Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/6045 Esas 2022/9274 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : ... 19. İş Mahkemesi



Dava, hizmet ve prime esas kazancın tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı, davacı ile davalılardan ... İnş. San. ve Tic. A.Ş. ve ...İnş. Tarım Turizm Petrol Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. ve fer'i müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk verilen kararındavacı davacı ile davalılardan ... İnş. San. ve Tic. A.Ş. ve ...İnş. Tarım Turizm Petrol Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. ve fer'i müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davalı işverene ait ... ili ...'de çelik konstrüksiyon kapalı antrepo işinde (... Lojistik Depolama inşaatı) şantiye şefi (proje müdürü) olarak aylık net 15.000TL maaşla 1.7.2013 tarihinden 30.11.2014 tarihine kadar çalıştığını, müvekkilinin davalı işveren nezdinde şantiye şefi olarak çalıştığı dönemde söz konusu inşaatın komple yapılması ile ilgili olarak her türlü işlemi yaptığını, işbu inşaatın yapılması ile ilgili her türlü sorumluluğu da aldığını, ancak ne var ki müvekkilinin hizmet döküm almak amacıyla Kuruma müracaat ettiğinde davalı işveren tarafından ilgili işe giriş bildirgesinin ve diğer belgelerinin Kuruma verilmediğini, bu suretle davalı işveren nezdindeki çalışmalarının görünmediğini, yatırılmayan primlerinin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Spor Dünyası Dış Tic. A. Ş. vekili, davacının müvekkili şirketin personeli olmadığım, davacının müvekkilinin zaman zaman çalıştığı taşeron firmalardan birinin personeli olduğundan derdest davada müvekkili şirkete husumet yöneltilemeyeceğini, davacının müvekkilinin zaman zaman çalıştığı taşeron firmalardan ... inşaat San ve Tic. AŞ personeli olduğu bilgisinin haricen öğrenildiğini, yüklenici firma ile müvekkili şirket arasında bağımlılık ilişkisi olmadığını, yüklenici şirketin işin kapsamına göre gerekli olacak işlerini müvekkili şirketin bilgisi dışında istihdam ettiğini, müvekkili şirketten de bağımsız olarak çalıştırdığını, davacının hangi şartlarda çalıştığının, sigortasının ödenip ödenmediğinin, sosyal haklarının neler olduğunun, aldığı maaş, ücret vb. alacağı bulunup bulunmadığı hususlarının müvekkili şirketin bilgisi dışında olduğunu, bu nedenle davacı tarafın bu yöndeki iddialarının cevaplandırılmadığını, aynca davacı müvekkili şirketin çalışanı olmadığı için sicil dosyasının müvekkili şirkette bulunmadığını, müvekkili şirket istihdam eden sayılmayacağından davacının taleplerinden yüklenici şirketin mesul olduğunu belirterek, davanın reddini savunmuştur.
Fer’i Müdahil Kurum vekili, davacının talebinin haksız olduğunu ve reddinin gerektiğini, davacının çalışmaları bakımından müvekkili Kurum kayıtlarının esas olduğunu, davacının huzurdaki dava ile ileri sürdüğü iddialarının Kurum kayıtlarına eş değerde belgelerle kanıtlanması gerektiğini, davacının işyerinde devamlı olarak hizmet akdiyle çalışmış olduğunun tanık beyanları dışında resmi, yazılı ve sağlıklı delillerle ispatlanması gerektiğini belirterek, davanın reddini savunmuştur.
Dahili davalılar vekili, usul yasasında dahili davalı adı altında 6100 sayılı HMK da bir kurum bulunmadığını, bu kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu bu itibarla husumetin de bulunmadığını, esas bakımından ise davacının 01/07/2010 - 07/07/2010, 08/07/2010 - 20/01/2011, 24/07/2012 - 21/01/2013, 12/09/2014 - 01/10/2014, 22/10/2014 - 31/10/2014, 19/12/2014 - 20/06/2015 tarihleri arasında ...inş. şirketinde çalıştığını bunun dışında çalışmasının bulunmadığını, 01/07/2010 tarihinde belirsiz süreli iş sözleşmesine göre aylık brüt 800 TL ücretle mimar olarak işe başladığını ve 20/06/2015 tarihine kadar çalıştığını, davacının çalıştığı dönemde bir başka iş yerinde çalıştığından müvekkilinin haberdar olmadığını beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, “1-Davacının davalı Spor Dünyası Şirketi yönünden açmış olduğu davasının husumet yokluğu nedeniyle reddine,
2-Davacının dahili davalı 1329484 sicil numaralı işyeri bünyesinde 02/10/2014 - 21/10/2014 tarihleri arasında asgari ücret üzerinden hizmet akdine dayalı olarak sigortasız çalıştığının tespitine,
3-Davacının dahili davalı 1306019 sicil numaralı işyeri bünyesinde 01/11/2014 - 30/11/2014 tarihleri arasında asgari ücret üzerinden hizmet akdine dayalı olarak sigortasız çalıştığının tespitine,
4-Fazlaya ilişkin istemlerine reddine,” karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince; “ 1-Davacı, Dahili Davalılar ... İnş. San. ve Tic. A.Ş., ...İnş. Tarım Turizm Petrol Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. ve fer'i Müdahil Kurum istinaf başvurusunun esastan reddine,” karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davacı ile dahili davalılar ve feri müdahil Kurum vekilleri istinaf dilekçelerindeki taleplerini yineleyerek temyiz talebinde bulunmuşlardır.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddine,
2-Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 01/10/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Bu tür davalarda mahkemece yapılacak iş, davacıyla ilgili varsa tüm belge ve kayıtlar işverenden istenilmeli, çalışmanın gerçekleştiği ileri sürülen işyerinin Kurum nezdinde bulunan dosyası, işverence hazırlanması gerekli ücret ödeme bordroları, puantaj kayıtları ve diğer kayıtlar getirtilmeli, dönemsel sigorta primleri bordrosuyla veya aylık prim ve hizmet belgesiyle bildirimleri yapılan sigortalılar tanık sıfatıyla dinlenilmeli, Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, aynı çevrede faaliyet yürüten ve davacının çalışmasını bilebilecek durumda olan tarafsız nitelikte başka işverenler ve bordrolu çalışanlar yöntemince saptanarak tanık sıfatıyla dinlenilmeli, işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının varlığı araştırılarak celbedilmeli ve işçilik hakları davasında dinlenen tanıkların anlatımları ile bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanıkların anlatımları karşılaştırılmalı, varsa çelişki giderilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, işin mevsimlik olduğu anlaşılırsa dönemleri belirlenmeli, bu dönemde davacı ile işveren arasındaki sözleşmenin askıda olduğu ve mevsimlik dönemlerde hak düşürücü sürenin işlemeyeceği gözönünde bulundurulmalı; böylelikle; çalışmanın varlığı, başlangıç ve bitiş tarihleri, mevsimlik mi, sürekli mi olduğu, yapılan işin kapsam ve niteliği de nazara alındığında kısmi çalışma mümkün olduğundan kısmi ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılmalıdır.
Bu yasal düzenleme ve açıklamalar ışığı altında inceleme konusu dava değerlendirildiğinde, Mahkemece, yapılan araştırmanın hüküm kurmaya yeterli olmadığı anlaşılmaktadır. Mahkemece davacı talepleri yönünden kabulüne karar verilen 1329484 sicil numaralı ve 1306019 sicil numaralı işyerlerinden tespiti istenilen dönemde çalışan bordro tanıkları resen seçilerek bilgi ve görgülerine başvurulmalı, bordro tanıklarının da beyanlarının alınmasından sonra varılacak sonuca göre fiili çalışma olgusunun varlığı hakkında bir karar verilmelidir.
Ayrıca kabule göre de; husumet yöneltilen ve karar başlığında davalı olarak gösterilen ...İnş.Tarım Tur. Pet. Otom. San. ve Tic. A. Ş.’nin nevi değişikliğiyle ...İnşaat San. Tic. Ltd. Şti. unvanını aldığı anlaşıldığından, tüzel kişiliği olmayan bu şirkete karşı husumet yöneltilmek ve hakkında hüküm kurulmak suretiyle karar tesisi de isabetsizdir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalılardan ... İnş. San. ve Tic. A.Ş. ve ...İnş. Tarım Turizm Petrol Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. ile fer'i müdahil Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde ilgili davalılara iadesine,16/06/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.