Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4140 Esas 2022/9207 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi :Eskişehir 1. İş Mahkemesi


Dava, yaşamlarını yitiren sigortalı eş ve baba üzerinden hak sahibi sıfatıyla çift ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespiti menfi tespit ve alacak istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf isteminin kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kabulüne karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davalı Kurum vekili tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin babası ...'nın 29/12/1975 tarihinde vefat etmiş olup, müvekkilinin SGK Başkanlığı'na 25/02/2019 tarih ve 3129606 sayılı dilekçe ile müracaat ederek kendisine babasından ölüm aylığı bağlanmasını talep ettiğini, her ne kadar müvekkilinin davalı kuruma böyle bir başvuruda bulunmuş ise de; davalı kurumun 06/03/2019 tarihli cevabi yazısında müvekkilinin, eşinden ölüm aylığı almakta olması sebebiyle babası ...'dan ölüm aylığı alamayacağını, aksi takdirde bu konuda tercih hakkını kullanması gerektiğini bildirdiğini, bu durumu kabul etmediklerini beyanla müvekkilinin babasından yetim aylığı almaya hak kazandığının tespiti ile müvekkiline kuruma başvuru tarihi olan 06/03/2019 tarihi itibariyle işleyecek yasal faizi ile birlikte ölüm aylığı bağlanmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili kurum "..." sicil nolu ve "..." T.C. kimlik numaralı müteveffa sigortalı ...'nın davacının babası olup, 26/01/1975 tarihinde vefat ettiğini, ...'nın hak sahibi kızı olan davacının 25/02/2019 tarihinde müvekkili kuruma başvurarak, babasından ölüm aylığı alma talebinde bulunduğunu ancak yapılan tetkik ve inceleme neticesinde; adı geçen davacının, 11/12/2018 tarihinde vefat eden eşinden dolayı tarafına 4/a (SSK) kapsamında ölüm aylığı bağlandığının anlaşıldığını, 05/12/2017 tarihinde yürürlüğe giren 2018/38 sayılı genelge gereğince, 05/12/2017 tarihinden sonra Kuruma yapılan ölüm aylığı taleplerinde; 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun, yürürlük tarihi olan 2008 yılı Ekim ayı başından sonra vefat eden sigortalıların hak sahiplerine, Kanunun 33.maddesi gereği ölüm aylığının, 20.maddesi hükmü gereği ise ölüm geliri bağlandığını, davacının eşinden dolayı 4/a (SSK) kapsamında ölüm aylığı bağlandığı için, davacının da aylıklar arasında tercih yapması gerekmekte olup, bu durumun müvekkili Kurumun 06/03/2019 tarih 3659438 sayılı bilgi yazısının davacıya bildirildiğini, bu nedenle haksız ve hukuksal dayanaktan yoksun davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın reddine karar verilmiştir..
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
“Dava, davacının 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olan eşinden ölüm aylığı almasından sonra 1479 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olan babasından da ölüm aylığı almaya hak kazandığının (çift ölüm aylığı) tespiti istemine ilişkindir.
5510 sayılı Yasa'nın 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe girmesinden önce, Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK), Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı ayrı ayrı tüzel kişiliğe sahip ve ayrı ayrı yasalara göre sosyal güvence sağlayan Kurumlardır. Kurumlar ve sigortalılar (iştirakçiler) ayrı olduğundan her Yasa kendi sigortalıları bakımından hüküm ifade etmektedir. Açıkça atıf yapılmadıkça diğer yasa hükümleri dikkate alınamayacağından, bir sigortalının eşinden ölüm aylığı alması halinde babasından (veya annesinden) da ölüm aylığı alması olanaklıdır.
Uyuşmazlığın çözümünde uygulama yeri bulan 1479 sayılı Kanun'un 46/2. maddesi hükmü, sadece 1479 sayılı Kanun'a göre hem kocadan hem ana veya babadan ölüm aylığına hak kazanılması halinde uygulanabilir. Sigortalılardan birisinin 506 sayılı Kanun, diğerinin 1479 sayılı Kanun kapsamında olması halinde, hak sahibi her iki ölüm aylığına da hak kazanacaktır.
Öte yandan, 5510 sayılı Yasa'nın Geçici 1. maddesine göre, ölüm aylıklarının bağlanmasında yürürlükten kalkan 1479, 506, 2926, 2925 sayılı Yasa hükümleri uygulanacağından, 5510 sayılı Yasanın 54. maddesinin de somut uyuşmazlıkta uygulama yeri bulunmamaktadır.(HGK'nun 2016/(21)10-2552 E ve 2021/368 K sayılı kararı da aynı yöndedir.)
Somut olayda; davacının eşinin 11.12.2018 tarihinde ölümü üzerine 15.12,2018 tarihinden itibaren 506 sayılı Yasa kapsamında ölüm aylığı bağlandığı, babasının da 26.01.1975 tarihinde ölümü üzerine, 25.02.2019 tarihli talebi üzerine, 5510 sayılı Yasanın 54. Maddesi uyarınca birden fazla dosyadan ölüm aylığına hak kazanılması halinde tercihine göre eşinden veya babasından aylık bağlanabileceğinin bildirildiği anlaşılmıştır.
Yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular karşısında davacının her iki aylığı alabileceğinden davacı vekilinin istinaf isteminin 6100 sayılı HMK 353/1-b.2 maddesi uyarınca kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.” gerekçesiyle yerel mahkeme kararı kaldırılarak, “Davanın Davacıya ölüm aylığı talep tarihini takip eden aybaşı olan (taleple bağlı kalınarak) 06/03/2019 tarihinden ölüm aylığı bağlanmasına, ödenmeyen aylıkların ödenmesi gereken tarihlerden itibaren yasal faiziyle ödenmesi gerektiğinin tespitine,,” şeklinde hüküm kurulmuştur.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili, kurum işleminin yerinde olduğunu belirterek söz konusu kararının bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dosya kapsamı incelendiğinde, 11.12.2018 tarihinde yaşamını yitiren sigortalı eşi üzerinden 506 sayılı Kanun hükümleri gereğince kendisine ölüm aylığı bağlanan davacının, 26.01.1975 günü ölen 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı babası üzerinden de ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespiti, menfi tespit ve alacak istemli işbu davayı açtığı anlaşılmıştır.
Davanın yasal dayanağı olan 5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren ve “Ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılması” başlığını taşıyan 34. maddesinde, sigortalının evli olmayan, boşanan, dul kalan kızlarına ölüm aylığı bağlanabilmesi, bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmama veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olma koşullarına bağlanmış, “Aylık ve gelirlerin birleşmesi” başlıklı 54. maddede ise bu Kanuna göre bağlanacak aylık ve gelirlerin birleşmesi durumunda, hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm aylığına hak kazananlara, tercihine göre eşinden ya da ana ve/veya babasından bağlanacak aylığının bağlanacağı hüküm altına alınmıştır.
Belirtilen açıklamalar ışığında dava dosyası incelendiğinde, babası üzerinden aylık alma açısından hakkı doğuran olay eşinin vefat ettiği tarih olacağından, söz konusu tarihteki ilgili mevzuatın yukarıda belirtilen maddeleri uyarınca davacının çift aylığa hak kazanamadığı belirgindir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan kabulü ile davanın kabulüne dair kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine 15.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.