Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/3627 Esas 2022/8269 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Dava, Gelir İdaresi Başkanlığı'na bağlı bir memurun Konyalı Mağazası'na yaptığı denetim sonucunda kayıt dışı olarak çalıştığı tespit edilen bir çalışanın sigorta primlerinin ödenmesi istemiyle açılmıştır. Davalı Kurumun talebi reddedilerek işlemi iptal edildi. İlk derece mahkemesinin verdiği karar, davacı işyerinde kayıt dışı olarak çalışan işçinin mahkemeye dahil edilmemiş olması sebebiyle bozulmuştur. Kanun maddeleri olarak ise, 5510 sayılı Yasa'nın 87. maddesi, 88. maddesi ve 59. maddesi ele alınmıştır.

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
No : 2019/1378-2022/48
İlk Derece
Mahkemesi : ... 4. İş Mahkemesi
No : 2015/73-2019/29

Dava, Kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalı Kurumun ... sicil sayılı dosyasında işlem görmekte olan ... Mah. ... No:11/B Zeytinburnu-... adresinde faaliyet gösteren Konyalı Mağazasında Gelir İdaresi Başkanlığı'na bağlı yoklama memuru tarafından 24/06/2013 tarihinde denetim yapılmış ve yoklama fişi düzenlenmiş. Söz konusu denetim sırasında yoklama memuru mağaza çalışanlarından ...'tan mağaza çalışanlarını gösterir sigortalı hizmet listesi istemiş ve ... da Mayıs 2013 dönemine ait sigortalı hizmet listesini memura vermiş. Yoklama memuru ilgili belgeyi tam olarak incelemeden sanki listede adı bulananların hepsi haziran 2013 tarihinde çalışıyormuş gibi yoklama fişine isimlerini aynen geçirdiğini iddia eden davacı vekili devamında davalı kurumca gönderilen yoklama fişindeki çalışan gösterilen isimleri dikkate alarak kendi kayıtlarında inceleme yapmış ve dava dışı şahsın çalışıyor olmasına rağmen sigortalı gösterilmediğinden bahisle mezkur aylarda belirtilen ücretler kadar aylık prim ve hizmet belgeleri, işe giriş bildirgeleriinin 5510 sayılı Kanunun 86. maddesinin 7. fıkrası ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 112/8 bendi düzenlenerek 1 ay içerisinde verilmesi, ayrıca verilen belgeler muhteviyatı primlerin ödeneceği tarihe kadar tahakkuk edecek gecikme zammı ile birlikte merkezimize ödenmesi, aksi halde resen tahakkuk ettirilerek alacağımızın tahsili cihetine gidileceği içerikli dava konusu yazıyı davacı şirkete gönderildiğini beyan eden davacı vekili yazı içeriğinde belirtilen hususların yerine getirilmesini talep etmiştir. Yazının davacı şirkete tebliğinden sonra davalı kurum nezdinde itirazda bulunduklarını halde başvurunun reddedildiğini beyan etmiş. Davalı Kurumun davaya konu işlemi haksız ve yasal dayanaktan yoksun olması sebebiyle iptalini, yargılama masrafları ile dava vekalet ücretinin de davalı kurum üzerine yüklenmesini "talep ve dava etmiştir.
Davalı kurum vekili cevap dilekçesi ile 5510 sayılı Yasanın 87. maddesinde kısa ve uzun vadeli sigorta kolları (c) bentlerine ve 5. inci maddenin (a) bendine tabi olanlar için bunların işverenleri, prim ödeme yükümlüsüdür, denmektedir. Yine 5510 sayılı Yasanın 88. maddesinde 4. inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıları çalıştıran işveren, bir ay içinde çalıştırdığı siortalıların hissesi prim tutarlarını ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek en geç kurumca belirlenecek günün sonuna kadar kuruma öder. ... Vergi Dairesi Başkanlığı'nın 05/08/2013 tarih 20451 sayılı yazısına istinaden tutulan tespit tutanağında, durum tespit tutanağına alınan ...'nun 24/06/2013 tarihinde iş yerinde çalıştığı işyeri çalışanlarından ... tarafından tutanağın imzalandığı ve herhangi bir şerh koymadığının tespit edildiğini beyan eden davalı kurum vekili 5510 sayılı Yasanın 59. maddesinin 7. fıkrasında "Kamu idarelerinin denetim elemanları kendi mevzuatı gereğince işyerlerinde yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler sırasında, çalıştırılanların sigortalı olup olmadığını da tespit ederek, sigortasız çalıştırılanları Kuruma bildirmek zorundadır. Bu kurumlar ayrıca kendi mevzuatları gereğince yaptıkları inceleme ve tespitler sırasında bu kanuna göre sigortalı sayılanların prime esas kazançlarının veya sigortalı gün sayılarının eksik bildirilmesi sonucunu doğuran tespitlerini de en geç bir ay içinde kuruma bildirirler. Kurum bu bildirimleri esas almak üzere gerekli yasal işlemi yapar denilmektedir. Tutulan tutanak tamamen yasaldır. Bu sebeplerle yasal dayanak ve delillerden yoksun davanın reddi ile yargılama gideri ve avukatlık ücretinin davacıya yükletilmesini" talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi; Davanın kabulü ile;
Davalı Kurumun 07/11/2014 tarih 234444444/01 1274674 034(15708054) sayılı işlemlerinin iptaline, karar vermiştir.
İSTİNAF NEDENİ:
Davalı SGK vekili istinaf dilekçesinde özetle; ... Vergi Dairesi Başkanlığı'nın 05.08.2013 tarih 20451 sayılı durum tespit tutanağında ...'nun işyerinde çalıştığının anlaşıldığını, mahkeme kararının hatalı değerlendirmeye dayandığını belirterek mahkeme kararının kaldırılmasını istemiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi, davalı Kurumun istinaf isteminin reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili kararı temyiz etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davacı işyerinde kayıt dışı çalıştığı tespit edilen ... için aylık ek prim ve hizmet belgesi düzenlenerek kuruma verilmesine yönelik Kurum işleminin iptali istemli açılan iş bu davada verilen karar, ilgilinin sigortalılık süresini etkileyeceğinden, Mahkemece, öncelikle ilgili sigortalının davaya dahil edilmesi gerekmektedir.
6100 Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 124. maddesinde “…maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebi, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edilir. Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir…” hükmü uyarınca, ilgili sigortalıya usulüne uygun şekilde husumet yöneltilmeli, göstereceği bütün deliller toplandıktan sonra, tüm deliller birlikte değerlendirilerek varılacak sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm, sair hususlar incelenmeksizin bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 01.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.