Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/10247 Esas 2022/8184 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 41. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi : ... 29. İş Mahkemesi


Dava, iş kazası nedeniyle vefat eden sigortalının hak sahiplerinin maddi ve manevi zararlarının tazmini istemlerine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabul ve kısmen reddine dair verilen karara karşı, davalılardan ... ve ...Yapı A.Ş. vekillerinin istinafa başvurması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 41.Hukuk Dairesince istinaf istemlerinin esastan reddine dair karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 41.Hukuk Dairesince verilen karar davalılardan ... ve ...Yapı A.Ş. vekilleri tarafından süresi içerisinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I- İSTEM:
Davacılar vekili; müvekkillerinin murisi sigortalının 20.02.2012 tarihinde geçirdiği iş kazası neticesinde 22.02.2012 tarihinde vefat etmesi nedeniyle eşi ... lehine 10.000 TL maddi ve 50.000 TL manevi, çocuklar..., ... ve ... lehine 1.000 TL’şer maddi ve 25.000 TL’şer manevi tazminat ile kardeşler, ..., ... ve ... lehine 15.000 TL’şer manevi tazminatın kaza tarihinden faiziyle davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir. Davacı vekili ıslah dilekçesiyle müvekkili Cihan lehine maddi tazminat istemini 109.765,87 TL’ye artırmıştır.
II- CEVAP:
Davalı ...Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; ...Yapı Ltd. Şti. ile Emlak Paz. İnş. Prj. Yön. ve Tic. A.Ş. adi ortaklığının ...Yapı İnş.Turz.San. ve Tic.Ltd.Şti. ile arasında taşeronluk sözleşmesi bulunduğunu, müvekkili şirket yönünden husumet itirazında bulunduklarını, davacının dava dışı ...Yapı İnş.Turz. San ve Tic. Ltd.Şti. çalışanı olduğunu, bu şirketin sözleşmede çalıştıracağı işçilerin sağlığı ve güvenliği için gerekli tüm malzemeleri bulundurmayı ve tüm önlemleri almayı taahhüt ettiğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; ...Yapı Ltd. Şti.-Emlak Konut A.Ş. adi ortaklığı çalışanı olduğunu, iş güvenliği uzmanı olarak görev yaptığını, olayda şahsi kusur ve sorumluluğunun bulunmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davacıların murisinin ...Yapı şirket çalışanı olduğunu, müvekkilinin bu şirketin yetkilisi olduğunu, davada taraf ehliyetinin bulunmadığını, bu nedenle husumet nedeniyle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ...Yapı İnşaat Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin iş sağlığı ve iş güvenliği bakımından her türlü önlemi aldığını, koruyucu malzemeyi teslim ettiğini, iş güvenliği eğitimi verildiğini, müvekkilinin olayın meydana gelmesinde herhangi bir kusuru bulunmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ... 26.02.2014 tarihli duruşmada; ...Yapı şirket çalışanı olduğunu, olayda herhangi bir kusurunun bulunmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ... 07.09.2015 tarihli duruşmada; inşaat mühendisi olarak çalıştığını, herhangi bir yetkisinin olmadığını, olaydan dolayı herhangi bir sorumluluğunun bulunmadığını belirtmiştir.
III- MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesince “1-Davacı ...'ın davasının HMK nun 150/5 maddesi gereğince açılmamış sayılmasına,
2-Diğer davacıların davasının kısmen kabulü ile,
Davacı ... için 109.765,87 maddi tazminat ve 40.000 TL manevi tazminatın,
Davacı ... için 20.000 TL manevi tazminatın,
Davacı ... için 20.000 TL manevi tazminatın,
Davacı ... için 20.000 TL manevi tazminatın,
Davacı ...,... için 5.000 TL manevi tazminatın,
Davacı ... için 5.000 TL manevi tazminatın,
Davacı ... için 5.000 TL manevi tazminatın, kaza tarihi olan 20.02.2012 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara verilmesine,
Davacılar ..., ... ve ...'ın maddi tazminat talebinin ve davacıların manevi tazminata ilişkin fazlaya dair taleplerinin reddine,” karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince “Davalıların istinaf kanun yoluna başvuru taleplerinin HMK 353/1-b-1 maddesi gereğince ayrı ayrı esastan reddine,” karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; Müvekkilinin müteveffa sigortalı ile arasında iş akdi olmadığını müvekkiline %2 oranında kusur verilmesinin hatalı olduğunu, kusur raporunda tespit edilen oranların yerinde olmadığını beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı ... AŞ vekili temyiz dilekçesinde özetle; Müvekkili ile müteveffa sigortalı ile arasında iş akdi olmadığını, kusur oranlarının tespitinin hatalı olduğunu, ceza dava dosyasında müvekkili şirket yetkililerine kusur verilmediğini, müvekkilinin tazmin zorunluluğu olmadığını, işçi kusuru ile illiyet bağının kesildiğini, manevi tazminata hükmedilmesinin hatalı olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplerle temyiz edenin sıfatına, temyiz kapsam ve nedenlerine göre davalı ...Ş. ve davalı ... vekilinin aşağıdaki şekilde temyiz itirazlarının kabulüne karar verilmiştir.
2- Dava sigortalının iş kazasında vefatı nedeniyle hak sahiplerinin maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Taraflar arasında kusurun aidiyeti ve oranı noktasında uyuşmazlık bulunduğu anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere gerek kaza tarihinde yürürlükte olan 818 sayılı Borçlar Kanunu 53. maddesi gerekse de yargılama sırasında yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 74. maddesi hükmü gereğince, hukuk hâkimi kesinleşen ceza mahkemesi kararındaki maddi olgu ile bağlıdır. Ceza mahkemesi kendine has usuli olanakları nedeniyle hükme esas aldığı maddi olayların varlığını saptamada daha geniş yetkilere sahiptir. Bu nedenle, hukuk hâkiminin, ceza hâkiminin fiilin hukuka aykırılığını ve illiyet bağı saptayan maddi vakıa konusundaki kabulü ve ceza mahkemesinin kabul ettiği olayın gerçekleşme şekli diğer bir deyişle maddi vakıanın kabulü konusunda kesinleşmiş olan bir mahkumiyet veya maddi vakıa tespiti yapan beraat hükmüyle bağlı olacağı hem ilmi (Prof Dr. Kemal Gözler, “Res Judicata’nın Türkçesi Üzerine”, ... Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 56, Sayı 2, 2007, s.45-61 ) hem de kökleşmiş kazai içtihatlarla benimsenmiş bulunmaktadır.
Somut olayda, Davalı ...Ş. ile dava harici Emlak Konut Paz. İnşaat A.Ş. tarafından oluşturulan adi ortaklığın üstlendiği Batışehir Projesinde, kaba beton yapım işinin üstlenicisinin davalı ...Yapı İnşaat Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından üstlenildiği, sigortalı Mehmet Sıddık Gündoğan’ın bu şirket işçisi olarak inşaatta kalıpçı olarak çalıştığı sırada olay günü keserle kalıp sökümü yaparken emniyet kemerini sabit noktaya bağlamaması nedeniyle yüksekten düşerek ağır yaralandı ve kaldırıldığı hastaneden vefat ettiği anlaşılmıştır. SGK müfettişi tarafından hazırlanan raporda davalı asıl işveren ...Yapı AŞ ile alt işveren ...Yapı İnşaat Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin müştereken %70 oranında kusurlu oldukları müteveffa sigortalının ise %30 oranında müterafik kusurunun bulunduğunun tespit edildiği, davaya konu olayla ilgili ... 29. Asliye Ceza Mahkemesinde görülen kamu davasında verilen ilk kararın Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 21.02.2018 – 2016/2185 E.- 2018/1877 .K sayılı ilamıyla “...Yapı şirketinin sahibi sanık ...'ın inşaat alanında inşaat mühendisi olan şantiye şefi ve olay günü saat 16.35 'te tutulan kolluk tarafından tanzim edilen Olay yeri İnceleme, Görgü ve Tespit Tutanağı'nda iş güvenliğinden sorumlu, karar ile hakkında suç duyurusunda bulunulan inşaat mühendisi ...'yı görevlendirmiş olması sebebiyle, sanığın, söz konusu kazanın meydana gelmesinden dolayı cezai sorumluluğunun bulunmadığı gözetilmeden mahkumiyetine karar verilmesinin” hatalı olduğuna işaretle bu sanık hakkında verilen mahkumiyet kararının bozulduğu, bozmaya uyan mahkemece Sanık ...’ın taksirle ölüm olayında kusurunun bulunmadığından beraatine karar verildiği anlaşılmıştır. Mahkemece iş bu temyize konu dava dosyasında esas alınah kusur raporunda ise asıl işveren sıfatıyla davalı ...Ş. ile Emlak Konut Pazarlama A.Ş.’nin %20, alt işveren sıfatıyla Nidya Yapı Şirketinin %20, davalı ...’in %1, davalı ...’ın %2, davalı ...’un %1, davalı ...’nın %1 ve müteveffa sigortalının %30 oranında kusurlu olduğu tespit edilmiştir.
Bu açıklamalar doğrultusunda Mahkemece yapılacak iş, davaya konu iş kazası ile ilgili Ceza Mahkemesinde görülen davada davalı ...Yapı Şirketi yetkilisi olan davalı ...’ın iş kazası olayında kusursuz olduğunun anlaşılmasına göre, iş bu davalının şahsen kusurlu bulunmasını gerektirici bir durumun olup olmadığı araştırılarak olmadığının anlaşılması halinde anılan davalının kusursuz olduğu kabul edilerek ret kararı verilmesi, bu duruma göre hükme esas alınan kusur raporuna göre iş bu davalıya verilen %2 oranındaki kusurun, iş kazasında sorumluluğu bulunanlar arasında aidiyet ve oranının öncelikle 05.11.2015 tarihli raporu düzenleyen bilirkişi heyetinden alınacak ek raporla mümkün olmaması halinde ise (usuli kazanılmış haklara riayet edilerek kusur oranlarının tayini için) A Sınıf iş güvenliği uzmanı üç kişilik bilirkişi heyetinden alınacak raporla belirlenmesi, bu şekilde kesinleştirilecek kusur durumunun, (davacı tarafça temyiz başvurusunun olmaması nedeniyle) davalılar lehine oluşan usuli kazanılmış hak kapsamında hükme esas alınan 21.10.2017 tarihli hesap raporuna uygulanması, bu raporda esas alınan işlemiş (bilinen) devre sonu tarihinden sonra yürürlüğe giren asgari ücret değişikliklerini rapora yansıtmayarak sonucuna göre usuli kazanılmış hakları da gözeterek davacıların maddi tazminat istemleri ile manevi tazminat istemleri hakkında usule uygun bir karar verilmesinden ibarettir.
Bölge Adliye Mahkemesince bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı, ...Yapı A.Ş. ve ... vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Bölge Adliye Mahkemesince verilen karar kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi hükmü bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 41 Hukuk Dairesi kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen kararın yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/1 maddesi gereği BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, karardan bir örneğin ise kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde davalı ...Ş. ve ...’a iadesine, 31.05.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.