Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/6585 Esas 2022/9009 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, trafik kazası sonucu maluliyetinden doğan maddi ve manevi tazminat istemiş, mahkeme davalılardan birine davadan feragat etme nedeniyle reddine, diğerine ise kabulüne karar vermiştir. Ancak davadan feragat, davayı geri çekmekle aynı anlama gelmediği için, diğer davalıya karşı tazminat talebinin devam ettiği ve davanın yeniden değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu nedenle, bilirkişi heyeti oluşturulması, kusur oranlarının tespit edilmesi ve indirim yapılması gerektiği belirtilmiştir. Türk Borçlar Kanunu'nun 168/2. maddesi de alacaklının diğerlerinin zararına borçlulardan birinin durumunu iyileştirmesi durumunda sonuçlarına katlanacağını belirttiği için, müteselsil sorumlulardan birine yapılan feragatın diğerini de etkilediği ifade edilmiştir. Hüküm ise bu nedenlerle bozulmuştur. Kanun maddeleri: Türk Borçlar Kanunu'nun 168/2. maddesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 307/1. ve 123/1. maddeleri.

Mahkemesi :... Mahkemesi

Dava, ... kazası sonucu maluliyetinden doğan maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı ... Elektrik Dağıtım. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, ... kazası nedeniyle sürekli ... göremezliğe uğrayan davacının maddi ve manevi zararlarının tazmin edilmesi istemine ilişkindir.
Davanın açıldığı ... 1. ... Mahkemesi’nin 18/02/2016 tarih ve 2010/166E-2016/77K. Sayılı ilamı ile 164.391,34-TL maddi, 30.000,00-TL manevi tazminatın davalı ... Mühendislik Ltd. Şti.'den tahsiline; davalı ... (... Elektrik Dağıtım AŞ) yönünden, kusuru bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Kapatılan 21. Hukuk Dairesince yapılan inceleme neticesinde 23/10/2018 tarih ve 2017/2146 E.- 2018/7715 K sayılı ilam ile “ aleyhine hüküm kurulan davalı ... Mühendislik Ltd. Şti'nin ... Ticaret Sicil Müdürlüğü'nün 02/05/2016 tarihli yazısına göre, Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesine göre, 11/06/2014 tarihi itibariyle ticaret sicili kaydının terkin edildiği, yapılacak ... tasfiye sebebine göre varsa tasfiye memuruna tebligat yapılması, aksi halde davalı şirket ihyasının sağlanması ve tasfiye memuru atanması için dava açmak üzere davacı tarafa uygun bir önel vermek, ihya yapıldığı ve tasfiye memuru atandığı taktirde usulüne uygun şekilde taraf teşkilini sağlamak, savunma hakkının temini amacıyla söz konusu şirketin sunacağı delilleri de topladıktan sonra işin esası hakkında bir karar vermekten ibarettir. Öte yandan elektrik dağıtım işi davalı ...'ın asıl işi olup bu işin bir bölümünün başkasına verilmesi asıl işveren olarak sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. ... Kanunu'nun 2/6 maddesi gereğince hüküm altına alınacak tazminattan kusuru bulunmasa bile asıl işveren olarak ...'ın da sorumlu olduğunun kabulü gerekirken sözleşme ve ekleriyle fiili durumun yanlış yorumlanması üzerine asıl işveren yönünden davanın
reddine karar verilmesi hatalıdır.“ gerekçesiyle kararının bozulmasına karar verildiği, dosyanın ilk derece Mahkemesine gönderilmesi üzerine yapılan inceleme neticesinde, 16/03/2021 tarih ve 2019/111 E -2021/111 K sayılı karar ile “Açılan davanın davalı ... yönünden açılan kısmen davanın kabulü ile, 164.391,34.-TL maddi, 100.000,00-TL manevi tazminatın 21/04/2009 tarihinden itibaren yasal faiz uygulanmak sureti ile davalı ...'dan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin isteğin reddine, davalı ... Mühendislik Elektrk Taah. Tic. Ltd. Şirketi yönünden açılan davanın ise feragat nedeniyle reddine,“ karar verildiği anlaşılmaktadır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 307/1. maddesi "feragat; davacının, talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesidir" denilmek suretiyle, davadan feragat tanımlanmış; anılan Kanun'un 123/1. maddesinde ise "davacı, hüküm kesinleşinceye kadar, ancak davalının açık rızası ile davasını geri alabilir" denilerek davanın geri alınması müessesesi düzenlenmiştir.
Davaya son veren taraf işlemlerinden olan davadan feragat ile davanın geri alınması, mahiyeti ve sonuçları itibariyle birbirinden farklı kavramlardır. Davanın geri alınması, ileride tekrar dava açabilme hakkını saklı tutarak davanın takibinden vazgeçilmesi olup burada, davacı talep ettiği haktan (talep sonucundan) feragat etmemektedir. Davadan feragat ise, talep edilen haktan, talep sonucundan vazgeçmektir. Davadan feragat davalının rızasına (muvafakatına) bağlı olmadığı halde, davacının davasını geri alabilmesi için davalının rızası şarttır. Davadan feragat halinde, feragat edilen hak ileride tekrar dava konusu yapılamaz ve yapılır ise mahkemece feragat nedeniyle davanın reddine karar verilir. Davanın geri alınması durumunda ise, geri alınan dava ileride tekrar açılabilir.
Davadan feragat ile davanın geri alınmasının hukuki sonuçlarının birbirinden çok farklı olduğu dikkate alınmak suretiyle, davacı tarafın hangi tabirleri kullandığından ziyade, davacının amacının (maksadının) davaya konu haktan (talep sonucundan) vazgeçmek mi yoksa davasını ileride tekrar açabilme hakkını saklı tutarak davasını geri almak mı olduğu dikkatlice incelenmeli ve davacı tarafın beyanı yorumlanmalıdır.
Eldeki davada davacı taraf, davaya konu edilen zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunu iddia ettiği davalılara husumet yöneltmiş; yargılamanın devamı sırasında, davalılardan ... Mühendislik Elektrik Taah. Tic. Ltd. Şirketi hakkındaki davadan feragat etmiş; mahkeme de, davacının, davalı ... Mühendislik Şirketi yönünden açmış olduğu davadan feragat ettiğinden bu davalı yönünden açılan davanın feragat nedeniyle reddine, diğer davalı asıl işveren olarak ...'ın da sorumlu olduğundan açılan davanın onun yönünden kabulüne karar vermiştir.
Davacının zarardan müteselsilen sorumlu olduğu iddiası ile husumet yönelttiği davalı ... Mühendislik Elektrik İnşaat Taahhüt Tic. Ltd. Şti.'nin, Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. Maddesine göre, 11/06/2014 tarihi itibariyle ticaret sicili kaydının terkin edildiği, adı geçen davalı şirketin tüzel kişiliğinin son bulduğunun tespiti üzerine, mahkeme tarafından davacı vekiline verilen sürede sunulan 04/12/2019 tarihli dilekçe ile; ... Mühendislik Elektrik İnşaat Taahhüt Tic. Ltd. Şti. hakkında ihya davası açtıktan sonra, davayı devam ettirmelerinin nihai olarak hiçbir katkı sağlamayacağı gerçeği göz önüne alındığında (davanın geri alınması (atiye bırakılması), davalının muvafakatına tabi olduğundan); ... Mühendislik Elektrik İnşaat Taahhüt Ticaret Ltd.Şti. firması bakımından davalarından feragat ettiklerini, diğer davalı ... Elektrik Dağıtım A.Ş. yönünden, Yargıtay bozma ilamı doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmesini mahkemeye bildirmiştir.
Öte yandan, Türk Borçlar Kanunun 168/2. maddesi gereğince alacaklı, diğerlerinin zararına olarak borçlulardan birinin durumunu iyileştirirse bunun sonuçlarına katlanır. Müteselsil sorumlulardan biri hakkındaki davadan feragat edilmesi diğer müteselsil sorumlu yönünden de teselsülden feragat niteliğini taşır ve böylece müteselsil sorumlu olan diğer davalı da bu çerçeve kapsamında sorumluluktan kurtulmuş olur.
Açıklanan hukuki ve maddi vakıalar karşısında; davacı vekilinin 04/12/2019 tarihli dilekçesindeki beyanının, hakkın özünden kısmen veya tamamen vazgeçme mahiyetindeki feragat olarak değerlendirilemeyeceğinin; sunulan beyanın, ancak davanın geri alınması iradesini yansıtan bir beyan olarak kabul edilebileceğinin; davacı tarafın, hakkın özünden feragati söz konusu olmadığı için de diğer davalıya yönelik tazminat talebinin devam ettiğinin ve davacının 04/12/2019 tarihinde, davalı ... Mühendislik Şti. yönünden davadan feragat ederek bir kısım müteselsil sorumluların durumunu iyileştirirken diğer müteselsil borçlunun iç ve dış ilişkideki durumlarını ağırlaştırdığının anlaşılması karşısında, dosyada mevcut hükme esas 06/12/2011 tarihli kusur bilirkişi raporunda davalı ...’ın kusur oranı belirlenmediğinden, A sınıfı ... güvenliği uzmanlarından oluşturulacak 3 kişilik bilirkişi heyetine konuyu incelettirmek, tarafların ... kazasının gerçekleşmesindeki kusur oranlarını ayrıştırarak tespit ettirmek, hükme esas bilirkişi hesap raporunda belirlenen maddi tazminat tutarından hakkındaki davadan feragat edilenlerin kusurları oranında indirim yapmak ve dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler ile taraflar lehine oluşan usuli kazanılmış hakları da ( özellikle davacının eldeki kararı temyiz etmediği) gözeterek bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, yukarıda açıklanan maddi ve hukuksal olgular dikkate alınmadan, yazılı şekilde hüküm kurması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ... vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz itirazlarının sair yönleri incelenmeksizin, hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, 14/06/2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.