Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4785 Esas 2022/8911 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Mahkeme, yaşlılık aylığı koşullarının oluşup oluşmadığına dair değerlendirme yapılmadan verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğuna hükmetti. Ayrıca, Kurumun yersiz sağlık gideri iade talebinin reddedilmesi de eksik inceleme sonucu oluştuğu için usul ve yasaya aykırı buldu. Mahkeme kararı bozuldu.
Kanun maddeleri: Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, Medeni Kanun, Hukuk Muhakemeleri Kanunu.

Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi



Davacı ve birleşen dava davalısı Kurum, yersiz yapılan ödemenin faizi ile iadesine, davalı ve birleşen dava davacısı ..., kurum işleminin iptali ile borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde ilamında belirtildiği şekilde, Kurum tarafından yersiz ödemenin iadesi istemi ile açılan davanın kısmen kabulüne, sigortalı ... tarafından Kurum işleminin iptali istemi ile açılan davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, davalı ... vekilinin tüm, davacı/karşı davalı Kurum vekilinin ve davalı/karşı davacı ... vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
2-Mahkemece uyulmasına karar verilen Dairemizin önceki bozma ilamında “ davacı hakkında açılmış bir ceza davası yok ise de, Kurum elemanı ... hakkında açılan ceza davası sonucu, bu olayı doğrudan ilgilendirecek durumdadır. Davalı Kurum, davacının hiçbir zaman prim ödemesi yapmadığını, ödemeye ilişkin makbuz ibraz edemediğini savunduğuna göre, mahkemece ceza davası sonucunun beklenmesi, gerektiğinde ceza dosyasındaki tüm deliller ile bu dosyadaki delillerin birlikte değerlendirilmesi suretiyle sonuca gidilmesi gerekirken mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.” denilmiş, her ne kadar, mahkemece bozma ilamına uyulmuşsa da, bozma gereği tümüyle yerine getirilmemiştir.
Aylık koşullarını yitiren sigortalının yersiz aylık ödemesi nedeniyle iade ile yükümlü olduğu açık ise de, sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve prim borcu olmaması yönünden yaşlılık aylığı şartlarının oluşup oluşmadığı değerlendirilmeli ve Kurum tarafından iptal edilerek, davacının prim hesabından çıkarılan prim dahil edilmediğinde,davacı açısından kısmi aylık/tam aylık koşullarının oluşup oluşmadığı irdelenmeli,oluşması halinde bu koşulların oluştuğu tarihi takip eden ay başından itibaren aylık bağlanabileceği gözetilmelidir. Yine, yaş, sigortalılık süresi ile prim ödeme gün sayısı koşullarının yerine getirilmiş bulunması, ancak cüzi fark prim borcu olduğunun belirlenmesi durumunda, dönemin ekonomik şartlarına göre, prim borcunun cüzi bir tutar olup, bu tutarın Kurumca her zaman tahsilinin mümkün olduğu anlaşılabildiği taktirde, cüzi prim borcu bulunması nedeniyle aylık koşullarının oluşmadığı yönünde değerlendirme yapılmamalıdır.
Mahkemece, sağlık giderlerine ilişkin belgelerin dosyaya sunulmadığı gerekçesiyle, Kurumun yersiz sağlık giderinin iadesine ilişkin talebinin reddine karar verilmiştir. Kurumdan yersiz sağlık harcamalarına ilişkin belgelerin (borç dönem ve tutarlarını belirtir, davacı adına tahakkuk ettirilen yersiz sağlık karnesi kullanımı ve sağlık giderine ilişkin borç tahakkuk cetvelleri, borç bildirim belgeleri) celbi sağlandıktan sonra, iade koşullarının oluşup oluşmadığı hakkında değerlendirme yapılmalıdır.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davacı karşı davalı Kurumun ve davalı karşı davacı ... vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, aşağıda yazılı temyiz harcının davalı ...'den alınmasına, temyiz harcının istek halinde davalı-birleşen dosya davacısı ...'a iadesine, 13.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.