Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/656 Esas 2022/7952 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi : ... 16. İş Mahkemesi


Dava, prime esas kazanç tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalı şirket ve davalı kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı şirket ve davalı Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacının, 20.12.2000-31.12.2010 tarihleri arasında davalıya ait işyerinde çalıştığını, ancak sigorta primlerinin gerçek ücreti üzerinden gösterilmediğini, 2005 yılına kadar 925,00 TL., 2006 yılında 1.025,00 TL., 2007 yılında 1.250,00 TL. 2008 yılında 1.375,00 TL., 2009 yılında 1.475,00 TL. 2010 yılında 1.700,00 TL. maaş aldığını, ancak gerçek ücretlerinin bordrolarda gösterilmediğini, işyerinde iki farklı muhasebe kaydı tutulduğunu, işyerinde herkesin asgari ücret almasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu belirterek, davacının, davalı ... Boya Hırdavat Ltd. Şti. işyerinde 20.12.2000-31.12.2010 tarihleri arasındaki çalışma süresince sigorta primlerinin aldığı gerçek ücretler üzerinden tespitine (prime esas kazanç miktarının tespiti), (2005 yılı için aylık 925,00 TL, 2006 yılı için aylık 1.025,00 TL, 2007 yılı için aylık 1.250,00 TL, 2008 yılı için aylık 1.375,00 TL, 2009 yılı için aylık 1.475,00 TL ve 2010 yılı için aylık 1.700,00 TL ücret üzerinden), eksik primlerin davalıdan tahsiline, talep doğrultusunda hizmet tespitinin yapılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı ... Boya Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde, hak düşürücü süre ve zamanaşamı itirazında bulunduklarını, davacının muhasebeci olarak çalıştığını, ücret bordrolarının itiraz edilmeden imzalandığını, primlerinin gerçek ücreti üzerinden bildirildiği, istifa ederek, işten ayrıldığını, 20.12.2010-08.11.2010 tarihleri arasında çalışarak, tüm haklarını aldığına dair şirketi ibra ettiğini belirterek, davanın reddini istemiştir.
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
"Davanın kısmen kabul ve kısmen reddi ile;
1-a)Davacının davalıya ait 1009358 sicil sayılı işyerinde prime esas kazancının 01.10.2005-08.11.2010 tarihleri arasında;
2005/01 döneminde 1431,51 TL.
2005/02 döneminde 802,30 TL.
2005/03 döneminde 786,00 TL.
2005/04 döneminde 786,01 TL.
2005/05 döneminde 786,01 TL.
2005/06 döneminde 812,15 TL.
2005/07 döneminde 1980,16 TL.
2005/08 döneminde 851,12 TL.
2005/09 döneminde 883,70 TL.
2005/10 döneminde 851,12 TL.
2005/11 döneminde 1569,90 TL.
2005/12 döneminde 883,70 TL.
2006/01 döneminde 1527,36 TL.
2006/02 döneminde 899,56 TL.
2006/03 döneminde 882,57 TL.
2006/04 döneminde 899,57 TL.
2006/05 döneminde 864,16 TL.
2006/06 döneminde 962,23 TL.
2006/07 döneminde 972,08 TL.
2006/08 döneminde 954,36 TL.
2006/09 döneminde 989,76 TL.
2006/10 döneminde 972,06 TL.
2006/11 döneminde 1750,15 TL.
2006/12 döneminde 972,07 TL.
2007/01 döneminde 1878,62 TL.
2007/02 döneminde 1182,10 TL.
2007/03 döneminde 1163,34 TL.
2007/04 döneminde 1163,33 TL.
2007/05 döneminde 1183,35 TL.
2007/06 döneminde 1292,10 TL.
2007/07 döneminde 1269,60 TL.
2007/08 döneminde 1250,10 TL.
2007/09 döneminde 1269,61 TL.
2007/10 döneminde 2157,89 TL.
2007/11 döneminde 1269,60 TL.
2007/12 döneminde 1350,18 TL.
2008/01 döneminde 1224,68 TL.
2008/02 döneminde 1192,23 TL.
2008/03 döneminde 1203,04 TL.
2008/04 döneminde 1171,95 TL.
2008/05 döneminde 1171,95 TL.
2008/06 döneminde 1307,12 TL.
2008/07 döneminde 1275,91 TL.
2008/08 döneminde 1254,61 TL.
2008/09 döneminde 2295,93 TL.
2008/10 döneminde 1254,61 TL.
2008/11 döneminde 1275,90 TL.
2008/12 döneminde 2446,14 TL.
2009/01 döneminde 1237,71 TL.
2009/02 döneminde 1237,70 TL.
2009/03 döneminde 1237,70 TL.
2009/04 döneminde 1214,71 TL.
2009/05 döneminde 1190,17 TL.
2009/06 döneminde 1287,49 TL.
2009/07 döneminde 1313,52 TL.
2009/08 döneminde 1313,50 TL.
2009/09 döneminde 2407,72 TL.
2009/10 döneminde 1313,51 TL.
2009/11 döneminde 2407,73 TL.
2009/12 döneminde 1448,23 TL.
2010/01 döneminde 1167,24 TL.
2010/02 döneminde 1167,24 TL.
2010/03 döneminde 1167,24 TL.
2010/04 döneminde 1142,25 TL.
2010/05 döneminde 1117,25 TL.
2010/06 döneminde 1255,00 TL.
2010/07 döneminde 1259,17 TL.
2010/08 döneminde 1233,17 TL.
2010/09 döneminde 1259,17 TL.
2010/10 döneminde 1233,17 TL.
2010/11 döneminde 309,75 TL. eksik bildirildiğinden tespitine,
b)Fazlaya ilişkin talebin reddine," karar verilmiştir.
B-BAM KARARI
"Davalı Kurum vekili ile davalı ... Boya Hırdavat ve İnş. Malz. Tic. San. Ltd. Şti. vekilinin istinaf istemlerinin 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b.1 maddesi uyarınca esastan reddine," karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili temyiz başvuru dilekçesinde özetle; mahkeme kararının bozularak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı şirket vekili temyiz başvuru dilekçesinde özetle; zaman aşımı itirazını tekrarlayarak, imzalı ücret bordroları karşısında hukuki olmayan delile itibar olunarak verilen kararın bozulması gerektiğini belirtmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Kuruma ödenmesi gereken sigorta primlerinin hesabında gerçek ücretin/kazancın esas alınması gerekmekte olup hizmet tespiti davalarının kamusal niteliği gereği, çalışma olgusu her türlü kanıtla ispatlanabilmesine karşın ücret konusunda aynı genişlikte ispat serbestliği söz konusu değildir ve değinilen maddelerde yazılı sınırları aşan ücret alma iddialarının yazılı delille kanıtlanması zorunluluğu bulunmaktadır. Ücret tutarı maddede belirtilen sınırları aştığı takdirde, tespiti gereken gerçek ücretin; hukuksal geçerliliğe sahip olarak düzenlenmiş bulunmaları kaydıyla, sigortalının imzasını içeren aylık ücreti gösteren para makbuzları, banka kayıtları, ticari defter kayıtları, ücret bordroları gibi belgelerle kanıtlanması olanaklıdır. Yazılı delille ispat sınırının altında kalan miktar için tanık dinlenebileceği gibi, tespiti istenen miktar sınırı aşsa dahi varlığı iddia edilen çalışmanın öncesine ve sonrasına ait yazılı delil başlangıcı sayılabilecek belgeler bulunuyorsa tanık dinlenmesi mümkündür. Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 20.10.2010 gün ve 2010/10-480 Esas - 2010/523 Karar, 20.10.2010 gün ve 2010/10-481 Esas - 2010/524 Karar, 20.10.2010 gün ve 2010/10-482 Esas - 2010/525 Karar, 19.10.2011 gün ve 2011/10-608 Esas - 2011/649 Karar, 19.06.2013 gün ve 2012/10-1617 Esas - 2013/850 Karar sayılı ilamlarında da aynı görüş ve yaklaşım benimsenmiştir.
Eldeki davada, davanın kısmen kabulüne dair verilen karar eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır. Dosyada yer alan kayıt ve belgelerden davacının 20.12.2000 ile 08.11.2010 tarihleri arasında davalı işyerinde çalıştığı, 2002-1 ile 2010-11 arası tüm aylara ilişkin ücret bordrolarının davacı tarafından imzalandığı ve Kuruma bildirilen kazanç miktarları ile uyumlu olduğu tespit edilmiştir.
Mahkemece davacının prime esas kazançları davacı tarafından davalı işyerinin izni dışında ibraz edilen muhasebe kayıtları esas alınarak belirlenmiş ise de bu kayıtların davalının rızası dışında çıkartıldığı, davacı tarafından ibraz edildiği HMK 189-2. maddesi kapsamında değerlendirilemeyeceği, dosyaya ibraz edilen imzalı ücret bordroları ve davacının bu belgeleri düzenleyen muhasebeci olması dikkate alınarak Kuruma bildirilen prime esas kazançlarının tespitinde bu belgelerin esas alınarak davanın kabulüne karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı şirket ve davalı Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 26.05.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.