Müdahil         : Cilvegözü Gümrük Müdürlüğü

Sanık            : H. B.                

             O  L  A  Y       : H. B. hakkında, yolcu olarak otobüs ile Suriye’den gelerek Cilvegözü sınır kapısında yurda giriş yaptığı sırada Gümrük memurlarınca yapılan denetimde üzerinde ve çantasında çeşitli gümrük kaçağı eşya yakalanması üzerine, REYHANLI CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’nın 9.7.2003 gün ve Hz. No: 2003/888; E:2003/520, 2003/356 sayılı iddianamesi ile, 1918 sayılı Kanuna Muhalefet suçunu işlediği nedeniyle yargılamasının yapılarak 1918 sayılı Yasanın 1, 14/3 ve 33/son maddeleri uyarınca cezalandırılmasına karar verilmesi istemiyle kamu davası açılmıştır.

            REYHANLI ASLİYE CEZA MAHKEMESİ; 21.12.2003 gün ve E:2003/445, K:2003/593 sayılı kararı ile, sanığın üzerine atılı eylemlerin, 4926 sayılı Yasanın 13.  maddelerine göre Gümrük Komisyonlarının yetkisinde olduğuna, bu nedenle sanıklar hakkındaki kamu davasında Mahkemenin görevsizliğine, dosyanın Gümrük Komisyonuna gönderilmek üzere Cumhuriyet Başsavcılığına tevdiine karar vermiştir.

            CİLVEGÖZÜ GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ YOLCU KOMİSYONU; 13.10.2004 gün ve 1 sayı ile, 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 13’üncü maddesi kapsamına giren eylemlere gümrük komisyonlarınca, ağır hapis gerektiren suçlara ağır ceza mahkemesince ve bunlar dışında kalan suçlara da asliye ceza mahkemesince bakılacağı, 14.8.2003 günlü, 25199 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 seri nolu Gümrük Genel Tebliğinin 15. maddesinde gümrük veya yolcu komisyonunun kendi görev ve yetkisine girmeyen hususlar tesbit edildiği takdirde dosyanın ilgili mercilere intikal ettirilmesine karar verileceği hükmünün yer aldığı, buna göre uyuşmazlığın Komisyonun görev ve yetki alanına girmediği gerekçesiyle Komisyonun görevsizliğine, dosyanın mahkemesine iadesine karar vermiştir.

            Cilvegözü Gümrük Müdürlüğünce 15.10.2004 tarihli dilekçe ile Yolcu Komisyonunun anılan kararından söz edilerek dava dosyası yeniden incelenmek üzere Reyhanlı Asliye Ceza Mahkemesine gönderilmiş, anılan Mahkemece görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosya Hatay Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmek üzere Reyhanlı Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmiştir.

            HATAY AĞIR CEZA MAHKEMESİ; 1.11.2004 gün ve 2004/529 sayı ile her iki karar arasındaki olumsuz görev uyuşmazlığının çözümü konusunda Uyuşmazlık Mahkemesinin görevli olduğu, Mahkemelerince bu konuda karar verilmesine yer olmadığı gerekçesiyle dosyanın gereği için Reyhanlı Asliye Ceza Mahkemesine gönderilmek üzere Hatay Cumhuriyet Başsavcılığına tevdiine karar vermiştir.

            Bunun üzerine Reyhanlı Asliye Ceza Mahkemesince görev hususunda bir karar verilmesi için dosya Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmek üzere Reyhanlı Cumhuriyet Başsavcılığına tevdii edilmiştir.      

İNCELEME VE GEREKÇE   : Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün Cafer ŞAT’ın  Başkanlığında,  Üyeler:  Dr. Atalay ÖZDEMİR,  M. Lütfü  ÜÇKARDEŞLER,   Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Turgut ARIBAL ve Abdullah ARSLAN’ın katılımlarıyla yapılan 7.3.2005 günlü toplantısında, Raportör- Hakim Murat H. YURDAKÖK’ün 2247 sayılı Yasaya uygun bulunmayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Nevzat ÖZGÜR’ün başvurunun reddi gerektiğine ilişkin yazılı ve sözlü  açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulunun 13.10.1988 tarih ve 19958 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararının sonuç kısmında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un bütünü ile incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanun’un uygulanması yönünden, 2. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan  “Ceza Uyuşmazlıkları”  ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebiyle başlayan yargılanması sonucunda sanığın mahkûmiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda Askeri ve Adli Ceza Mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması; bunun dışında kalan tüm görev ve hüküm uyuşmazlıklarının “Hukuk Uyuşmazlığı” sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır.” denilmekte olup, adli ceza mahkemesi ile  idari mercii arasında görev uyuşmazlığı doğduğu öne sürüldüğüne göre, başvurunun 2247 sayılı Yasa’nın uygulanması yönünden “hukuk uyuşmazlığı” kapsamında bulunduğu açıktır.

            Anayasa’nın 158. maddesinin birinci fıkrasında “Uyuşmazlık Mahkemesi adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkilidir”. denilmiş; 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 1. maddesinde “Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu Kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir.

            Özel kanun uyarınca hakeme başvurulmasının zorunlu olduğu hallerde, eğer hakemlik görevi hakim tarafından yerine getirilmiş ise bu merci, davanın konusuna göre, yukarıdaki fıkrada yazılı adli veya idari yargı mercilerinden sayılır.” hükümleri yer almış;  aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Anılan hükümlere göre, Uyuşmazlık Mahkemesince bir görev ya da hüküm uyuşmazlığının incelenebilmesi için, uyuşmazlığa konu edilen karar veya kararların, adli, idari veya askeri yargı mercilerince ya da hakemliğin hakim tarafından yerine getirilmesinde olduğu gibi yargı merci sayılanlarca verilmiş bulunması gerekmektedir.

Olayda, Reyhanlı Asliye Ceza Mahkemesince görevsizlik kararı verilerek dosyanın gönderilmesi üzerine Cilvegözü Gümrük Müdürlüğü Yolcu Komisyonu tarafından yetkisizlik kararı verildiği anlaşılmaktadır.

10.7.2003 tarih ve 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 27. maddesinde  “Gümrük komisyonları, ilgili gümrük başmüdürü veya yetkilendireceği yardımcısının başkanlığında, bir gümrük müdürü, bir gümrük görevlisi ile mahallin ticaret ve sanayi odasınca görevlendirilen iki temsilci olmak üzere beş kişiden; yolcularla ilgili gümrük komisyonları ise gümrük müdürü veya yetkilendireceği yardımcısının başkanlığında mahallin ticaret ve sanayi odası ile mülki amirin görevlendireceği birer temsilciden olmak üzere üç kişiden; oluşur ve oy çokluğu ile karar verir.

Gümrük komisyonlarınca verilen kararların tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde sulh ceza mahkemelerine itiraz olunabilir.

Gümrük komisyonlarının kuruluş ve çalışma usul ve esasları Gümrük Müsteşarlığınca belirlenir.” hükümlerine yer verilmiştir.

Anılan düzenlemeye göre Gümrük İdaresi bünyesinde kurulan Gümrük Komisyonları, Anayasa’nın 158. ve 2247 sayılı Yasanın 1. maddesinde belirtilen yargı mercilerinden olmadığından, ortada Uyuşmazlık Mahkemesince çözümü gereken bir görev uyuşmazlığı bulunduğundan sözetmek olanaksızdır.

            Bu durum karşısında, 2247 sayılı Yasaya  uygun olmayan başvurunun reddi gerekmektedir. 

SONUÇ  :2247 sayılı Yasanın 1. maddesine uygun bulunmayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 7.3.2005 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.