Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/5758 Esas 2022/8667 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Mahkeme, sigortalı çalışma süresinin saptanmasına ilişkin davaların özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiğini belirtmiştir. Davacı, 2002-2007 yılları arasında Maliye Bakanlığı misafirhanesinde aralıksız olarak çalıştığını iddia etmiştir. İlk karar davacı lehine sonuçlanmamış, ancak bozma kararı sonrası yeniden değerlendirme yapılmış ve kısmen kabul edilmiştir. Ancak, davalı Esen şirketiyle yapılan sözleşmelerin ve giriş çıkış kayıtlarının incelenmemiş olması, mahkemenin eksik incelemeyle karar verdiğine hükmedilmiştir. Ayrıca, davalı tarafından ibraz edilen ücret pusulalarının imzalı olması durumunda aksinin tanıkla ispat edilemeyeceği belirtilmiştir. Kararda kanunlar olarak Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun Geçici 7. maddesi ve 506 sayılı Kanunun 75/10. maddesi yer almıştır.

Mahkemesi :... Mahkemesi

Mahkemece, bozma kararına uyulması sonrası; ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davalı ... vekili ve dahili davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
28.02.2002-20.06.2002 döneminde dava dışı 68202.01 nolu işyerinden adına tam, 2005/6-2007/1 döneminde de davalı şirkete ait 1040133.01 nolu işyerinden adına kısmi bildirim ve prim ödemeleri gerçekleştirildiği belirgin bulunan davacı, 07.02.2002-16.05.2007 tarihleri arasında maliye misafirhanesinde temizlik görevlisi olarak aralıksız çalıştığının tespitini istemiş, Mahkemece,davanın reddine dair verilen ilk kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin, 07.07.2014 tarihli kararı ile, “… davacının hizmet döküm cetvelinde yer alan dava dışı 68202.01 nolu işyeri araştırılmalı; davacının temizlik görevlisi olarak çalıştığı ... Konukevinin temizlik işini taşeron olarak yerine getiren davalı şirketin işçisi olarak gösterildiği ve maaşının ise konukevinin gelirlerinden ödendiği yönündeki iddialara ilişkin gerekli araştırmalar yapılmalı, talep edilen çalışma dönemindeki asıl işveren ile aracı (taşeron) olan işverenler belirlenmeli, davalı şirket aleyhine açılan hizmet tespiti davası, dava konusu dönemdeki asıl işveren ile aracı (taşeron) olan işverenlerin de hak alanını ilgilendirdiğinden, bu karar ile, davalı Kurum, (tespit kararı verildiğinde) doğacak prim ve vs. alacaklarını aracı veya asıl işverenden tahsil edileceğinden, tespit edilen asıl ve aracı (taşeron) işverenlere, HMK. 124. maddesi dikkate alınmak suretiyle husumet yöneltmesi için mehil verilmeli ..” şeklinde bozulması üzerine , en son verilen kararda, “ dahili davalı ... Otel Turizm Ticaret Aş yönünden davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine, davacının, dahili davalı ... asıl işverenliği kapsamında davalı alt işveren olan ... Reklam Yay. Ltd. Şti ünvanlı ve 1040133 işyeri sicil nolu işyeri yönünden davanın kısmen kabulüne
a)21/06/2002 tarihi ile 31/12/2004 tarihi arasında aralıksız olarak,
b)01/01/2005 tarihi ile 31/12/2005 tarihi arasında ocak, şubat, mart, nisan ve mayıs aylarında 30 gün, haziran ve temmuz aylarında 25 gün, ağustos, eylül, ekim, kasım ve aralık aylarında 20 gün,
c)01/01/2006 tarihi ile 31/12/2006 tarihi arasında bulunan bütün aylar bakımından her ay 20 gün süre ile,
d)2007 yılı ocak ayında 20 gün, şubat ayında 20 gün,
yukarıda belirtilen sürelerde hizmet akdi ile asgari ücretle çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine,davacının 21/06/2002 tarihi ile 08/03/2007 tarihi arasında kuruma bildirimi yapılmış olan ve mahkememizce yukarıda tespiti yapılan sürelerle birlikte aralıksız olarak çalıştığının tespitine,” dair karar verilmiştir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur.Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Eldeki davada, Mahkemece her ne kadar bozma ilamına uyulmuş ise de yapılan inceleme eksiktir. Somut olayda, dahili davalı Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi konukevinde dava konusu dönem olan 2002- 2007 yılları arasında temizlik işi alan, şirketlerle yapılan sözleşmelerin ve konukevine temizlik görevi için gelen şirket personelinin isimlerinin bulunduğu kontrol amaçlı kayıtların varsa giriş çıkış kayıtlarının gönderilmesinin istenilmesi gerekmekle; ayrıca davalı Esen şirketinin 2004/ 11.ayından itibaren 2007 yılına kadar bu misafirhanede çalışan işçilerle ilgili tüm sözleşme, ödeme belgeleri, mesai çizelgelerinin istenilmesi, bu misafirhanede Maliye Bakanlığı gelir idaresi başkanlığı görevlisi olarak çalışan müdür, aşçı vs. personellerin tespiti ile dava konusu dönem bakımından dinlenilerek karar verilmelidir.
Öte yandan, davalı Esen şirketinden 2004/11 ve 12.aylar için gönderilen ücret pusulalarının imzalı olması, ayrıca işveren tarafından ibraz edilen ibraname kapsamında davacı tarafından inkar edilmemesi halinde aksinin tanıkla ispat edilemeyeceği hususu dikkate alınarak hüküm tesis edilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum, dahili davalı ... vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 07.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.