Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/473 Esas 2022/8566 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, davalı belediyede 1989-2017 tarihleri arasında çalıştığını ve hizmet tespiti yapılmasını talep etmiştir. İlk derece mahkemesi, 1990, 1991 ve 1999 yıllarını kapsayan dönemlerde çalıştığına hükmetmiştir. Fer'i müdahil kurum vekili ise davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. İstinaf başvurusu reddedilince, fer'i müdahil kurum vekili temyiz istemiş ve yeterli araştırma yapılmadan hüküm kurulduğunu savunmuştur. Kararın bozulması gerektiği savunulmuştur. Davanın yasal dayanağı 506 sayılı ve 5510 sayılı kanunların ilgili maddeleridir. Mahkeme, söz konusu dönemlerde ve maddi hatalar nedeniyle eksik inceleme ve araştırma yapıldığını belirterek kararı bozmuştur. Kanun maddeleri, sigortalı olma zorunluluğu ve sigorta sürelerinin tespiti gerekliliği gibi hak kaybı ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinmesinin önlenmesi, sosyal güvenlik hakkının korunması açısından özel bir önem taşımaktadır.

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı fer'i müdahil kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 8.Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince verilen kararın fer'i müdahil kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi
I-İSTEM
Davacı, davalıya ait Belediye işyerinde 15/11/1989-13/02/2017 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı geçen çalışmalarının tespiti ile, 15/11/1989 tarihinin sigortalılık başlangıcı olarak kabul edilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Belediye vekili, davacının 21/04/2007 tarihinde sürekli işçi kadrosuna alındığını, öncesinde mevsimlik işçi olarak çalıştırıldığını ve yatırılmayan primlerinin olmadığını, hizmetinini Kurum kayıtlarında gözüken süre kadar olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Feri Müdahil kurum vekili, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
MAHKEME KARARLARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi, davacının davalı kurumda 15.10.1990-14.12.1990, 1991/1. Ay, 15.02.1991-14.06.1991, 1991/8,9,10. Aylar, 15.11. 1991-14.12.1991, 01.01.1993-31.12.1993, 01.05.1999-31.12.1999 tarihleri arasında çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
B-BAM KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi, fer'i müdahil kurum vekilinin istinaf başvurusunun HMK nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Fer'i müdahil Kurum vekili, yeterli araştırma yapılmadan hüküm kurulduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı kanunun 79 ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddesidir.506 sayılı Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.”Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olması nedeni ile özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanması gerektiği özellikle göz önünde bulundurulmalıdır.
İnceleme konusu dosyada; Davacı 15.11.1989-13.02.2017 tarihleri arasında davalı ... yerinde çalıştığının tespitini talep etmiş, mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Dosya içerisinde bulunan bilgi ve belgelerden 1990,1991 yıllarına ilişkin bordro ve tahakkuk müzekkerelerinin olduğu, 1993 yılında 15.05.1993-14.12.1993 dönemine ilişkin aylık sigorta primleri bildirgelerinin düzenlendiği, bildirgelerde sigortalı isminin bulunmadığı, 1999/2 ve 3. Dönem dört aylık sigorta primleri bordrosunun bulunduğu, işe başlangıç tarihinin 15.05.1999 tarihi olarak gösterildiği ve 1999 yılının aralık ayında onbeş gün bildirim yapıldığı anlaşılmaktadır.
Mahkemece 1990, 1991 yıllarında kabul edilen dönemler ve 15.05.1999 - 15.12.1999 dönemine ilişkin kabul kararı yerinde ise de, 01.01.1993 - 31.12.1993, 01.05.1999 - 15.05.1999 ve 15.12.1999 - 31.12.1999 dönemlerine ilişkin hüküm eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır. Ayrıca hükümde davacının 15.02.1990 - 14.03.1990 döneminde çalıştığı yönünde hüküm kurulmuş ise de dosya içerisinde 15.02.1991 - 14.03.1991 dönemine ilişkin bordro ve tahakkuk müzekkeresi bulunduğundan, hükümde 1990 yılının yazılmasının maddi hataya mı yoksa eksik incelemeye mi dayandığı irdelenerek tespit edilmelidir. Davacının çalışmasının geçtiğini ileri sürüdüğü Belediye işyerinin bir kamu ... yeri olduğu ve kamu kuruluşlarında çalışanların kayıtlara geçirilmesi ve ücret ödemelerinin belgelere dayandırılması asıl olduğundan, davalı işyerinden varsa dava konusu döneme ilişkin çalışmaya dair ücret belgeleri, puantaj kayıtları, işe giriş bildirgeleri, ilgili tüm kayıtlar getirtilmeli, 1993 ve 1999 yıllarına ilişkin bordrolar celp edilerek, bu yıllarda çalışması bulunan bodro tanıklarının bilgi ve görgülerine başvurulmalı, dosyada daha önce dinlenen tanıklara ait hizmet cetvelleri celp edilmeli, toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre bir karar verilmelidir.
Kabule göre de; Söz konusu karar davacı tarafından temyiz edilmemiş olduğundan davalılar lehine oluşan usulü kazanılmış hak gözetilmelidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, fer'i müdahil kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 8.Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, karardan bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 06.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.