Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/5815 Esas 2022/8094 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : Eskişehir 3. İş Mahkemesi


Dava, mahiyet kodunun değiştirilmesine ilişkin kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 2020/20 sayılı SGK Genelgesinin 204 ve devamı sayfalarında "Kamu sektörüne ilişkin mahiyet kodunun" belirlenmesi başlığı altında, işyeri sicil numarası başlıklı 28.maddesinde, mahiyet kodunun; yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup tek hane rakamından ibaret olduğunu, 1 rakamı kamu sektörüne ait devamlı işyerlerini, 2 rakamı özel sektöre ait devamlı iş yerlerini, 3 rakamı kamu sektörüne ait geçici iş yerlerini, 4 rakamı özel sektöre ait geçici iş yerlerini ifade ettiğini, davacı şirketin belediye şirketi olup özel hukuk tüzel kişisi olmasına rağmen Kurumun mahiyet kodlarını değiştirdiğini beyanla müvekkili şirketin mahiyet kodlarının işyerlerine göre 2 ve 4 olarak tespitine ve düzeltilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; Sosyal Güvenlik Kurumu Genel Müdürlüğünün "İşyeri Tescil Kayıtlarının Güncellenmesi" konulu 11/05/2020 tarih E.5958383 vrd. Kayıtlı Genel Yazıda belirtildiği üzere şirket hissesinin %50 den fazla olması veya bağlı/ilgili kuruluş olması halinde mahiyet kodlarının 1 ve 3 olarak güncellenmesi gerektiğini, davacı şirket tarafından 23/07/2020 tarihli dilekçesi ile işleme itiraz edildiğini, davalı kurum tarafından, davacı şirkete 26/08/2020 tarihli yazısı ile cevap verdiğini beyanla davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI :
Mahkemece, "... Belirtilen tüm bu hususlar çerçevesinde; Türk Ticaret Kanununa tabi olan ... Eskişehir Pazarlama İşletmecilik Org. Kitle İletişim Hizmetleri Turizm Taşımacılık ve Tic. A.Ş.'nin 5510 sayılı Kanunun 3.maddesinin 21.bendinde belirtilen kamu idareleri tanımına girmediği belirgin olup, davacı şirkete ait ile ilgili olarak davalı Kurumca verilmiş olan mahiyet kodunun değişimine dair kararının hukuka uygun olmadığı kanaatine varılmış, davacı şirket özel hukuk tüzel kişisi olduğundan davacı şirkete ait mahiyet kodlarının işyerlerine göre tekrar '2' ve '4' (Özel sektöre ait devamlı işyerleri) olarak tespitine, kayıtların tespit gibi '2' ve '4' olarak düzeltilmesine dair mahkememizce aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur" gerekçesi ile;
"1- Davanın kabulüne, davacı şirkete ait mahiyet kodlarının işyerlerine göre tekrar '2' ve '4' (Özel sektöre ait devamlı işyerleri) olarak tespitine, kayıtların tespit gibi '2' ve '4' olarak düzeltilmesine" karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Davalı Kurum vekilinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili; istinaf gerekçelerini tekrarla; davacı şirketin belediyeye bağlı ortaklık muhtevasını içeren kamu tüzel kişiliğine sahip olan bir şirket olduğunu, davanın reddi gerektiğini beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı, 5335 sayılı Kanun'un 30/2 maddesi "Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar." düzenlemesini içerir.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 28 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi 18.8.2021 tarihli ve 31572 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 6 ncı maddesiyle değiştirilmiş olup;
"Mahiyet kodu; yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup tek hane rakamdan ibarettir. Özel sektöre ait devamlı işyerlerine, ‘2’ ve özel sektöre ait geçici işyerlerine ‘4’ mahiyet kodu verilir. 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen kamu idareleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı idare, ortaklık, müessese ve işletmeleri ve yukarıda belirtilenlerin ödenmiş sermayesinin % 50’sinden fazlasına sahip oldukları ortaklık ve işletmeler, özel kanunlarına göre personel çalıştıran diğer kamu kurumlarına ait devamlı işyerlerine ‘1’, geçici işyerlerine ‘3’ mahiyet kodu verilir." hükmü düzenlenmiştir.
Eldeki dosya kapsamından; Eskişehir Ticaret Sicil Memurluğunda 05/01/2001 tarihinden itibaren Sicilin Merkez-15305 sicil numarasında tescilli ve İstiklal Cad. Çınar Sk. No:1/B1 Odunpazarı/ Eskişehir adresindeki davacı ESPAŞ .... Pazarlama İşletmecilik Organizasyon Kitle İletişim Hizmetleri Turizm Taşımacılık ve Anonim Şirketi'nin sermayesinin 5.000,00-TL olup, toplam hisse adedinin 5000 olduğu, Kurucu ortaklarının: Belmar-Belde Marketleri Ticari İşletmecilik Pazarlama Turizm Eğlence Spor Sanat ve Tic. Merkezleri Sanayi ve Tic. Ltd. Şti., (sermaye miktarı 3.200.000.000,00-TL, hisse adedi 3200), Eskişehir Sanat Özel Eitim Kültür Spor Özel Sağlık Reklam ve Tanıtım Hizmetleri Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. (sermaye miktarı 1.500.000.000,00TL, hisse adedi 1500, ), Kent Dizayn-Eskişehir Kent Mobilyaları Üretim, Yapım Bakım Onarım Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. (sermaye miktarı100.000.000TL, hisse adedi 100,), Espark-Eskişehir Park Bahçe Peyzaj temizlik Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. (sermaye miktarı 100.000.000TL, hisse adedi 100,), Kentaş -Eskişehir Kentiçi Toplu Taşıma Nakliye Makine ve İnşaat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. (sermaye miktarı 100.000.000TL, hisse adedi 100, ) şeklinde olduğu, ancak mevcut durumdaki ortakların; Belmar-Belde Market San. Tic. Ltd. Şti. (%51,80 ), Esk. Sanat Öz. Eğt. San. Tic. Ltd. Şti. (%30,20), Espark Esk. Park Bahçe Peyzaj Temz. A.Ş. (%6,62), Belkent Belde Kent Hizmetleri A.Ş. (%5,14), Kent Dizayn Eskişehir Kentsel Dön. A.Ş. (%1,80), Espaş Eskişehir Paz. İşlt. Org. A.Ş. (%1,26), Esk. Kent Hizmetleri Ltd. Şti.(%1,12), Kentaş Kent İçi Top. Taş. San. Tic. Ltd. Şti. (%0,94), Estram Hafif Raylı Sistemleri A.Ş. (%0,72) ve Eskişehir Halk Ekmek A.Ş. (%0,40) şeklinde olduğu, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi'nin;
- Belmar-Belde Market San. Tic. Ltd. Şti'nde % 96,54 hissedarı olan Eskişehir Kent Hizmetleri San. Tic. Ltd. Şti. de %99,99 oranında, % 3,46 oranında hissedarı olan Esk. Sanat Öz. Eğt. San. Tic. Ltd. Şti. de %99,9532 oranında hissedar olduğu,
-Belkent Belde Kent Hizmetleri A.Ş.'de tam hissedarı olan Eskişehir Kent Hizmetleri San. Tic. Ltd. Şti. de %99,99 oranında,
-Kent Dizayn Eskişehir Kentsel Dön. A.Ş'de %55 hissedarı olan Eskişehir Kent Hizmetleri San. Tic. Ltd. Şti. de %99,99 oranında, %45 hissedarı olan Esk. Sanat Öz. Eğt. San. Tic. Ltd. Şti. de %99,9532 oranında hissedar olduğu,
- Esk. Kent Hizmetleri Ltd. Şti.'de %99,99 oranında hissedar olduğu,
- Kentaş Kent İçi Top. Taş. San. Tic. Ltd. Şti.'de tam hissedar olan Esk. Sanat Öz. Eğt. San. Tic. Ltd. Şti. de %99,9532 oranında hissedar olduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 28. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında, davacı şirketin kamu idaresi olarak yer alıp almadığı irdelenmeksizin, yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz bulunmuştur.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak, temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 30/05/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.