Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4255 Esas 2022/8525 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, yaşlılık aylığının iptal edilmesi ve davacının yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti için dava açmıştır. İlk Derece Mahkemesi, davayı kısmen kabul etmiş ve Kurum işleminin iptal edilmesine karar vermiştir. Kurum vekili, kararı temyiz etmiş ve davacının yaşlılık aylığına hak kazanması için gerekli koşulların oluşmadığı savunmuştur. Yapılan incelemede, davacının işe başlama tarihi itibarıyla yaş koşullarını sağlamadığı ve kurum işlemlerinin değerlendirilmediği anlaşılmıştır. Bu sebeple, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından verilen istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin karar kaldırılmış ve İlk Derece Mahkemesi kararı bozulmuştur. Kanun maddeleri olarak; 5510 sayılı Kanun'un 4/a ve 4/b maddeleri, 506 sayılı Kanun'un Geçici 81/B-d maddesi, 5510 sayılı Kanun'un 53. maddesi ve 5754 sayılı Yasanın 33. maddesi yer almaktadır.

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi: ... 2. İş Mahkemesi


Dava, davacının yaşlılık aylığının iptaline dair Kurum işleminin iptali ile davacının yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davacı ve davalı Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının 07.01.2014 tarihinde 5510 sayılı Kanun’un 4/a maddesi kapsamında emekliliğe hak kazandığını, ... Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’nün 22.08.2017 tarih 10409467 sayılı işlemi ile davacıya vergi kayıtlarına istinaden Bağ-Kur sigortalısı sayılması gerektiği gerekçesiyle sigortalı günlerinin iptal edildiğinin ve iptal edilen gün sayısı düşüldüğünde 07.01.2014 tarihli tahsis talebine istinaden ödenen aylıkların ve yapılan sağlık giderlerinin faizi ile tahsili gerektiğinin bildirildiğini, 01.03.2011 öncesi için 4/a ve 4/b kapsamında sigortalı sayılmayı gerektirir çalışmanın varlığı halinde ilk başlayan sigortalılığa geçerlilik tanındığını, bu dönemde şirket ortaklarının kendi işyerlerinden de 4/a kapsamında sigortalı olarak bildirilmelerine engel bir durumun bulunmadığını, davacının 2001 yılına kadar mühendis unvanı ile 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olarak çalışmakta iken 2001 yılında çalışmakta olduğu ... İnş. Müh. Tur. Aky. Nak. ve Orm. Ür. San. Tic. Ltd. Şti.’nin ortağı olduğunu, ancak ortak olduğu şirkette aktif bir şekilde emekli olduğu tarihe kadar sigortalı olarak çalışmaya devam ettiğini, bu nedenle çalışmasında kesinti olmadığı halde sırf vergi kaydı bulunduğundan bahisle sigortalılığının iptal edilerek emekli aylıkları ile sağlık giderlerinin iadesine karar verilmesinin hatalı olduğunu beyanla kurumun 22.08.2017 tarihli işleminin iptali ile davacının 4/a kapsamında emekliliğe hak kazandığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP:
SGK vekili, davanın hak düşürücü süre içinde açılmadığını, ayrıca dava açmadan kuruma müracaat şartının yerine getirilmediğini, davacının 28.12.2001 tarihinden bu yana ... İnş. Mak. Tur. Aky. Nak. ve Orm. Ür. San. Tic. Ltd. Şti.’nin ortağı olduğunu, aynı zamanda ortağı olduğu işyerinden 01.10.2008 öncesi ve sonrasında 4/a hizmet bildirimi yapıldığını, davacının ortağı olduğu işyerinden 4/a kapsamında sigortalı olması mümkün olmadığından 16.05.2009 tarihinden itibaren 4/a hizmetleri iptal edilerek 4/b tescilinin yapıldığını, iptal edilen hizmetleri düşüldüğünde emeklilik şartları yerine gelmediğinden davacıya ödenen yaşlılık aylığı ile yapılan sağlık giderlerinin faizleri ile tahsili gerektiğini beyanla reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Davanın kısmen kabulü ile;
1-) A) Davalı kurumun, davacının 16/05/2009 tarihinden itibaren davacının ortağı olduğu limited şirketine ait işyerinden 4/1-a’ya tabi olarak bildirilen hizmetlerini iptal ederek bu tarihlerde 4/1-b kapsamında sigortalı sayması işleminin yasaya uygun olduğu, bu yöndeki kurum işleminin iptali istemin reddine,
B) Davacının 506 sayılı Kanun’un Geçici 81/B-d maddesi uyarınca tahsis talep tarihi olan 07/01/2014 tarihinde Bağ-Kur hizmetine gerek duymaksızın sadece kalan SSK hizmetleri ile yaşlılık aylığı tahsis koşullarını karşıladığının tespitine,
C) Davalı kurumun, davacının yaşlılık aylığını iptal ederek yaşlılık aylıkları ile sağlık giderlerinin iadesine karar verilmesi işleminin iptaline,
D) Fazlaya ilişkin ve diğer istemlerin reddine,karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
1-Taraf vekillerinin istinaf başvurularının 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince ayrı ayrı esastan reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili, tahsis koşullarının oluşmadığını belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davacının 28.12.2001 tarihinden beri .... İnş. Mak. Tur. Aky. Nak. ve Orm. Ür. San. ve Tic Ltd. Şti'nin tek ortağı ve yetkilisi olduğu, ... Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nün 19/04/2017 tarihli yazısı ile davacının kendi iş yerinde 4/1-a sigortalısı olarak çalıştığı tespit edildiğinden zorunlu 4/1/b sigortalısı olması gereken tarihlerde 4/1-a'ya tabi olarak geçen çakışan hizmet günlerinin iptal edilerek ödenen primlerin 4/1-b sigortalılığına aktarılmasına karar verildiği, 01/01/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasanın 53. maddesine 5754 sayılı Yasanın 33. maddesiyle eklenen fıkra gereği, "4/1-b kapsamında sigortalı sayılanlar kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı 4/1-a kapsamında sigortalı bildirilemezler" hükmü gereğince, davacının ortağı olduğu limited şirketine ait iş yerinden 4/1-a sigortalısı olarak gösterilmesi mümkün olmadığından davacının 15/09/2009 tarihinden itibaren bu iş yerinden 5510/4/1-a ya tabi olarak bildirilen hizmetlerinin iptal edilerek bu tarihlerde 4/1-b kapsamında sigortalı sayıldığı, davacının 2014/2.aydan geçerli 5510/4-1-a maddesi kapsamında bağlanan aylığının kesildiği, böylece 7836 gün olan 4/1-a maddesi kapsamındaki sigortalılık süresinin 6177 güne düştüğü, Mahkeme tarafından davacının salt 5510/4-1-a maddesi kapsamındaki sigortalılık süresine göre yaşlılık aylığına hak kazanacağının kabulüyle davanın kısmen kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece davacının 5510 sk 4/1-a kapsamındaki hizmet süresine göre yaşlılık aylığını kesildiği tarih itibarıyla hak kazandığı kabul edilmiş ise de, davacının işe başlama tarihinin 1.7.1982 olduğu, 30.12.1966 doğumlu olan davacının işe başlama tarihi itibarıyla 18 yaşını doldurmadığı, 5510/60-g maddesi dikkate alınmaksızın tahsisin yaş koşulları ve kurum işlemleri değerlendirilmeden yazılı şekilde karar tesisi isabetli bulunmamıştır.
Tüm bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, temyiz eden davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin davalı kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 06.06.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.