Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/5453 Esas 2022/8386 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir ve ilk derece mahkemesince kısmen kabul edilmiştir. Ancak Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi, kararı kaldırarak davanın yine kısmen kabul edilmesine karar vermiştir. Davacı kurum ve davalı şirketin itirazları üzerine, Yargıtay'ın ilgili kararlarına atıfta bulunularak asıl işveren-alt işveren ilişkisi ve aracı kavramı değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeye göre, davalı şirketin davaya konu iş kazasında asıl işveren olarak değil, ancak kusuru varsa 3. kişi olarak sorumluluğunun bulunabileceği belirtilmiştir. Ancak, tarafların kusur oranlarının ayrıntılı olarak değerlendirilebilmesi amacıyla, bilirkişi heyetinden uygun bir kusur raporu alınmadan eksik inceleme ve araştırma ile hüküm tesisi yapılamayacağı ifade edilerek, Bölge Adliye Mahkemesi kararı bozulmuştur. Kanun maddeleri olarak ise, Yasa'nın 87. maddesi ve HMK'nın 373/2 maddesi belirtilmiştir.

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi: ... 2. İş Mahkemesi



Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davacı Kurum ve davalılar ..., ..., ...Madencilik Enerji San Tic Ltd Şti vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince, kararın kaldırılarak kısmen kabulüne karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı kurum ve davalı ...Madencilik Enerji San Tic Ltd Şti vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Dava rücuan tazminat istemine ilişkindir.
II-CEVAP
Davalılar davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
HMK 353/1-b.2 maddesi gereğince İlk Derece Mahkemesi hükmünün ortadan kaldırılmasına ve davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı kurum ve davalı ...Madencilik Enerji San Tic Ltd Şti vekilleri kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 05.05.2004 tarihli ve 10-233/262 sayılı kararında da belirtildiği üzere maddede “aracı” olarak nitelenen üçüncü kişi, gerek mevzuatta, gerekse öğreti ve yargı kararlarında; alt işveren, taşeron, tali işveren, alt müteahhit, alt ısmarlanan gibi adlarla anılmaktadır.”Üçüncü kişinin aracılığı” başlıklı, 506 sayılı Yasa’nın 87. maddesi, “sigortalılar üçüncü bir kişinin aracılığı ile işe girmiş ve bununla sözleşme yapmış olsalar bile, bu Yasanın işverene yüklediği ödevlerden dolayı, aracı olan üçüncü kişi ile birlikte asıl işveren de sorumludur. Bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran üçüncü kişiye aracı denir” hükmünü içermektedir. Bu maddeye göre aracı kavramı, her şeyden önce, bir asıl işverenin varlığını, bir başka işverenin asıl işverene ait işin bir bölümünü yapmayı üstlenmeyi ve nihayet asıl işverene ait işyerinde veya işyerinin bir bölümünde iş alanın kendi adına sigortalı çalıştırmasını gerektirir. Asıl işverenle aracı arasındaki ilişki hiçbir şekilde hizmet akdine dayanmamalıdır. Uygulamada çok defa bu ilişki taşıma, eser ve benzeri sözleşmelere dayanır. Burada önemli olan yön, asıl işverene ait işin bir bölümünün aracı tarafından görülmesidir. Maddede belirtilen koşullardan birisinin yokluğu durumunda aracıdan söz edilemez. Aracı kavramının belirleyici özelliği, aracının, asıl işverene ait işten bir bölüm iş alması ve bu işte kendi adına sigortalı çalıştırmasıdır. İşverenden alınan iş, işverenin sigortalı çalıştırdığı işe göre ayrı ve bağımsız bir işyeri olarak değerlendirilebilecek nitelikte ise, işi alan kimse aracı değil, bağımsız işverendir. İşin bütünü başka bir işverene bırakıldığında bir alt işverenlik, dolayısıyla dayanışmalı sorumluluk söz konusu olmayacaktır. Benzer şekilde, işveren kendisi sigortalı çalıştırmaksızın işi bölerek, ihale suretiyle farklı kişilere vermişse, iş sahibi (ihale makamı), Yasanın tanımladığı anlamda asıl işveren olmayacağından, bir alt asıl işveren ilişkisi de bulunmayacaktır.
Yukarıdaki maddi ve hukuki olgular dikkate alınarak ve davaya konu kazayla ilgili maddi olgu doğru belirlenerek, olayın niteliği, davalıların ve dava dışı tarafların olay anındaki sıfatları ve olaya etkileri araştırılarak, bilhassa davalılardan ...Madencilik Enerji Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'nin ticari faaliyet alanının madencilik sektörü olduğu ve davalı ... ile arasındaki ilişkinin asıl işveren-alt işveren ilişkisi olmadığı, bu çerçevede davaya konu elektrik tamir işinin istisna akdi niteliğinde olması karşısında, davalı ...Madencilik Limited Şirketi'nin davaya konu iş kazasında asıl işveren olarak değil, kusuru varsa ancak 3. kişi olarak sorumluluğunun bulunabileceği gözetilerek tarafların kusur oranlarının ayrıntılı olarak değerlendirilebilmesi amacıyla, uzman kişilerden oluşan bilirkişi heyetinden uygun bir kusur raporu alınmadan ve mevcut çelişkiler giderilmeden, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm tesisi de bozmayı gerektirir.
O hâlde, davacı kurum ve davalı ...Madencilik Enerji San. Tic. Ltd. Şti. vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilerek, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ve ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasına ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının, yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 02.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.