Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4356 Esas 2022/8334 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı işçi, işverenin işyerindeki çalışmalarının tespiti için dava açmıştır. Mahkeme, davacının kuruma bildirilmeyen hizmetlerinin tespiti talebini kısmen kabul etmiştir. Temyiz edilen hükmün Yargıtay tarafından bozulması sonrasında, yeniden değerlendirme yapılmadan verilen karar bozulmuştur. Yasal dayanağı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun geçiş hükümleri olan bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla yürütülmelidir. Bu nedenle, gerçek ve fiili çalışma sürelerinin tespiti için gerektiğinde araştırma yapılması önerilir. İlgili dönemde yapılan portör muayenesi tetkikleri, işyerinde denetim yapılıp yapılmadığı gibi konular araştırılmalıdır. Kararda geçen kanun maddeleri, Geçici 7. madde (5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu), 506 sayılı Kanunun 79/10 ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeledir.

Mahkemesi :İş Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin (kapatılan) bozma ilamına uyularak hükümde belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlerle temyiz kapsam ve nedenleri göre; davalı ve feri müdahil Kurum vekillerinin tüm, davacı vekilinin ise aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının davalı işyerinde 15/09/1998-15/09/2007 tarihleri arasında kuruma bildirilmeyen hizmetlerin tespiti talebine ilişkindir. Mahkemece Yargıtay 21.Hukuk Dairesi'nin (kapatılan) 2019/1971 esas 2020/35 karar sayılı bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde; davanın kısmen kabulüne, davacının davalı işyeri nezdinde 15.09.2002-14.09.2007 tarihleri arası dönemde hizmet akdine istinaden kesintisiz çalıştığının tespitine, fazlaya dair talebin reddine, karar verilmiştir.
Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında, dava konusu somut olayda; Mahkemece bozma ilamı sonrası yeniden bordrolu tanıklar dinlenmiş ise de davacının çalışma süresinin başlangıç tarihi konusunda davacının davalıya ait işyerinde taşınma öncesi ve taşınma sonrasında da çalıştığının beyan edilmiş olmasına göre tanık beyanları arasındaki çelişki giderilmeden gerçek ve fiili çalışma sürelerinin her türlü şüpheden uzak bir biçimde belirlendiği söylenemez.
Bu davaların kamu düzenine ilişkin olduğu, ihtilaf konusu dönem içerisinde davalıya ait işyerinin 1998 yılında taşındığının ve davacının davalıya ait işyerinde aşçı olarak çalıştığının anlaşılmasına göre, ihtilaf konusu dönemde gıda sektöründe çalışanlar için düzenlenen portör muayenesi tetkiklerinin olup olmadığı araştırılmalı, bulunması halinde belediye ve tarım il müdürlüğünden işyerinde denetim yapılıp yapılmadığı sorulmalı, denetim yapılması halinde ihtilaf konusu denetim raporları celbedilmeli, yeniden yapılacak değerlendirme sırasında, sigortalı ile birlikte çalışan ve işverenin bordrolarında kayıtlı kişilerin somut ve ayrıntılı bilgi ve görgülerine yeniden başvurulmalı, tanıklara davacının davalıya ait işyerinde taşınma öncesinde de çalışıp çalışmadığı, çalışmamışsa taşınma sonrası yeni adreste davacının ne kadar süre sonra işe girdiğini, bu hususları nasıl hatırladıkları sorulmalı, bu konuda yeterli ve gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu kurulan hüküm usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, 01/06/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.