Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/6043 Esas 2022/8151 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı şirket, bir kişinin iş başvurusu yapmasına rağmen çalışmadığı için prim teşvikinden yararlanma talebinin iptal edilmesi istemiyle kurum işleminin iptaline karar verilmesini talep etti. İlk derece mahkemesi davayı reddetti, istinaf başvurusu da esastan reddedildi. Ancak davacı vekili, iş yeri kayıtlarının incelenerek çalışıp çalışmadığının araştırılmadığını belirterek temyiz kanun yoluna başvurdu. Yargıtay, davacının argumentlarını kabul etti ve ilk derece mahkemesi kararını bozdu. Davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilerek Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozuldu. Kanun olarak incelenen maddeler 1774 sayılı Kimlik Bildirme Kanunun 2. ve 4. maddeleri oldu. Bu maddeler, iş yerlerinin, vatandaşların kimlik ve geliş-ayrılış kayıtlarını tutmak ve çalışanları bildirmek zorunda olduğunu belirtmektedir.

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi : ... 18. İş Mahkemesi


Dava, davacının prim teşvikinden yararlanma talebinin iptaline ilişkin kurum işleminin iptali istemine ilişkindir
İlk Derece Mahkemesince, davanın reddine dair verilen karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi kararının davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı şirket, ... isimli kişinin iş başvurusunda bulunduğunu ancak herhangi bir çalışması olmadığını, kimlik bildirme belgesini kendisi hazırlayarak kolluğa verdiğini, bu kişinin fiili çalışması olmadığından kuruma bildirilmemesinin yasal olduğunu belirterek prim teşvikinden yararlanma talebinin iptaline ilişkin kurum işleminin iptalini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, “kurum işleminin ilgili yasa ve mevzuata göre yerinde olduğu ... isimli kişinin iş başvurusunu yaptığı buna ilişkin belgelerin iş verende bulunduğu formda davacı şirketin kaşesinin de bulunduğu davacı iş verenin çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak kuruma bildirmeyerek teşvikten yararlanma koşullarını ihlal ettiği davacı iş verenin ... isimli işçinin iş yerinde çalışmadığına ilişkin herhangi bir hizmet tespiti davası açmadığı davacının iddialarını ispat edemediği anlaşıldığından kurum tarafından düzenlenen denetim raporu ve buna göre yapılan işlemlerin yerinde olduğu” gerekçesiyle açılan davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi, “1176 sayılı Yasa gereği İlçe Emniyet Müdürlüğü bildirimlerin iş veren yetkililerince yapıldığı, bu bildirimleri kolluğun SGK'ya bildirildiği, davacı şirketin çalışmadığını iddia ettiği şahsın kimlik bildiriminde bulunan kaşenin muhasebe bölümünde bulunması ve kolluğa iş veren yetkililerince verilmesi gereken belgelerin davacı şirketin iddia ettiği ve ispatlayamadığı bir şekilde kolluğa verilmesinin hayatın olağan akışına ve yasaya uymadığı, mahkeme kararının bu itibarla yerinde olduğu” gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, dinlenen tanıkların fiili çalışmanın olmadığı yönünde beyanda bulunduğunu, iş yeri kayıtlarının incelenerek herhangi bir ödemede bulunulup bulunulmadığının araştırılmadığını belirterek temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1774 sayılı Kimlik Bildirme Kanunun 2. maddesi düzenlemesinde “Otel, motel, han, pansiyon, ... odaları, günübirlik kiralanan evler, kamp, kamping, tatil köyü ve benzeri her türlü, özel veya resmi konaklama yerleri ile özel sağlık müesseseleri, dinlenme ve huzur evleri, dini ve hayır kurumlarının sosyal tesislerinin sorumlu işleticileri, bu yerlerde ücretli veya ücretsiz, gündüz veya gece, yatacak yer gösterdikleri yerli veya yabancı herkesin kimlik ve geliş- ayrılış kayıtlarını, örneğine ve usulüne uygun şekilde günü gününe tutmak, genel kolluk örgütlerinin her an incelemelerine hazır bulundurmak, Devlet İstatistik Enstitüsüne, talebi halinde vermek zorundadırlar.” hükmü ve 4. madde düzenlemesinde ki “İkinci maddedeki tesislerin sorumlu işleticileri, müesseselerinde sürekli veya geçici olarak çalıştırdıkları kimseleri ve bunların ayrılışlarını, örneğine uygun kimlik bildirme belgesi doldurarak, 24 saat içinde bağlı oldukları en yakın kolluk örgütüne bildirirler.” düzenlemeleri bulunduğu, Mahkemece, davacı şirketin, 1774 sayılı Kanunda yukarıda belirtilen işyerlerinden olup olmadığı ile dava konusu “çalışanlara ait kimlik bildirme belgesi”nin kimin tarafından verildiği araştırılmalı, belgede yer alan şirket kaşesi altında imza olmaması değerlendirildiğinde bildirimin doğru olup olmadığı üzerinde durulmalı, ... dinlenmeli, bordro tanıkları re’sen belirlenerek beyanlarına başvurulmalı, çalışmanın gerçek olup olmadığı konusunda irdeleme yapılmalı ve oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 30.05.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.