Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4860 Esas 2022/8724 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı müvekkilinin çalıştığı dönemin tespiti ve meydana gelen kazanın iş kazası olup olmadığının tespiti için açılan dava sonucunda hizmet tespiti yönünden reddedildiği, kazanın iş kazası olduğunun Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenmesi sebebiyle bu konuda karar verilmediği şeklinde ilk derece mahkemesi kararı verildiği anlatılmaktadır. Ancak, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından alınan karar sadece davalı işyerini bağlayıcı olduğundan diğer davalının da durumunun araştırılması gerektiği ifade edilmektedir. Bu nedenle, Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi tarafından verilen istinaf başvurusunun esastan reddine dair karar kaldırılmış ve ilk derece mahkemesi kararı bozulmuştur.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 13. maddesi uyarınca iş kazası tanımı yapılmaktadır. Maddeye göre, iş kazası sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, emziren kadın sigortalının mevzuat gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda veya sigortalıların işveren tarafından sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen bedensel veya ruhsal özürlere sebep olan olaylar olarak tanımlanmaktadır.

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi

Dava, hizmet tespiti ile ... kazasının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle hizmet tespiti yönünden davanın reddine, ... kazası tespiti yönünden ise konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair verilen karara karşı davalılardan Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine dair karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin davalı işyerinde 04.01.2016 tarihinde 1 günlük çalıştığının tespiti ile 04.01.2016 tarihinde meydana gelen kazanın ... kazası olduğunun tespitine, kaza sebebiyle müvekkilde oluşan maluliyet durumunun %10 ve üzeri olması halinde kaza tarihinden itibaren müvekkiline maaş bağlanmasına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davacı Kurum vekili; 13.12.2018 tarih, 17090187 E-sayılı yazı ile denetmen raporunun ...-1 Servisine gönderildiği, işlemlerin sonuçlandırılmasının beklendiği, davacı ...'in ifadesinde ... Unlu Mamulleri Gıda San. Tic. Ltd. Şti. adına kayıtlı ... Ekmek Fırını'nda yaklaşık kaza olayından (04.01.2016) üç ay önce çalışmaya başladığını, çalışmaları ile ilgili kazadan önceki döneme ilişkin herhangi bir belge bulunmadığını işyerinde herhangi bir belgeye imza atmadığını ifade etmesi nedeniyle, ...'in 04.01.2016 tarihinden önceki çalışma iddialarına ilişkin müvekkil kurum tarafından yapılacak bir işlem bulunmadığını, bu nedenle haksız açılan davanın reddine yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
“1-Davacının 04/01/2016 tarihinde bir günlük çalışmasının tespitine ilişkin isteminin hukuki yarar yokluğundan reddine,
2-Dava açıldıktan sonra davalı kurumun 04/01/2016 tarihli olayı ... kazası olarak kabul ettiği ve bu talep yönünden dava konusuz kaldığından esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına,” şeklinde karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Yerel mahkeme kararı yerinde görülerek istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili, Kurumun dava açılmasına sebebiyet vermediğini belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
... kazası tespiti yönünden davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Yasa'nın 13 ve devamı maddeleridir.
5510 sayılı Yasanın 13. maddesinin birinci fıkrasında ... kazası, “a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b)-(Değişik bend:17.04.2008-5754 S.K./8.mad) İşveren tarafından yürütülmekte olan ... nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu ... nedeniyle,
c)-Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d)-(Değişik bend:17.04.2008-5754 S.K./8.mad) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, ... mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e)-Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır.” şeklinde tanımlanmıştır.
Ne var ki, dava açılmadan önce veya açıldıktan sonra meydana gelen bir olay nedeniyle dava konusunun ortadan kalkması; eş söyleyişle tarafların, davanın esası hakkında karar verilmesinde hukuki yararının kalmaması halinde, bu olayın hükümde göz önüne alınması ve Mahkemenin, davanın konusuz kalması nedeniyle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekir. Dava tüm tarafları bakımından konusuz kalmadıkça inceleme yapılması ve uyuşmazlığın sonuçlandırılması gerekir.
Somut olayda, 5510 sayılı Yasanın 13. maddesi uyarınca ... kazası olduğunun tespit edildiğine dair Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının yazısı gerekçe gösterilerek, konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmiş ise de; aslen Kurumca alınan karar tek taraflı ve sadece davalı ... bağlayacak olup, uyuşmazlığın tüm taraflar yönünden kesin surette çözülmesi gerektiğinden, diğer davalı bakımından da söz konusu olayın araştırılması, 5510 sayılı Yasanın 13’üncü maddesinde belirlenen şartları taşıyıp taşımadığı ve devamla ... kazası olup olmadığı hususunun belirlenmesi yerine, yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun reddine dair kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk derece Mahkemesine gönderilmesine, 08.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.