Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4012 Esas 2022/7940 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, 13.07.2016 - 10.08.2016 tarihleri arasında davalı işverene ait işyerinde çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir. İlk Derece Mahkemesi, davacının 16.07.2016-10.08.2016 tarihleri arasında davalı işverene ait iş yerinde 24 gün süreyle ve asgari ücretle çalıştığını tespit etmiştir. Ancak, feri müdahil Kuruma yapılan bildirimlerle ilgili inceleme yapılmamıştır. Bu nedenle, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından verilen ret kararı bozulmuştur. Kanun maddeleri: 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri.

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : ... İş Mahkemesi



Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalı vekili ve fer'i müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı vekili ve fer'i müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili; davacının 13.07.2016 - 10.08.2016 tarihleri arasında davalı işverene ait işyerinde çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II.CEVAP:
Davalı vekili, davacının davalı şirkette 16.07.2016 -18.07.2016 tarihleri arasında çalıştığını beyanla davanın reddini talep etmiştir.
Feri müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III.MAHKEME KARARI
A.İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI:
Mahkemece, davacının davasının kısmen kabulü ile davacının davalı işverene ait iş yerinde 16.07.2016-10.08.2016 tarihleri arasında 24 gün süreyle ve asgari ücretle çalıştığının ve bu çalışmalarının 16.07.2016-18.07.2016 tarihleri arasında 2 günlük ve 01.08.2016-10.08.2016 tarihleri arasında 10 günlük bildirimlerinin fer’i müdahil Kuruma yapıldığının, kalan 12 günlük bildirimlerinin fer’i müdahil Kuruma yapılmadığının ve primlerinin ödenmediğinin tespitine karar verilmiştir.
B.BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Davalı vekili ve feri müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili tarafından sunulan dilekçe ile; davacının davalı şirket bünyesinde 16.07.2016-10.08.2016 tarihleri arasında çalışmasının bulunduğuna ilişkin tespitlerin hiçbir gerekçe içermediği, davacının sadece 16.07.2016-18.07.2016 tarihlerinde davalı şirkette çalıştığı, tanıklardan bir kısmının da bu yönde beyanlarının olduğu özet olarak belirtilmek suretiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak usul ve yasaya aykırı olarak kurulan İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi talep olunmuştur.
Feri müdahil Kurum vekili tarafından sunulan dilekçe ile; hüküm tesis edilirken yetersiz tanık anlatımlarına ve bu tanık anlatımlarını dayanak alan yetersiz bilirkişi raporuna itibar edildiği belirtilmek suretiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak usul ve yasaya aykırı olarak kurulan İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi talep olunmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın Yasal dayanakları 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Somut olayda, Kurumun 27.11.2020 tarihli yazı cevabı ve ekleri dikkate alındığında davacının ihtilaf konusu döneme ilişkin ( 16.07.2016 tarihinden itibaren 2016/07. ayı için 16 günlük, 2016/08. ayı için 10 günlük) çalışmalarının ek aylık hizmet prim bildirgeleri düzenlenmek suretiyle Kurum kayıtlarına yansıtıldığı anlaşılmakla Mahkemece davanın konusuz kalıp kalmadığı hususu değerlendirilmemiştir.
Mahkemece yapılması gereken iş, feri müdahil Kurum tarafından davalı işverenden davacı adına işe giriş bildirgesi ile aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenmesinin istenip istenmediği, istenmişse buna dair yazının hangi tarihte tebliğ edildiği, davalının tebliğ tarihinden itibaren süresinde ilgili Kurum ünitesine itiraz edip etmediği, dava açıp açmadığı araştırılmalı, davalı işveren tarafından davacı adına düzenlenmesi istenen belgelerin süresinde verilmemesi halinde davalı Kurum tarafından re’sen düzenlenip düzenlenmediği Kurumdan sorulmalı, bu durumda davanın konusuz kalması ihtimali değerlendirilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin İlk Derece Mahkemesince eksik inceleme ve araştırma neticesi yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı vekili ve feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10.Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 26/05/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.