Şüphelilerin serbest dolaşımda olmayan bir malın yerine serbest dolaşımda olan başka bir malı koyarak, gümrük idaresini yanıltmak suretiyle gümrük işlemlerini yaptırmak eylemlerinin, Gümrük Komisyonunun görev alanına mı yoksa, C.Başsavcılığın görev alanına mı girdiği konusunda, Silopi C.Başsavcılığı ile Habur Gümrük Komisyonu arasında oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi için, Yargıtay C.Başsavcılığınca, dosyanın incelenmeksizin iadesi istekli tebliğnamesiyle, Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca okundu, gereği görüşülüp, değerlendirildi;

TÜRK MİLLETİ ADINA

CEZA GENEL KURULU KARARI

Uyuşmazlığın esasına geçmeden önce, Yargıtay Ceza Genel Kurulunun, bu uyuşmazlığı çözme yetkisinin bulunup bulunmadığı 2797 sayılı Yargıtay Yasasının 15 ve 41, Yargıtay İç Yönetmeliğinin 27. maddeleri uyarınca ön sorun olarak tartışılmıştır.

1) İlgili hükümler;

a - 1684 sayılı Yasanın 1. Maddesi; - "Umumi mahkemeler, karar hakimleri ve müstantiklerle idare heyetleri ve sair kaza salahiyetini haiz makamlar arasında vazife ve salahiyet sebebiyle hadis olacak ihtilafların halli, Temyiz Mahkemesi Ceza Heyeti Umumiyesine aittir.

Bu ihtilafın hallinde Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun hükümleri cari olur."

b - 2247 sayılı Yasanın 1. Maddesi; - "Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti

Anayasası ile görevlendirilmiş, adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir."

c - 5326 sayılı Yasanın 23. Madesi; - "1) Cumhuriyet savcısı, kanunda açıkça hüküm bulunan hallerde bir kabahat dolayısıyla idarî yaptırım kararı vermeye yetkilidir.

(2) Bir suç dolayısıyla başlatılan soruşturma kapsamında bir kabahatin işlendiğini öğrenmesi halinde Cumhuriyet savcısı durumu ilgili kamu kurum ve kuruluşuna bildirebileceği gibi, kendisi de idarî yaptırım kararı verebilir.

(3) Soruşturma konusu fiilin kabahat oluşturduğunun anlaşılması halinde Cumhuriyet savcısı bu nedenle idarî yaptırım kararı verir. Ancak, bunun için ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından idarî yaptırım kararı verilmemiş olması gerekir."

d - 5235 sayılı Yasanın:

16. Maddesi; - "Mahkeme kuruluşu bulunan her il merkezi ve ilçede o il veya ilçenin adı ile anılan bir Cumhuriyet başsavcılığı kurulur.

Cumhuriyet başsavcılığında, bir Cumhuriyet başsavcısı ve yeteri kadar Cumhuriyet savcısı bulunur. Gerekli görülen yerlerde Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun kararıyla bir veya birden fazla Cumhuriyet başsavcıvekili atanır."

17. Maddesi; - "Cumhuriyet başsavcılığının görevleri şunlardır:

1. Kamu davasının açılmasına yer olup olmadığına karar vermek üzere soruşturma yapmak veya yaptırmak,

2. Kanun hükümlerine göre, yargılama faaliyetlerini kamu adına izlemek, bunlara katılmak ve gerektiğinde kanun yollarına başvurmak,

3. Kesinleşen mahkeme kararlarının yerine getirilmesi ile ilgili işlemleri yapmak ve izlemek,

4. Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak."

2) İlgili hükümlerin değerlendirilmesi;

1- 1684 sayılı Yasanın 1. Maddesi hükmü uyarınca; Genel Mahkemeler ile yargı yetkisine haiz diğer makamlar arasında görev ve yetki nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıkları çözme görevi Yargıtay Ceza Genel Kuruluna aittir.

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun görevinin sözkonusu olması için yasanın anlatımı ile uyuşmazlığın bir tarafının, mahkemeler, karar hâkimlikleri veya müstantiklerden (yürürlükten kaldırılan sorgu hâkimlikleri) bulunması diğer tarafının ise uyuşmazlık mahkemesinin yetkisi kapsamında yer almayan yargı mercileri veya aslında kendileri yargı mercileri olmadıkları halde, yaptırım uygulama bakımından kendilerine kısmen yargı yetkisi verilmiş makamlardan olmaları gerekmektedir.

2- Adli, idari ve askeri yargı mercileri arasında çıkabilecek görev ve hüküm uyuşmazlıklarını çözme görevi ise 2247 sayılı Yasanın 1. maddesi hükmü uyarınca Uyuşmazlık mahkemesine ait bulunmaktadır.

3) Cumhuriyet Başsavcılığının konumu;

Cumhuriyet başsavcılığı 5235 sayılı Yasanın 16. maddesi uyarınca, mahkemeler yanında yer alan, adli ve idari görevlerle donatılmış bir organdır. 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren Kabahatler Yasası"nın 23. maddesinde, Cumhuriyet savcısı da, yasada açık hüküm bulunan hallerde idari yaptırım kararı vermekle yetkili kılınmış ise de, yargısal işlem özelliği taşımayan ve salt idari yaptırım kararı vermekle sınırlı bulunan bir yetki, Cumhuriyet savcılığını, yargı yetkisine haiz makam olarak kabul edilmesi sonucunu doğurmaz.

Her ne kadar uygulamada hatalı olarak, Cumhuriyet başsavcılıklarınca, "görevsizlik" ve "yetkisizlik" kararları şeklinde kararlar verilmekte ise de, soruşturma evrakının gönderilmesinden ibaret bulunan bu işlemlerin karar niteliğinde bulunmaması nedeniyle, yasada bu tür işlemlere karşı herhangi bir yasayolu öngörülmemiştir. Yargı mercilerince verilen görevsizlik ve yetkisizlik kararlarına karşı yasa yolları ile görev ve yetki uyuşmazlıklarının çözümü için hükümler vaaz edilmesine karşın, gerek Cumhuriyet başsavcılıkları arasında, gerekse Cumhuriyet başsavcılığı ile sair makamlar arasında oluşabilecek uyuşmazlıklar için bir düzenleme yapılmamış, uyuşmazlığın intikal ettiği Cumhuriyet başsavcılığınca keyfiyetin taktir ederek bir sonuca bağlanması tercih edilmiş, bu şekilde bir uygulama soruşturma işlemlerinin uzaması engellenmiştir.

4) Ceza Genel Kurulunca ulaşılan sonuç;

a) Cumhuriyet Başsavcılığı, 1684 sayılı Yasanın 1. Maddesinde belirtilen "sair kaza salahiyetine haiz makamlar" arasında yer almamaktadır.

b) Ceza Genel Kurulunca 1684 sayılı Yasanın 1. Maddesi uyarınca çözümlenmesi gereken bir uyuşmazlıktan söz edilebilmesi için, uyuşmazlığın, mahkemeler, hâkimlikler ile diğer yargı yetkisine sahip makamlar arasında çıkması, başka bir anlatımla uyuşmazlığın bir tarafının mahkeme veya hâkimlik olması zorunluluk arzetmektedir.

c) Gerek Cumhuriyet başsavcılıkları arasında, gerekse Cumhuriyet başsavcılığı ile sair makamlar arasında oluşabilecek görev ve yetki uyuşmazlıkları konusunda bir düzenleme bulunmadığından, uyuşmazlığın intikal ettiği Cumhuriyet başsavcılığınca, keyfiyetin taktiri ile gecikmeksizin bir sonuca bağlanması gerekmektedir.

d) Kabahatler Yasasının 23. Maddesi hükmü uyarınca, Cumhuriyet başsavcılığı, kabahat oluşturan eylemler yönünden sair kaza makamları arasında değerlendirilse dahi, sair yargı yetkisine haiz makamlar arasında oluşacak görev ve yetki uyuşmazlıkları 1684 sayılı Yasanın 1.maddesi kapsamında yer almamaktadır.

e) Ceza Genel Kurulunun görevi 1684 sayılı Yasanın 1. maddesinden kaynaklandığından ve mahkemeler ile sair yargı yetkisine haiz makamlar arasında doğmuş bir görev uyuşmazlığı bulunmadığından, Yargıtay Ceza Genel Kurulunca, bu aşamada işin esasıyla ilgili bir değerlendirme yapılması ve karar verilmesi olanağı bulunmamaktadır.

Bu itibarla, dosyanın incelenmeksizin mahalline iadesine karar verilmelidir.

SONUÇ :

1- Yargıtay Ceza Genel Kurulunca çözümü gereken bir görev uyuşmazlığından söz edilebilmesi için, 1684 sayılı Yasanın 1. maddesi uyarınca, uyuşmazlığın, mahkemeler ile sair yargı yetkisine haiz makamlar arasında doğması zarureti bulunduğundan,

a- Cumhuriyet başsavcılığının diğer yargı yetkisine haiz makamlardan sayılmaması,

b- Mahkemeler ile sair yargı yetkisine haiz makamlar arasında doğmuş bir görev uyuşmazlığının bulunmaması,

Nedenleriyle,

2- Dosyanın incelenmeksizin mahalline iade edilmek üzere Yargıtay C.Başsavcılığına tevdiine,18.09.2007 günü yapılan müzakerede oybirliği ile karar verildi.