve 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanunu yürürlükten kaldıran 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun getirdiği lehe düzenlemeler ile TCK. 2. maddesi de göz önünde tutularak sanığın hukuki durumunun yeniden değerlendirilerek bir hüküm kurulmasının gerekmesi" gerekçesine dayalı olarak hüküm, diğer yönleri incelenmeksizin bozulmuştur.

Yerel Mahkemece bozma kararının gereği yerine getirilerek, tensiple birlikte 14.11.2003 gün ve 431-368 sayı ile; 4926 sayılı Yasanın 26. maddesi uyarınca sanığın üzerine atılı suçtan dolayı yargılama görevinin Gümrük komisyonuna verildiğinden bahisle mahkemenin görevsizliğine, dosyanın yetkili ve görevli Gürbulak Gümrük Komisyonuna gönderilmesine karar verilmiştir.

Gürbulak Gümrük Başmüdürlüğü 23.06.2004 gün ve 4856 sayılı yazı ile;

"Sanık M…

…. Öner hakkında Doğubayazıt Sulh Ceza Mahkemesince görevsizlik kararı verilerek Gümrük Komisyonuna gönderilmek üzere Başmüdürlüğümüze iade edilen dava dosyası ile ilgili Gümrük Komisyonunca alınan 2003/10 sayılı 29.12.2003 tarihli yetkisizlik kararı yükümlüsüne ekte bir örneği gönderilen tebligat mazbatası ile 18.06.2004 tarihinde tebliğ edilmiş olup, konu ile ilgili suça ilişkin yargılamanın söz konusu Gümrük Komisyonu kararında da belirtildiği üzere 4926 sayılı Yasanın 27. maddesi gereğince Doğubayazıt Asliye Ceza Mahkemesinin görev alanına girdiği anlaşıldığından Doğubayazıt Sulh Ceza Mahkemesine ait 2003/431 esas, 2003/368 karar sayılı dava dosyası ve bahsi geçen Gümrük Komisyonu Kararı ilişikte gönderilmiştir" açıklamasıyla dosya Doğubayazıt C.Başsavcılığına iade etmiştir.

Dosyanın gönderildiği Doğubayazıt Asliye Ceza Mahkemesince 02.12.2004 gün ve 586-420 sayı ile;

"Doğubayazıt Sulh Ceza Mahkemesince 14.11.2003 gün ve 431-368 sayı ile görevsizlik kararı verildiği, dosyanın görüldüye gönderilmediği, bozma ilamının taraflara tebliğ olunmadığı, adliye mahkemeleri dışında görevsizlik kararı verildiğinde itiraz yolu değil temyiz yasa yolu açık olduğu her türlü izahtan varestedir. Ayrıca Gürbulak Gümrük Muhafaza Başmüdürlüğü tarafından dosyanın Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesi ve Doğubayazıt Asliye Ceza Mahkemesinin görevli olduğu bildirilmekle evrakın sehven bir işlem yapılmadan mahkememize gönderildiği, mahkememizce dosyanın sehven esas kaydının yapıldığı görülmüştür.

İddianame ile kamu davası açmak monopolü sadece Cumhuriyet Savcısının yetkisindedir. İddianame yerine geçen ve idare kurulları tarafından verilen lüzumu muhakeme kararı yürürlükteki mevzuatta şu an için geçerli değildir. Adli ve İdari makamlar arasında çıkacak görev uyuşmazlıklarını Yargıtay Ceza Genel Kurulunun çözeceği hükme bağlanmıştır" gerekçesiyle usulüne uygun açılmış bir dava bulunmadığından CYUY.nın 359. maddesi uyarınca usuli işlemlerin durdurulmasına ve dosyanın gereği yapılmak üzere C.savcılığına gönderilmesine karar verilmiştir.

Bunun üzerine dosyanın gönderildiği Doğubayazıt C.Başsavcılığı 06.01.2005 gün ve 15-8 sayı ile;

"Suç konusu 3 karton sigarayı sanığın, olay tarihinde Gürbulak Gümrük sahası içerisinde İranlı şoförlerden kendi kullanımı için satın aldığını beyan ettiği, kimliği belirsiz olan İranlı şahısların sigaraları yurda yasal olarak sokup sokmadıklarının belirlenemediği ve bu hususun sanık lehine olarak değerlendirilmesi gerektiği, 4926 sayılı Yasanın incelenmesinde kullanım kaçakçılığının suç olmaktan çıkartılmış olduğu, sanığın eyleminin suç teşkil etmediği" gerekçesiyle takipsizlik kararı vermiştir.

Katılan idare vekilinin takipsizlik kararına karşı itiraz yoluna başvurması üzerine dosyayı inceleyen Iğdır Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı tarafından 28.02.2005 gün ve 38 sayı ile itirazın reddine karar verilmiştir.

Doğubayazıt C.Başsavcılığınca dosya re"sen ele alınarak 24.05.2005 gün ve 918-292 sayı ile; olayda Gümrük Komisyonu ile Sulh Ceza Mahkemesi arasında görev uyuşmazlığının çıktığı, bu uyuşmazlığın 1684 sayılı Yasa uyarınca giderildikten sonra keyfiyet hakkında C.savcılığımızca karar verilmesi gerektiği anlaşıldığından bu aşamada kamu adına takibe yer olmadığına, görev konusunda karar verilmek üzere dosyanın Ceza Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.

Olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğundan bahisle Yargıtay"a gönderilen dosya, Yargıtay C.Başsavcılığının "dosyanın incelenmeksizin mahalline iadesi" istekli tebliğnamesi ile Yargıtay Birinci Başkanlığına tevdi edilmekle Yargıtay Ceza Genel Kurulunca okundu, gereği konuşulup düşünüldü.

TÜRK MİLLETİ ADINA

CEZA GENEL KURULU KARARI

Adli yargıya dahil ceza mahkemeleri ile adli yargı dışında kalan diğer yargı mercileri veya yaptırım uygulama yetkisi verilmiş makamlar arasında çıkabilecek görev ve yetki uyuşmazlıklarını çözecek yargı mercileri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile diğer bazı yasalarda belirlenmiştir.

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 10.05.2005 gün ve 51-47 sayılı kararında ayrıntılı olarak açıklandığı üzere;

Uyuşmazlık Mahkemesi; adli, idari ve askeri yargı mercileri arasında, Yargıtay Ceza Genel Kurulu ise, adli yargı mercii olan genel mahkemeler ile "kaza salâhiyetini haiz sair makamlar" arasında doğacak görev uyuşmazlıklarının çözümü ile görevlidir. 1684 sayılı Yasanın 1. maddesinde sözü edilen; "kaza salâhiyetini haiz sair makamlar", çeşitli yaptırımları uygulayabilmeleri bakımından kendilerine kısmen kaza yetkisi verilmiş bulunduğu halde, Anayasanın 9. maddesinde kastedilen anlamda yargı mercii olarak kurulmayan ve görevlileri hakim sıfatını taşımayan makamlardır. Nitekim Devlet sistemimiz içinde yer alan, il ve ilçe idare kurulları, en büyük mülkî amirlikler, belediye makamları, gümrük komisyonları, orman işletme şeflikleri (Kunter-Yenisey, Ceza Muhakemesi Hukuku, I. Kitap, 12. Bası, 2003, s. 871 vd., Prof. Dr.Tahir Taner, Ceza Muhakemeleri Usulü Dersleri, 1944, s. 27 vd.) gibi makamlar, yargı mercii olmadıkları halde, yaptırım uygulama bakımından kendilerine kısmen kaza yetkisi verilmiş makamlardır. Bu bakımdan, adli yargı mercii olan genel mahkemeler ile kaza yetkisini haiz bu makamlar arasında çıkabilecek görev ve yetki uyuşmazlıklarını, merci belirleme suretiyle çözme görevi, 1684 sayılı Yasanın 1. maddesi uyarınca Ceza Genel Kuruluna aittir.

Öte yandan, uyuşmazlıkların merci tayini suretiyle çözümlenebilmesi için, uyuşmazlığa konu kararların kesinlik kazanmış olması gerekir. Bunların ıslahı ve uyuşmazlığın halli için bir başka yasa yolu mevcut bulunduğu takdirde, merci tayini usulüne başvurulamayacaktır.

Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde;

Gümrük Komisyonunca verilen görevsizlik kararı üzerine, Doğubayazıt Asliye Ceza Mahkemesinin yargılamanın durdurulmasına ilişkin verdiği karardan sonra dosyanın gönderildiği Doğubayazıt C.Başsavcılığınca olayın esasını çözecek şekilde eylemin suç oluşturmadığından bahisle takipsizlik kararı verilmiş ve bu karara karşı yapılan itirazın reddi ile de takipsizlik kararı kesinleşmiştir. Doğubayazıt C.Başsavcılığının 06.01.2005 gün ve 15-8 sayılı kesinleşmiş takipsizlik kararı ile hukuki uyuşmazlık sonlandırılmış bulunmaktadır. O halde olayın esasına ilişkin kesinleşmiş bir takipsizlik kararı bulunduğuna göre, bu takipsizlik kararı yöntemince kaldırılmadığı sürece, 1684 sayılı Yasa uyarınca çözümlenmesi gereken bir görev uyuşmazlığından söz edilmesi de olanaksızdır. Zira, söz konusu takipsizlik kararını itiraz üzerine inceleyen merci kararına karşı kanun yararına bozma isteminde bulunulması ve takipsizlik kararının kaldırılması olanağı vardır.

Bu itibarla ortada çözümlenmesi gereken bir görev uyuşmazlığı bulunmadığından, dosyanın incelenmeksizin mahalline iadesine karar verilmelidir.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle;

Doğubayazıt C.Başsavcılığının 06.01.2005 gün ve 15-8 sayılı kesinleşmiş takipsizlik kararı ile hukuki sürecin tamamlanmış olması nedeniyle, bu aşamada Yargıtay Ceza Genel Kurulunca, 1684 sayılı Yasanın 1. maddesi uyarınca çözümü gereken bir görev uyuşmazlığı bulunmadığından, dosyanın incelenmeksizin mahalline iade edilmek üzere Yargıtay C.Başsavcılığına tevdiine, 24.01.2006 günü sonucu itibariyle tebliğnamedeki iade düşüncesine uygun olarak oybirliği ile karar verildi.