Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4804 Esas 2022/8910 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Asliye Hukuk Mahkemesi'nde görülen bir davada, Kurumun yersiz ödemenin iadesi istemiyle açtığı davada davalı olan sigortalının mirasçıları tarafından açılan davada ise Kurum işleminin iptali istenmiştir. Mahkeme, yersiz ödemenin iadesi istemiyle açılan davayı kabul ederken, Kurum işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddetmiştir. Ancak, temyiz incelemesi sırasında Daire, yaşlılık aylığı almak için gereken koşulların oluşup oluşmadığının ayrıntılı bir şekilde araştırılması gerektiğini belirterek, mahkemenin yetersiz bir inceleme yaparak hüküm kurduğunu ifade etmiştir. Sonuç olarak, davalı karşı davacıların temyiz itirazları kabul edilerek hüküm bozulmuştur.
Kanun Maddeleri:
- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu maddesi 96/a
- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu maddesi 96/b

Mahkemesi :Asliye Hukuk (...) Mahkemesi

Davacı ve birleşen dava davalısı Kurum, yersiz yapılan ödemenin faizi ile iadesine, davalı ve birleşen dava davacısı ... mirasçıları, Kurum işleminin iptali ile borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde ilamında belirtildiği şekilde, Kurum tarafından yersiz ödemenin iadesi istemi ile açılan davanın kabulüne, sigortalı ... mirasçıları tarafından Kurum işleminin iptali istemi ile açılan davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, ... vekili ve ... mirasçıları vekillerince temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, davalı ... vekilinin tüm, davalı/karşı davacı ... mirasçıları vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
2-Mahkemece uyulmasına karar verilen Dairemizin önceki bozma ilamında “ davacının sicil dosyası getirtilerek sigortalılık süresi ve prim borcu olan dönemler belirlenmeli, sigorta müfettiş raporunun tamamı getirtilerek usulsüz prim aktarımı olan dönemlere ilişkin ve primlerin ödendiğinin ispatı yönünde davacının varsa tüm makbuz ve ödemeye ilişkin yazılı delilleri saplanmalı, ... Ağır Ceza Mahkemesindeki davanın sonucu beklenmeli, sonucuna göre sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve prim borcu olmaması yönünden davacının yaşlılık aylığı şartları değerlendirilmeli, mevcut sigortalılık süresine göre yaşlılık aylığı şartlarının oluşmaması halinde 5510 sayılı Yasa m.96, (a) ve (b) bendlerine göre yersiz ödeme nedeniyle Kurum alacağı belirlenmelidir.” denilmiş, her ne kadar, mahkemece bozma ilamına uyulmuşsa da, bozma gereği tümüyle yerine getirilmemiştir.
Aylık koşullarını yitiren sigortalının yersiz aylık ödemesi nedeniyle iade ile yükümlü olduğu açık ise de, Dairemizin önceki bozma ilamında da belirtildiği şekilde ,sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve prim borcu olmaması yönünden yaşlılık aylığı şartlarının oluşup oluşmadığı değerlendirilmeli ve Kurum tarafından iptal edilerek, davacının prim hesabından çıkarılan prim dahil edilmediğinde,davacı açısından kısmi aylık /tam aylık koşullarının oluşup oluşmadığı irdelenmeli,oluşması halinde bu koşulların oluştuğu tarihi takip eden ay başından itibaren aylık bağlanabileceği gözetilmelidir.Yine, yaş, sigortalılık süresi ile prim ödeme gün sayısı koşullarının yerine getirilmiş bulunması, ancak cüzi fark prim borcu olduğunun belirlenmesi durumunda, dönemin ekonomik şartlarına göre, prim borcunun cüzi bir tutar olup, bu tutarın Kurumca her zaman tahsilinin mümkün olduğu anlaşılabildiği taktirde, cüzi prim borcu bulunması nedeniyle aylık koşullarının oluşmadığı yönünde değerlendirme yapılmamalıdır.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı karşı davacı ... mirasçıları vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ... mirasçılarına iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının davalı ...'den alınmasına, 13.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.