Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/413 Esas 2022/8399 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi : ... İş Mahkemesi




Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı SS 37 nolu ... Otobüs Minibüs Mot. Taş. Koop.ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı SS 37 nolu ... Otobüs Minibüs Mot. Taş. Koop .ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özet olarak; davalılardan 2 nolu ... Turizm Taşımacılık Petrol Tic. Ltd. Şti.'nin 2008 yılında kurulduğunu, 3 nolu davalı Gelendost SS 37 nolu ... Otobüs Minibüs Mot. Taş. Koop'nin 1990'lı yıllarda kurulduğunu, ... ili ile Gelendost ilçesi arasında yolcu taşımacılığı yaptığını, ... Merkez Yeniköy Garajında 2010 yılından sonra Yeni Köy garajında faaliyetine devam etttiğini, ... ili Gelendost ilçesi arasında yolcu taşımacılığı yapan 3 nolu davalı kooperatifin ... merkez eski köy garajında bulunan yazıhanesinde 01/01/2000 tarihinde başlayan ve 2010 yılından itibaren taşındıkları yeni köy garajında da aralıksız olarak devam eden çalışmalarının Yahya Baysal ve Mehmet Erdemir isimli işçilerle birlikte işçi fazlalığı gerekçe gösterilerek 02/05/2017 tarihinde sonlandırıldığını, davacının çalışmalarının davalı kooperatif tarafından hiçbir şekilde bildirilmediğini, diğer davalı 2 nolu şirketin davacıyı 3201201300584 sigorta sicil numarası ile 20/02/2002- 02/05/2017 tarihleri arasında kısmi zamanlı olarak gösterdiğini, oysa davacının 3 nolu davalı kooperatife ait işyerinde 01/01/2000 tarihinden işine son verildiği 01/05/2017 tarihine kadar haftanın 6 günü aralıksız tam gün çalıştığını, nitekim davacının kıdem tazminatının detay belirtilmeksizin 3 nolu davalı kooperatif tarafından 4.861,05 TL olarak yatırıldığını, işten çıkarma gerekçesinin işçi fazlalılığı olarak gösterildiğini, davacının davalı kooperatifte 2000 yılında çalışmaya başlamadan önce 01/02/1996 tarihinde emekli olduğunu, davacının 2000 yılından bu yana 3 nolu davalı kooperatifin çalışanı olduğunu beyan ederek, davacının 2 nolu davalı ... Turizm Taşımacılık Petrol Tic. Ltd. Şti.'nde 3201201300584 sigorta sicil numaralı çalışanı olarak gösterilen 20/02/2013-01/05/2017 tarihleri arasındaki gerçeğe aykırı hizmet kayıtlarının iptali ile davacının 3 nolu davalı SS 37 nolu ... Otobüs Minibüs Mot. Taş. Koop'inde 01/01/2000-01/05/2017 tarihleri arasında tam zamanlı olarak asgari ücretle çalıştığının tespit edilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafın müvekkili ... Tur. Taş. Pet. Tic. Ltd. Şti ile hiçbir ilgi ve alakasının olmadığını, ilçede faaliyet gösteren SS 37 nolu ... Taş. Firması ile yani diğer müvekkili firma ile kısmi süreli iş sözleşmesi yaptığını ve o firma kapsamında 01/02/2013-01/05/2017 tarihleri arasında çağrıldığı zaman işe gelmek sureti ile çalıştığını ve diğer davalı firma tarafından SGK primleri ve ücretlerinin ödendiğini, kötü niyetli olarak usul ve yasalara aykırı olarak açılan davanın reddini talep etmiştir.
Feri Müdahil ... vekili cevap dilekçesi ile; davacının dava konusu dönemde bir hizmet akdine dayalı olarak fiilen çalışıp çalışmadığının araştırılmasını, davacının dava konusu dönemde Bağ-Kur sigortalısı olup olmadığının araştırılmasını, tanıkların işyeri bordrolarında kayıtlı olanlardan seçilmesi gerektiğini, davacının iddiasının ispatı gerektiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
"1-Davanın kabulü ile;
Davacının, davalı SS37 Nolu ... Otobüs Minibüsçüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi'ne ait iş yerinde 01.01.2000-01.05.2017 tarihleri arasında kesintisiz, asgari ücretle, Sosyal Güvenlik Destek Primine Tabi sigortalı olarak çalıştığının tespitine,
Davanın ... Turizm Taşımacılık Petrol Ticaret Limited Şirketi yönünden husumet yokluğu nedeni ile reddine, , karar verilmiştir.
B-BAM KARARI
"Davalı SS 37 Nolu ... Otobüs Ve Minibüscüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi ve fer-i müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurularının HMK'nın 353/1-b-1. maddesi gereğince ayrı ayrı esastan reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı SS 37 Nolu ... Otobüs Ve Minibüscüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekili; davacının 20.02.2013-01.05.2017 arası 4 yıl müvekkil kooperatif ile yaptığı 31.01.2013 tarihli kısmi süreli iş sözleşmesi akdi gereği çalışma bodrolarına imza attığını ve herhangi hiçbir itirazi kayıtta bulunmadığını, bu dönem çalışmasının tamamının da SGK' ya bildirildiğini, hayatın işleyişi bu sektördeki çalışma şekli örf adet hukuku ve hakkaniyet ve yasalar usul ve esaslar çerçevesinde davacının davasının MY 2 ve diğer yasalar çerçevesinde reddine karar verilmesi talep edilmiştir.
Feri müdahil vekili; davacının çalıştığı sürelerde davacının 01/06/1996 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı aldığını, davalı işyerinde tespitini talep ettiği 01/01/2000-01/05/2017 (20/02/2013-30/04/2017 tarihleri arası için Sosyal Güvenlik Destek Primi ödenen sürelerin dışında kalan) tarihleri arasında geçen hizmet süreleri Sosyal Güvenlik Destek Primi ödemek suretiyle geçen süreler, 506 sayılı Kanunun 3, 63 ve 30. maddeleri gereğince sigortalılık süresinden sayılmadığını, yaşlılık aylığı alan kişilerin primine ilave edilmeyeceği gözönüne alınarak davacının talep ettiği tarihlerin hizmet süresinin tespitinde hukuki hiçbir yararın olmadığını, davacının 1996 yılından beri yaşlılık aylığı aldığını, emeklilikten sonra yapılan tüm çalışmalar Sosyal Güvenlik Destek Primi ödenmek suretiyle kayda geçtiğini ancak bu çalışmaların yaşlılık aylığı alan sigortalıların maaşlarının artmasında veya eksilmesinde, prim gün sayılarının artmasında veya eksilmesinde hiçbir etkisi bulunmadığını tüm bu nedenlerle kararın bozulmasını talep edilmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Hizmet tespitine ilişkin davaların yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasanın 79 ve 5510 sayılı Yasanın 86/9. maddesi bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, Yargıtay'ın yerleşmiş içtihatlarında vurgulandığı gibi davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiğinden, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerekir.
506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılması gerekir. Bu yönde, anılan madde hükmünde yer alan hak düşürücü süre; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalışmaları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar için geçerlidir. Bir başka anlatımla; sigortalıya ilişkin olarak işe giriş bildirgesi, dönem bordrosu gibi yönetmelikte belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi ya da çalışmaların Kurumca tespit edilmesi halinde; Kurumca öğrenilen ve sonrasında kesintisiz biçimde devam eden çalışmalar bakımından hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemez. Ne var ki; sigortalının Kuruma bildiriminin işe giriş tarihinden sonra yapılması, bir başka ifade ile sigortalının hizmet süresinin başlangıçtaki bir bölümünün Kuruma bildirilmeyerek sonrasının bildirilmesi ve Kuruma bildirimin yapıldığı tarihten önceki çalışmaların, bildirgelerin verildiği tarihide kapsar biçimde kesintisiz devam etmiş olması halinde, Kuruma bildirilmeyen çalışma süresi yönünden hak düşürücü sürenin hesaplanmasında; bildirim dışı tutulan sürenin sonu değil, kesintisiz olarak geçen çalışmaların sona erdiği yılın sonu başlangıç alınmalıdır.
Öte yandan, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2003/21-43 Esas, 2003/97 Karar ve 26.02.2003 tarihli kararında ayrıntıları açıklandığı üzere; kural olarak işe giriş bildirgeleri ve ücret ödeme bordroları sigortalının imzasını içermelidir. Sigortalı, anılan belgeleri hile, hata veya manevi baskı altında imzaladığını ileri sürmemiş veya imzanın kendisine ait olmadığını ya da kesintisiz çalıştığını söylememiş ise, birden fazla işe giriş bildirgesinin varlığı ve işyerinden yapılan kısmi bildirimler, sigortalının o işyerinde kesintili çalıştığına karine oluşturur. Bu karinenin, aksinin, ancak, eş değer de delillerle kanıtlanması gerekmekte olup tanık sözlerine değer verilemez. Bu halde ise hak düşürücü sürenin kesinti tarihleri dikkate alınarak her bir dönem bakımından ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekecektir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacı adına davalılardan SS 37 nolu ... Otobüs Minibüs Motorlu Taş. Koop'ne ait işyerinden 20/02/2013-01/05/2017 tarihleri arasında aylık 15 gün üzerinden ve asgari ücretle Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi bildirimlerin yapıldığı anlaşılmaktadır. Mahkemece davacının talep tarihleri içerisinde kesintisiz çalışması yönünde karar verilmiş olsa da hüküm eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeye dayalıdır.
Somut olayda; davacının 2013 tarihli sözleşme hükümleri ve bordroların da imzalı olması hususu dikkate alınarak çalışmalarının kısmi mi tam zamanlı mı olduğu hususu otogar çalışanları da dinlenmek suretiyle açıkça ortaya konulup oluşacak sonuç çerçevesinde hüküm kurulması gerekmektedir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı SS 37 nolu ... Otobüs Minibüs Mot. Taş. Koop.ve feri müdahil Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1. maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 02/06/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.